Ніна Мацяш: Душою з небам гаварыць [Выбраная лірыка]

1984

* * *

У несаступлівай журбоце
Ніколі ды не асуджу
Таго, хто лёгка, па ахвоце
Пераадольвае мяжу
Між скрухаю і весялосцю,
Таго, хто ўмее абярнуць
Уласную маркоту ў досціп, —
Ды не паставіцца ў віну
Уменне жыць не ў спаняверцы
У сэнсе земнага жыцця,
Уменне вераваць да смерці
У бессмяротны свой працяг!

1989

ЗАКАНАМЕРНАСЦЬ

Сэрца звычайнай канфігурацыі.
З медзаключэння

То ці варта ўжо так непакоіцца, доктар,
Што яно, гэта сэрца маё
Са звычайным абрысам лісточка бярозавага,
Часам гэтак балюча трапеча,
Што сарвацца гатова
Мяне ўразіла б іншае:
Каб у ім без пакуты варочаўся
Свет гэты белы...

А СТАЎ НАПАМІНАМ

Аклікаць юнацтва недарэчна,
Не было яго ў маіх гадах.

...Ты напраўду першы-лепшы стрэчны,
З кім і размінуцца не шкада.

Раскладала ў цвёрдыя дзве столкі
Гарката, што можна мне, што — не.

...Ты напраўду субяседнік толькі,
З кім прыемна пабалакаць мне.

Прыпадае да грудзей з павіннай
Сталасць марнакрылая мая.

...I нашто ж ты стаў мне напамінам,
Што мінаю, што мінаю я?..

1980

НА БЫСТРЫНІ

Няможна патураць тузе,
Каб яву засланіла зданню,
Каб зрабавала пакрысе,
Што скарбавалася гадамі.

Каб незаслужаны папрок
Не вырваўся нікчэмна з вуснаў.
Калі крыштальны быў выток —
Незамутнёным будзь і вусце!

Не змізарнець бы на вяку,
Не зблоцілася б глеба тая,
Дзе і крынічка б'е, пакуль
Рака плыве і не сплывае!..

* * *

Цуд не бывае нечаканы,
Не спраўдзіцца яму раптоўна:
Жаданы пасля ночы ранак,
З карэньчыка ідуць бутоны.

Зялёнай клеткай хларафілу
Завяжацца першапрычына, —
Хай выстарчыць бунтоўнай сілы
Зрабіць рэальнасцю магчымасць!..

А хто не меў тут дачынення,
Слязы ні ўсмешкі не патраціў,
Той цудам назаве здзяйсненне...
Была ж,
як выклік,
праца.
Праца!

1977

ЦІ СКАЖУ

Ці скажу, што жыццё — не ўдалося,
Што была неспагаднаю доля,
Бо ўплятала куколь у калоссе,
Град і засуху слала на поле?
Як бы склаўся мой лёс, каб не знала
То празрыстай,
то душнай маркоты
Па ўсяму, што мяне абмінала,
Што не прыйдзе ні заўтра, ні потым?

Нагабаная ў жыце падкова
Вінавата паблісквае ў хаце:
Ля чужога агню
выпадковай
Грэцца ласкай
чужога дзіцяці...

Быць залежнай ад поўні й завеі,
Ад чужога маршруту і руху
Быць залежнай,
і помніць, і верыць,
Што я — голас іх радасці й скрухі.

Голас тых,
што здалеюць знямогу
(Мне ўдавалася ў болю не ўпасці).
Голас тых, чыя ў сонцы дарога
(Выпадала мне зведаць і шчасце).

Узыходзіць, як каліва, слова.
Не згубіцца яму ў шматгалоссі.

Ці скажу, што жыццё — не ўдалося?

ДАДЗЕНА

Здаецца, заўсёды разлічвала я
На сілы свае,
Сёння ж бачу,
Што ўсё-такі не да канца ўсведамляла:
Толькі гэтак і дадзена
Пераніцоўваць уласную недасканаласць.
Хоць бы зноў не зацемніць свядомасць
Сумненнем!
Хоць бы зноў не сарвацца
У прорву зняверы!
Промнік Ісціны,
Нагабаны навослеп у нетрах душы,
Быць відушчай,
Быць памкнёнай толькі да вечнага —
Памажы!

1990

* * *

Лёс мой,
лёс мой — цяжкі колас,
часам — цяжкі камень...
Мне люляць цябе да скону
кволымі рукамі.
Мне з табою
быць сам-насам
і несці у людзі
то ў кароне промняў ясных
ды ў пчаліным гудзе,
то шукаць табе ратунку
ад навалы чорнай.
Час падлічвае рахункі,
мелюць часу жорны.
Думкі, крокі,
гнеў і радасць, —
будзе хлеб ці ўдалы?
Не скрывіць душой ні разу —
гэта шмат ці мала?
І любіць ажно да болю,
як матулін голас,
Беларусь — і сонца, й долю...
Лёс мой,
цяжкі колас!

1970

* * *

Ёсць адзінае выйсце — жыць,
Кожнай хвілечкай даражыць,
Той хвілінаю, што — з табою,
Тою вечнасцю, што — без цябе.
I не згледзім, як нас з любоўю
Ненасытны нябыт заграбе.
Не даводзіцца наракаць.
Журавінкай ірдзее пэўнасць:
Застаецца па нас —
напеўным
Лёгкім клёнікам —
цень радка.
Пад яго жыццяноснай галінкай
Пасвятлее хоць на краплінку
Сэрцу, бедамі спаласаванаму,
Неўміручаму —
Закаханаму.