Вольга Іпатава - Раніца

I анямеюць вуліцы і помнікі,
I нейкі хлюст, пакінуўшы свой дом,
З абразай горад мудры ўспомніць:
«Звычайны гарадок».

Веру чамусьці —
той, хто жыў на зямлі,
Зноў на яе ў другім абліччы прыходзіць.
Помніш? За рукі ўзяўшыся, мы ішлі
Яшчэ ў нейкім далёкім стагоддзі.

Быў маладзік чырвоны, як кропля крыві,
Горка пахла навокал палынам і дымам.
Я ўсё паўтарала: «Застанься жывы,
Застанься жывы, любімы».

Колькі я памятаю, нам не хапала жыцця,
За табой ападала бязгучным ценем,
Бо і зараз ідзе па маю зямлю як працяг
Кожнае новае, прагнае пакаленне.

Разбіваецца ўшчэнт. Бязлітасна зноў ідзе.
Абрывае каханне на самым высокім акордзе.
Недапетая песня, водбліск даўнішніх надзей,
Я табе сустракаюся ў кожным новым стагоддзі.

Жыла адна сярод людзей,
Адна з дзяцінства самага,
I найвялікшая з надзей —
Кагосьці клікнуць мамаю.

У горкі час, калі сама
Рашыць не можаш нечага,
Не прынімала я дарма
Спагады чалавечае.

Чужой баялася рукі,
Няшчырасці, нявернасці.
Ішла ў юнацтва напрасткі
Праз хмызнякі і верасы.

I вось каханаму кажу —
Нядобрая, няроўная:
«Даруй. Не за сябе прашу,
Прашу за ўсіх сябровак я».

Даруйце, суджаныя, нас
За ўсё, што часам робіцца.
Яшчэ пакрыўдзімся не раз,
Як здасца вам, з-за дробязі,

Што мы дасюль яшчэ дзічкі,
Галінкі паламаныя,
Што адарыла нас вайна
Адной на трыццаць мамаю.

Князёўнаю Полацкаю пачаты,
Той шлях па гісторыі — тонкая нітка.
Ішлі беларускія нашы дзяўчаты
Па мудрасць, па веды, нібы па здабытак.

Здаралася гэта не часта, не часта:
Фаліянты старыя, прымоўклыя важна,
Як скарб, дзе не сем, а паўсотні пячатак,
Дзявочыя рукі трымалі адважна.

Праз зайздрасць, праз плёткі, праз гора — трымалі!
Адна адной праз гады аддавалі.

I ўпляталіся галасы іх няскорапыя
У тваю, Беларусь, гісторыю.

Скупыя імёны — за вамі — здзекі,
Сухоты заўчасныя, горкая праца.

...Ідзе студэнтачка маладзенькая,
На «ты» размаўляе з Гарацыем.

Як прагна ў яе ўглядаюцца тыя,
Зарана памёршыя, маладыя!

Дзяўчаты тыя, што на Купалле,
Апякаючы сэрца, кветку шукалі.

Застылі каструлі, як каскі жалезныя:
Як у галоўнае ў жыцці,
Бяжыць жанчына ў краіну Паэзію,
Не паспеўшы часам касу заплясці.

I кінуты дом змаўкае ў дакоры,
I ходзіць свякруха — вастрэй ляза.
Бяжыць жанчына ў вершы, бы ў мора,
Мужыку не паспеўшы слова сказаць.

Ах, як ён не любіць —
прыжмурыўшы вейкі
I стаўшы на момант мудрэй за старых,
Яна праз яго ўглядаецца ў нейкія
Адной ёй даступныя толькі віры.

Не раз ірванецца рэўнасць ляшчынаю,
Па сэрцы пе раз яе стукне ізноў.
...У краіну Паэзію ўходзіць жанчына,
Ідзе па пякучых снягах басанож.

Чужая жанчына бачыцца ў снах.
Я толькі цяпер разумею,
Чаму мне на сэрца сцюдзёнай завеяй
Штодзень ападала яна.
Чаму мне выкручвала душу бязлітасна,
Нібы да кроплі апошняй бялізну,
I адбірала ў бацькі мяне,
Калі ён раптам мяне прыгарне?
Усё ува мне — ад жанчыны другой,
Рана памёршай, яму дарагой.
Ен аднойчы, як злоўленую буслянку,
На руках мяне нёс у зямлянку.
Усё жыццё трымаць сваё сэрца зацятым,
Калі ўходзіш у дом да чужога дзіцяці,
Мудрасці ёй не хапіла —
Яна таксама любіла.
О барацьба адвечная за мужчыну!
Дачкі за бацьку. Маці за сына.
Жонкі — за месца ля плячэй мужавых,
І хтосьці адзін адыходзіць прымушаны.

Аб косы вострыя вецер рэжацца
I ціха звокіць у іх канцы.
I засынаюць ужо, нарэшце,
Што з вечарынак прыйшлі, хлапцы.

А за сялом перад блізкай ростанню
Аж маладзік гаварлівы сціх,
На цыпкі ўсталі травінкі росныя,
Нібы ўсё цягнуцца падрасці.

А звякнуць косы ранка акордамі —
Схіляюць голаў свой нехаця.
Ні з кім не хочуць дзяліцца, гордыя,
Нястрымнай прагаю да жыцця.

Сіняю ноччу, вясноваю ноччу,
Каханне па гораду ўпэунена крочыць

I да ўсіх капяжоў гаварлівых
Далоні ружовыя цягне, шчаслівае.