Вольга Іпатава - Перакат

Сястра Антоля спалохана цікавала са старожкі. На двары было пуста, нібыта ніколі не ступала тут чалавечая нага. Па белай штукатурцы званіцы зверху павольна сцякаў струменьчык крыві.

Алена ўстала.

— А страляць навучыш? — запыталася яна раптам.

— Чаго, чаго? — не зразумеў ён.

— З вінтоўкі страляць. Во з такой.

Яна працягнула руку, чырвонаармеец крыху павагаўся, даў ёй вінтоўку. Няўмела трымаючы яе і крыху пабойваючыся, Алена зрабіла крок наперад.

— Крыху абвыкнеш — будзеш страляць як снайпер! — адабральна кіўнуў баец.— А то лепей за повара пойдзеш. У нас якраз аднаго забіла, на дурніцу неяк. Ды не бойся! Пагавару з камандзірам, як ты пацярпеўшая ад гэтых гадаў. У крыўду не дамо болей!

...У маі наступнага года да невялікага сельскага касцёла, з узорыстымі вітражамі, тонкімі гатычнымі вежамі, збудаванымі з шэрага каменю з ружовымі пражылкамі, і раскошнай, хаця крыху аляпістай ляпнінай унутры, пад'ехала фурманка. Два чалавекі сядзелі ў ёй — раённы ўпаўнаважаны НКВД і жанчына ў цёмнай шарсцяной спадніцы, у шэрай вязанай кофце. На маладых скуластых яе шчоках не было ні крывінкі, вялікія зеленаватыя вочы блішчалі. Яна скочыла з фурманкі лёгкім, пругкім рухам, кінула лейцы спадарожніку.

— Пасядзіце тут.

— Глядзі, Алена! Лепей пойдзем удваіх. Сама ведаеш...— пачаў быў упаўнаважаны — малады хмурны хлопец з густымі бровамі, што сыходзіліся ў адну лінію, у цёмным пінжаку і кашулі, што была зашпілена на ўсе гузікі да самага горла.

— А вы не турбуйцеся, Барысавіч. Я ж — загавораная! — нядобра ўсміхнуўшыся, Алена пайшла да касцёла па мяккай маладой траве, цвёрда, але пругка ставячы ногі ў карычневых паўбоціках. Яна спакойна прайшла ў цемру касцёла, на імгненне прыжмурылася, але тут жа зоркія яе вочы агледзелі калоны з пазалочанымі завіткамі і ўзорамі, прытворы і прастору перад алтаром, што ішла ў падкупальную вышыню, і спынілася каля далёкай калоны, дзе, схіліўшыся перад постаццю Езуса, высокая стройная жанчына ў цёмным збірала агаркі ад свечак. Толькі што, відаць, скончылася служба, у невялікім памяшканні было задушліва, пахла ладанам, воскам і чалавечым потам. Пачуўшы крокі, нязвыкла ўпэўненыя тут, звонкія, яна падняла галаву, пасля рэзка выпрасталася, трымаючы ў руках жоўценькія, падталыя свечачкі.

— Што, думала, не знойдзем цябе?

Жанчына не адказала. Яна толькі азірнулася назад, але Алена апярэдзіла яе.

— Зараз не ўцячэш. Ідзі!

Жанчына нялоўка, з намаганнем, каўтанула сліну. Яна была па-ранейшаму прывабнаю, толькі пад вачыма залеглі сінія ценпі ды крыху апусціліся куткі тонкіх вуснаў, і каля іх прарэзаліся тоненькія, але дужа прыкметныя маршчынкі.

— Ну, што стаіш?

Высока, на хорах, музыкант, відаць, спрабуючы інструмент, націсііуў на педаль, і працяжны, адзінокі гук прымусіў уздрыгнуць абедзвюх жанчын.

Феліцыя Прыбыловіч яшчэ пастаяла. Рука яе расціснулася, два камякі сутаргава змятага воску пляспуліся па каменную падлогу. Яна хутка павярнулася, пакрочыла да выхаду.

Свежы яркі пясок на сцежачцы быў крыху вільготны, жоўты, клёны каля касцёла толькі распусцілі свае востранькія лісты, праз кволую зеляніну былі бачныя карычневыя галіны. Барысавіч стаяў каля фурманкі, з трывогай гледзячы на дзверы касцёла. Убачыўшы жанчын, ён адвярнуўся і стаў узбіваць ляжалую салому, нацягваючы на яе каляровую посцілку. Алена падвяла сваю палонную да фурманкі.

— Сядай,— паказала на сярэдзіну.

Тая павагалася. Барысавіч памкнуўся да яе, як быццам збіраючыся памагчы, яна пагардліва апякла яго позіркам, лоўка падскочыла, пасля перакінула ногі, акуратна абярнуўшы іх доўгай сукняй. Мужчына крактануў, павольна ўзлез на воз следам і прамармытаў сам сабе:

— Ну і. мамзелька!

Пасля, крыху пакрыўджаны яе пагардлівым позіркам, заўважыў:

— Гляджу, не вельмі баіцёся? А дарма. За такія штукі не пагладзяць па галоўцы,— ён кіўнуў на Алену.— Дый вам і дзіцяці мала. Чулі, як вы тут супраць улады стараецеся...

Феліцыя Прыбыловіч павольна прагаварыла, прама, не міргаючы, гледзячы перад сабой:

— Вы чалавечы суд будзеце нада мной тварыць. А я божы суд рабіла...

Сказаўшы гэта, яна выпрасталася ў фурманцы і паволыіа склала рукі на грудзях. Твар яе паружавеў, ён зноў быў такім, як калісьці — уладным, пагардлівым, і нават прыгажосць на момант вярнулася да яго — тая сытая, холеная прыгажосць, якая і адна ўжо давала адчуванне абранасці і няпростасці гэтай жанчыны.

Алена не адрывала ад яе позірку, не заўважаючы, што конь, стаміўшыся стаяць, паціху пайшоў наперад.