Сяргей Грахоўскі - Тры вымярэнні [Выбраная лірыка]

1956 г.

ВІШНІ

На санцапёку даспяваюць вішні,
I на шчацэ густога соку след.
Нацяты павады,
i толькі лішні
Начышчаны да бляску пісталет.
Па горнай сцежцы цокаюць падковы,
Гарачы конь кусае муштукі.
Здаецца ўсё трызнёю выпадковай,
Ды нехта ўпарта сочыць з-пад рукі

I гоніць, гоніць.
Страшна азірнуцца —
Ратунку не прасі i не шукай;
Здаецца, больш па сцежцы не вярнуцца,
Што круціцца, як росчырк «Николай».

А можа, гэта толькі так здаецца,
Магчыма, ўсё пустой трывогі груз.
Ён прагна ловіць вішні i смяецца,
Што здаўся белым ветразем Эльбрус,

Што цёплы вецер ясені калыша,
Што ён яшчэ усіх перажыве.
А каля сцежкі костачкі ад вішань
Крывінкамі мільгаюць у траве.

Ён i дагэтуль не прыйшоў дадому:
Ударыў стрэл, i пакаціўся гром...
Але яму, заўсёды маладому,
Зрабіўся родным домам кожны дом.

Ён бачыў рэвалюцыі i войны,
Пераступіў у новыя вякі...
Шумяць, шумяць, як ветразь неспакойны,
На лермантаўскай сцежцы вішнякі.

1964 г.

НЕРЫС

Лісты ападаюць,
а верас
Цвіце i шуміць каля ног.
Імкнецца празрыстая Нерыс,
Шукаючы новых дарог.

Падмыла карэнні i гліну,
Плюскоча ў пажоўклай траве,
Здаецца, што ключ жураўліны
Па хвалях за хмару плыве.

I сіняе, сіняе неба,
I сосны, i сонца — ў вадзе...
Ляціць i на ўспенены грэбень
Бярозавы ліст упадзе.

Да стромкае кручы дзяўчынка
З вяслом па сцяжынцы ідзе,
Чырвоны каснік i касынка
Мігаюць у чыстай вадзе.

Сукенка, як ветразь, бялее,
Лісты ападаюць наўкол...
Дзяўчынка плыве — i лілеі
Збірае ў шырокі прыпол.

Звязаўшы лілеі i верас
Сваім касніком у букет,
Дзяўчынка
любімае Нерыс
Аздобіць маленькі партрэт.

У словах яна не умее
Яшчэ усяго расказаць,
А скора сябры Саламеяй
Пачнуць i яе называць.

1958 г.

* * *

Што ж расказаць пра ўласны творчы шлях?
Які там шлях! — няроўная сцяжынка,
Што пачалася ў веснавых палях
I прывяла адразу на дажынкі.

На ёй былі драсён i колкі мох,
За ёю — пералескі i аблогі,
I я уцяміць аніяк не мог,
Куды вядуць гасцінцы i дарогі.

Мне роўных бальшакоў не выбіраць
Hi восенню, ні летам, ні вясною.
Я навучыўся сеяць i араць,
I распісаўся першай баразною.

Я ставіў хаты вокнамі на ўсход,
Я сонца з ветрам заганяў пад шпалы,
I ведаю, што будуць з году ў год
Яны служыць надзейна i трывала.

У сцюжы ix снягі не замялі,
Не разышліся вушакі i дзверы.
Я рад, што след пакінуў на зямлі,
А вершы асталіся на паперы.
Ці ў сэрцах...

1966 г.

ПРАФЕСІЯ

Мае сябры заслужанымі сталі
Майстрамі лесу, вугалю i сталі,
Ёсць дойліды, ўрачы i педагогі,
Ёсць інжынеры, што вядуць дарогі,
Умельцы шліфаваць алмазы.
А я?
Шукаю i шліфую сказы,
Але не маю званняў i пасад,
Мне нават не прысвоены разрад
I ATK не выдае пячатку,
Бо кожны дзень усё раблю спачатку,
Бо пачынаю з нулявога цыкла,
I ўжо даўно сама рука прывыкла
Выкрэсліваць, сціраць i бракаваць.
Выходзіць — мне ў падмайстрах звекаваць.
Наўрад ці напішу раман i п'есу,
Таму зайздрошчу майстру лесу.

1964 г.

* * *

З гадамі маленства здаецца бліжэй —
I памяць зацягвае вузел тужэй,
Звязаўшы канец i пачатак.
Я ўсё прыгадаў i хачу, каб i ты
Пачуў, як па грэблях звіняць капыты,
Як ціха спяваюць дзяўчаты,
Хачу, каб успомніў начлежны касцёр,
I зорнага неба высокі шацёр,
I конскае ў змроку іржанне,
На выгане дымны заблытаны след,
I мокрыя травы, i ліпавы цвет,
I ядраны холад світання.

Напэўна б ca светам расстаўся лягчэй,
Каб тых не запомніў кастроў i начэй,
Каб дзічкі вясной на мяжы не цвілі,
Каб песень купальскіх не чуў аніколі,
Каб жытам не пахла даспелае поле,
Каб так не любіў беларускай зямлі.

1966 г.

* * *

Мне дзве каханыя спакою не даюць.
Адну люблю з маленства i да скону
Яна пяе i разам з ёй пяюць
Дажджы i травы, воблакі i клёны.