Сяргей Грахоўскі - Тры вымярэнні [Выбраная лірыка]

ЯК ХЛЕБ НАДЗЁННЫ

На рошчыну маці лінула вады —
Дражджамі запахла,
I хлеб малады

Яна рашчыніла ў дубовай дзяжы,
А сыну сказала:
— Па сіта бяжы.

Насыпала свежае жытняй мукі,
Пазаддзе адсеяла
I асцюкі

I доўга пасля, не шкадуючы сілы,
Крамянае цеста
Мясіла, мясіла.

Прынесла зялёны аер з азярыны
I боханы, густа
Пасыпаўшы кмінам,

Саджала ў прасторную печ на лапаце.
I хлебам гарачым
Запахла у хаце...

Палёгак i скідак, паэт, не прасі ты, —
Пачуцці i словы
Прасейвай праз сіта,

I што ні прыдумвай, i што ні кажы,
А вершы замешвай,
Як цеста ў дзяжы,

Каб пахлі аерам i духам зямлі,
Каб хлебам надзённым
Заўсёды былі.

1964 г.

БЯССОННІЦА

Пішу, хвалююся i рады, як дзіця,
Удалай рыфме, вобразу i слову.
Нібыта ў гэтым сэнс майго жыцця,
Нібыта тут усіх асноў аснова.

Хіба ж не так?
Хіба ж не мы з табой
Пазналі свет у словах калыханкі?
Хіба ж без песні мы хадзілі ў бой?
Хіба ж не з песняй мы вадзілі танкі?

I, па лугах туманных ідучы
Асеннім днём ці раніцаю весняй,
У небе жураўліныя ключы
Мы сустракаем i праводзім песняй.

Паэзія без фальшы i прыкрас,
Мяняючы то формы, то адценні,
Жыве i будзе жыць у кожным з нас
I ў кожным нашым светлым летуценні.

Пішу, a ў памяці i ў сэрцы ажылі
Усе пачуцці, колеры i гукі —
Цвітуць рамонкі i звіняць чмялі.
I толькі словы не даюцца ў рукі.

Шукаю ix i не знаходжу ix,
Жывых, шурпатых, зыркіх, як маланкі...
Ужо i горад змораны заціх,
Паружавелі белыя фіранкі,

А я пішу, i ўсё здаецца мне,
Што тут няма ні складу, ні парадку.
Калі ж мой верш нікога не кране,
Закрэслю ўсё i ўсё пачну спачатку.

1961 г.

НАТХНЕННЕ

Мне ўсе знаёмыя кварталы:
Вось тут вывешваюць «Звязду»,
Тут разгружаюць самазвалы,
А там чытаюць на хаду

Заўжды занятыя студэнты
Непаслухмяны сапрамат.
У гэтым скверы, каля стэнда,
Чакаюць вечарам дзяўчат.

А на рагу, за ўзгоркам гэтым,
У светлым, сонечным муры
Жывуць прарабы i паэты,
Канструктары i муляры.

Да раніцы не тухнуць лямпы
У ціхім доме ля ракі.
Тут, пэўна, праектуюць дамбы,
Знаходзяць рыфмы i радкі.

Да рання неспакойны токар
Над чарцяжамі спіну гне.
Ягонае натхненне токам
Наскрозь пранізвае мяне.

I я пра новыя кварталы
Складаю песню на хаду,
Калі ад вуліцы Купалы
Да плошчы Коласа іду.

1964 г.

ДОБРЫ ДЗЕНЬ

Я ўсё спазнаў: i радасці, i гора,
Я з сотні рэк пакаштаваў вады,
I ноч у ноч мне сніўся родны горад,
Не даючы спакою ўсе гады.
Ён клікаў, уставаў цудоўнай явай,
Далёкі, але блізкі мне такі.
На ўсіх шляхах, за кожнай пераправай
Яго успаміналі землякі.
Я пехатой Еўропу перамераў.
I вось іду між пасталелых дрэў
I нечакана у асеннім скверы
Найлепшага знаёмага сустрэў.
I прыгадаў пра першае спатканне,
Калі яго чароўная рука
Вяла мяне, малога хлапчука,
З жалейкаю па дзедаўскім кургане.
I прывяла ў такі дзівосны свет.
А праз гады па бальшаках Палесся
Ішоў з кійком няўрымслівы паэт
Да першых камунараў на Арэсе.
Вось ён стаіць, над ім звісае вецце,
Шуміць праспект, гамоніць людны сквер,
I ён, здаецца, зараз усміхнецца
I прачытае самы лепшы верш.
Над ім яшчэ i лісце не апала,
Асмужыў шчокі сонечны прамень.
Маўчыць, маўчыць, задумаўся Купала.
Я шапку зняў, сказаўшы: «Добры дзень!»

1964 г.

ПЕСНЯ БУДЗЕ ЖЫЦЬ

Памяці Якуба Коласа

Сягоння журацца бары на Беларусі,
Прыбіты сцежкі кроплямі расы,
Замоўкла песня на шырокім лузе,
I падаюць на пожню каласы.

Над Нёманам схіліліся рабіны,
Маўчаць над Сожам пушчы i сады.
Мой родны кут, якога сына,
Якога друга страціў ты!

Маўчаць палі у кроплях буйных рос,
Маўчаць бары, а сэрца плача ўголас.
Мой родны кут, упаў буйнейшы колас,
Што на тваёй зямлі узрос.

Ён не паспеў аб нашым слаўным часе
Ўсяго сказаць, усіх паэм злажыць.
Пайшоў пясняр, а песня засталася,
Памёр паэт, а песня будзе жыць.