Ніна Мацяш: Душою з небам гаварыць [Выбраная лірыка]

ТРЫ ДУДКІ

Ах, чароўныя дудачкі з матчынай казкі!..
Падзьмеш у адну —
і высахнуць слёзы;
У другую падзьмеш —
засмяешся знячэўку;
Возьмеш трэцюю —
пусцішся ў скокі...

Ах, чароўныя дудачкі з матчынай казкі!
Паўжыцця давялося схадзіць,
Каб здабыць вас,
І цяжка даць веры яшчэ,
Што ў руках у мяне вы.

Але ў першую дудку
таямнічага слова
падзьму —
Высыхае слязіна;
Паднясу другую да вуснаў —
і ўсміхацца гатова;
А на трэцяй зайграю —
смех паклоніцца нізка слязе
За спатканае шчасце.

1975

* * *

...Успрымаць як цуд, што я жыву,
Чую галасы бацькоў і руні;

Са здзіўленнем дзён маіх дратву
Пазнаваць у расспяваных струнах;

Дзівавацца каменю й лістку,
Дзівавацца кораню й дажджынцы;

Зноў адчуць, што я на валаску
Над прадоннем спеленых дажынкаў;

Ведаць пэўна, што рука твая
Мне не дасць аб камяні разбіцца.

Як магло са мной такое збыцца?!
Дзівавацца гэтаму ўдвая...

1978

* * *

Вучуся ў дрэў.
У ніцае ракіты —
Глыбей у глебу весці карані,
А у бярозы, восенню акрытай, —
Вяртаць лістотай сонца з вышыні.

Вучуся ў дрэў.
I навучыцца б толькі
Пранесці праз усё маё жыццё
Бясстрашнае такое ж, як у вольхі
Зялёнае і ў лістапад — лісцё.

1972

ЛЮДВІГ ВАН БЕТХОВЕН

Ёсць толькі шлях.
Адзіна ён не здрадзіць.
Няхай жа ён
Прамы і шчасны будзе!
Шчаслівы —
Насуперак бяздоннай беспрытульнасці,
Прамы —
Насуперак неадназначнасці й сумненню.
Ці дзякуючы гэтаму?
Ісці за рэхам, .
Блізкім і загадкавым,
За водгуллем
Бяссмертна-жыватворнай музыкі
Той роднасці, той годнасці, якімі
Жывыя мы, —
Каб потым,
Не дужа рана
I не надта позна,
Якраз у час, каб зразумець, адчуць,
Што пакрываўленая,
Дужая, прыўзнятая
Душа
Усё ж вярнула,
Вярнула людзям ноту іх душы
I гэтым далучылася да водгулля
I роднасці, і годнасці, якімі
Усе жывыя мы:
Бо ноту гэтую
Праўдзівай
Людзі прызналі непаблажліва.
Хай будзе шлях
Прамы і мужны!

1976

ЦВІТУЦЬ ЛУГІ

Калі і як з нябёс вясёлка
Упала тут на мурагі?
Ды разляцеліся асколкі —
Цвітуць лугі, цвітуць лугі!

I гэтак хораша на сэрцы,
I я сама цвіту, цвіту,
I маладую песню вецер
Зрывае з вуснаў на хаду.

I, можа, там, за сінім гаем,
За плынню сонечнай смугі,
Я незнарок цябе спаткаю...
Цвітуць лугі, цвітуць лугі!

1965

НЕСПАКОЙ

У мяне ўсё добра, ціха, ясна.
Гэткі ж ясны і спакойны дзень.
Дык чаму ж, як пры бядзе уласнай,
Штось таемнае душу гняце?

Сонца залівае тратуары
У абдымках густалістых ліп.
Углядаюся ў людскія твары:
Чый жа боль сягоння мне баліць?..

1971

АГОНЬ УНАЧЫ

Няма святла.
Відаць, абрыў на лініі —
Вятрыска круціць, нібы ашалеў.
Прыклала ноч свае далоні сінія
Да шыб, дрыжачых пад гундосы спеў.

А мне — утульна, нечакана хораша,
Прыціхшы, слухаць буру і сябе,
Ступаць за думкай без шчымлівай горычы,
Як аратай за плугам пры сяўбе.

Ды раптам сэрца працяло трывожнае:
А што, калі з дарогі хто зблудзіў,
Ці проста страшна стала падарожнаму,
Што ў непагадзі ён зусім адзін?..

Асмалак свечкі леташняй каляднае
Шукаю ў скрынцы вобмацкам хутчэй —
I вось ужо з акна майго выглядвае
Скупы агеньчык, добры гном начэй!
Шыбуй сюды, знявераны і стомлены!
Тут рук сяброўскіх шчырае цяпло.
I падалося мне:
сам шквал надломлены
Быў гэтым кволым, прызыўным святлом.

Калі ў сваёй дарозе, часам здрадлівай,
Згублю з-пад ног збалелых цвёрды грунт,
Я так хацела б, каб і мне здагадліва
Агеньчык нечае душы спагадлівай
Выратавальна ў вочы зазірнуў.