Вольга Іпатава: Парасткі

Былі расчыненыя вокны
Тады, як выдых, я к уздых,
I так было на відавоку,
Што сярод многіх мы ўдваіх.

Калі ўспамін туманам стане,
Жыцця ранейшы будзе лад:
I ўперад позірк, і вяртанне,
I вышыня, і перапад...

Пальцы крыўды ля еамага горла
Я схапіла — і моўчкі стаго.
Ды адплату — быць здзекліва-гордай —
Пахавальна ў еабе затаю.

О, як б'юць злыя дэманы ў скроні!
Як імкнецца на волю агонь!
Надта многа вам гонару — роўняй
Распачаць ненажэрлівы гон!

А калі ў той сутычцы гарачай
Захлынецца дыхання ўсплёск,
Я, магчыма, паціху заплачу,
I нікому не ўбачыць тых слёз...

Была такая дзіўная бяссонніца:
Пясчынкі часу падалі з гары.
Свяціла лямпачка — малое сонца мне,—
I шчабяталі ў клетцы снегіры.

Таму узлёту явы і прадбачання,
Як дрэва пад узмахам і разца,
Падатлівай была. Нібы задача мне:
Аб нечым думаць, думаць без канца.

Нібы людскія клопаты на плечы мне
Усклалі: «Вось, узважвай і дзялі!»
Нібыта ўсім галодным і скалечаным
Павінна даць прытулак на Зямлі...

Упершыню была ў мяне бяссонніца...

Я так хацела цябе прыручыць —
Арла пасадзіць у клетку.
Ну, толькі хвіліну яшчэ памаўчы.
Пастой. I прыходзь хоць зрэдку.

Я ведаю, спеліцца сонцам час.
Такімі, як іншыя — будзем!
I ўсё-ткі бунтую каторы раз,
I ўсё-ткі — што скажуць людзі?

Прымі раздваенне маё і даруй
Каханне маё без меры.
Здзіраю адчай з сябе — з дрэва кару.
Ідзі... Адчынены дзверы.

З маім нядрэмным, неад'емным «Я»,
Пакуль сама я спала на абрыве,
На мове сон-травы і салаўя
Жаўтлявыя пялёсткі гаварылі.
I гэтых слоў ці знакаў у вачах
Мільгалі каляровыя чародкі,
Ўшчувалі, што мяняюся. Падчас
I запаветы забываю продкаў,
Што чыстых і х пазбылася крыніц...
Але аспрэчвала мая трывога,
Што непасільны подзвіг дабрыні,
Што я адна, а бліжніх — надта многа,
Ды і жыву, амаль што як усе
У горадзе, вялізна-раўнадушным,
I ці мая віна, што пакрысе
Свет замыкаецца акружжам скрушным,
I ці мая віна, што зноў і зноў
Мне набліжэнне бліжняга — апёкам?
А вецер лёгка тыцкаўся мне ў шчокі
Лабастымі галоўкамі званкоў...

У чырвані маліннік — выбірай!
Ажыны самі лезуць пад руку.
Знайшла і я, нарэшце, гэты рай
У сонечным заваблівым кутку,

Дзе, разагрэтай пахнучы смалой,
Пяе працяжна кожная сасна,
Дзе стомленай травіначцы малой
Са мшыстага не ўзняцца дывана.

Мой край — мой рай! Аціхлая, хаджу —
Той, першы, дасканалы чалавек,
Не ведаючы слоты і даясджу.
I адступае на імгненне век...

Калі апошні певень пракрычыць
I сны Жывога перарвуць бунтарства,
Дзяўчынкі белай — чэрвеньскай начы —
Час настае нямога валадарства.

У той глухі, паўночны, цьмяны час,
Калі я слухала, як спіць таполя,
Пагрозліва сабака загырчаў,
Масніцы заскуголілі паволі,

Старая печ заслонку прыўзняла,
А дошкі пад гарышчам заскакалі,
Схілілася ў паклоне чапяла
I крыкнула акенца: «Прычакалі!»

Сцюдзёнае дыханне падняло
Мне валасы, мяне накрыла жахам...
Пасля да ложка Нешта падышло,
Шапнула: «Бог з табой, я ж не вужака!»

Паволі сталі вочы прывыкаць,
Свядомасць заімглёная яснела...
Вось выпляла кашчавая рука,
Вось выразала ноч абрысы цела,

Міткалевую кофту, андарак,
На фартуху якоесь вышыванне...
«Бабуля, Вы адкуль?» «Відно і так».
Але ізноў я задала пытанне.

«Павер, дачушка, часу нестае
Сюды прыйсці — такія скрозь аблогі!
Радні ж не дабудзіцца ўсё твае,
А мне яшчэ назад патрэбны ногі».

«Я зэдлік Вам прысесці прынясу».
«Не трэба. Дзядзьку падкажы Антосю,
Што дах налета ветры абтрасуць,
Што шашалю ў той сценцы завялося.

Я ў гэтай хаце некалі жыла,
Яе сама складала па бярвенцу.
Ці мне ўляжаць, калі, нібы піла,
Па мне шкрабе той шашаль —
не па сценцы?»

Задумалася... Ціха плавіў цень
Яе маршчыны, хустку і аблічча.
«Шкада прасіць мне грошы у дзяцей,
Назад купіла б хату я... Баліць мне,
Што лехі пустазеллем зараслі,
Што ўнукі адцураліся зямелькі,
Што болей не вазьму я на зямлі
Малінаў пераспелых хоць бы жменьку.
Каб дыхаць! Каб прысесці на мяжы!
Гаротна мне ў раі, бо там не робяць».
«Ты заслужыла, цётачка, ляжы!»
«I пасміхаюцца, і мне не собяць.