Вольга Іпатава - Раніца

Сняжынкі, як цікаўныя дзяўчаты,
У карагодзе кружацца над хатай.
Убачылі хлапчыну за фіранкай
I просяць выйспі, пастаяць на ганку.

А выйшаў — ўсе паселі за сумёты.
Адна над хлопцам кружыцца самотна.
Да вуснаў дакранулася нясмела
I знікла, бы ад сораму згарэла.

Першы снег, першы снег!
Хто тут самы лоўкі і дужы?
Распускаюцца белыя ружы
Ад сняжкоў на кожнай спіне.

Як баяры, стаяць дамы,
Берагуць каўняры свае новыя,
I здаецца мне, па-вясноваму
Пахне снег...

Чорнай кропкаю на страсе
Верабей заскакаў у танцы.
Мне дзяцінства тугія сняжкі нясе,
Называе чамусьці настаўніцай.

О Вільнюс — рыцар на кані!
Рукой схапіўся за аблокі.
Набатам б'юцца ў цішыні
На вуліцах вузенькіх крокі.

Гасцей тут столькі — колькі моў!
Хто тут не жыў, хто тут не марыў!
Тут беларус — прапрадзед мой
Калісьці ўпершыню друкарыў.

І тут жыла — маёй крыві —
Сястра вясковых нашых матак.
Ты прагна кліч яе лавіў
I кідаў кіпы пракламацый.

Зноў еду да тваіх людзей,
Да старажытных вуліц вузкіх.
Дзень добры, Вільнюс!
«Laba dzjnas!»
Ты ж у адказ — па-беларуску...

У полі канюшына пахне соладка,
Здаецца, час спыніў свой вечны бег.
Зямля ў расе халодная, як золак,
I чыстая, як кропля на вярбе.

Чырвоны маладзік над гарызонтам
З-за цёмных соснаў спакваля ўстае,
I шчодра сыпле, сыпле жнівень зоркі
На плечы адзінокія мае.

Як ты колешся, слова «сіротка!»,
З рук вывальваецца пірог.
Нібы камень з чужых варотаў,
Мне ляціць яно за парог.

Матчын голас уладны пачуўшы,
Дзеці з шумам бягуць дамоў,
I, ў халодную прызбу уткнуўшыся,
Горка, горка раву я зноў.

Мужчыны ніколі не плачуць.
Стане нясцерпна — ноччу
Крыўды свае і няўдачы
Ў далоні кладуць жаночыя.

А калі засынаюць дужымі
На кволым плячы,
Схіліся над тварам мужавым,
Бязгучна замовы шапчы.

Жаночую ласку і шчырасць
Не вычарпаць да дна.
Ніколі не плачуць мужчыны,
Шукаюць прытулку у нас...

Вецер з абрыва нырнуў за чаромхай,
I, ап'янелы, паволі знямог.
Ціха плешча бяскрайняе, роўнае
Белае возера каля ног.

Сонцам духмяным наскрозь прагрэты
Бераг здаецца краем зямлі.
Рэха, з далечы сонечнай гэтай
Мяне яго голасам гучна пакліч.

Буду ад клічу таго я шчаслівая,
На сцежцы заросшай прымну траву,
Кінуся ў возера гэта імкліва я
I ўдалячынь паплыву...

Бы ў нерат, папалася сонца ў хмары
Цяжкою чырвонаю рыбай,
I апускаецца стомлена ў Нарач,
I робіцца Нарач рыжай.

Цікуюць сосны, стаўшы на цыпкі,
Як плешчуцца ў хвалях чырвоныя рыбкі.

Птушаняты на акрэплых крылах
У далёкі край цяпло нясуць,
Восень задуменна, над абрывам
Чэша светла-рыжую касу.

I ляціць па ветры павуцінне
Дзесьці за далёкае сяло.
Маладзіцы уздыхаюць ціха,
Кажуць: «Наша лета надышло».

I дзяўчатам на вадзе празрыстай
Хлопцы не пакінулі слядоў,
А плывуць па возеры маністы
Залатых вясёлых жалудоў...

Дзве мовы сталі блізкімі мне змалку,
У сэрца упляліся назаўжды.
Гучала калыханка — песня маткі —
Празрыстым звонам нёманскай вады,

Пявучым словам беларускіх вёсак...
А бацька — сын шырокае Акі —
Прынёс мне ў дар, як водгук сваіх вёснаў,
Расійскай мовы гучныя радкі. -

Зліваюцца славянскія вытокі
У рэчышчы адным, як і спрадвек.
Аднолькава і ў Гродна, і ў Растове
Гучаць: хлеб, соль і чалавек...

Беларусь, твая дачка я.
Зярнятка я, а ты — мая ралля.
Якой жа мовы ад мяне чакаеш
Ты, узрасціўшая мяне зямля?

Бывае так: Радзіму кіне проста,
Забудзе дотык матчынай рукі,
А перад смерпю хоць вады папросіць
Так, як вучылі некалі бацькі.

Без бацькаўшчыны панясе па свету,
Нібы з карэннем вырваны асот.
О Беларусь! З крыніц празрыстых, чыстых
П'ю простых слоў тваіх гаючы сок...