Сяргей Грахоўскі - Табе зайздросціць сонца

1956 г.

МЛЕЧНЫ ШЛЯХ

У зорным небе — Млечны Шлях.
Пад ім ляцяць у вырай гусi,
I мне здаецца, кожных птах
Крычыць: «Вясной дамоў вярнуся
Ляцяць у вырай жураўлі,
Ляцяць буслы у зорным небе,
А вось да роднае зямлі
I Млечны Шлях ім не патрэбен.

1957 г.

* * *

Вось i зіма,
A мроіцца, што лета
Прыйшло у цвеце ліп
I грэчка расцвіла.
Здаецца мне —
Выходжу росным следам
У паплавы зарэчнага сяла.
А за акном лютуе завіруха
I на сумёт накручвае сумёт,
На шыбах снег ляжыць іскрыстым пухам,
A ў хаце пахне грэчкай чысты мёд.

1957 г.

* * *

Не пойдзем сёння ні ў кіно, ні ў госці —
Такая ноч, такая ў небе сінь!
I уздыхаць, каханая, пакінь,
Што больш ужо не вернеш маладосці.

А лепш паходзім па старым бульвары,
Дзе да вясны не падмятаюць снег,
Дзе толькі ходзяць закаханых пары,
Нібы у казцы ці ў дзівосным сне.

У ix марозам пабяліла скроні,
A ў нас — даўно завеялі гады.
Дык пойдзем, любая.
Няхай i сёння
Сябе адчуе кожны маладым.

Не будзем больш з табою уздыхаць.
Зірні, як ноч дарогі снегам мосціць.
Патрэбна так да старасці кахаць,
Як некалі кахалі ў маладосці.

1956 г.

ПЕРШАЯ ПЕСНЯ

Я не апошні i не першы
Складаў крадком калісьці вершы.
Дазнаўся нехта, стаў строіць кпіны.
Я чырванеў, казаў: «Пакіну»,
Казаў: «Не буду». А праз гадзіну,
Узяўшы кошык, блукаў па лесе,
Шукаў арэхі, шукаў маліну,
Але знаходзіў радкі для песні.
Знайшоўшы слова, баяўся страціць,
Нёс асцярожна, нібы расінку.
Зірнуўшы ў кошык, казала маці:
«Ты, мабыць, збіўся з дарогі, сынку.
Вунь колькі ягад прыносяць людзі.
З цябе ж, як бачу, дабра не будзе.
Ну, хоць бы меншым, хоць бы для смеху
Прынёс ці ягад, ці тых арэхаў».

Я кожным ранкам хадзіў далёка
Па росных сцежках у чарналессе —
Шукаў арэхаў, спяваў, галёкаў,
I раптам выйшла такая песня,
Што сам здзівіўся, пачуўшы рэха
Канца той песні. А дзесь дзяўчаты,
Што абіралі з кустоў арэхі,
Ужо спявалі яе пачатак.
Я чуў, як песня ішла паволі
Праз нашу вёску, паўз нашу хату.
Па пералесках, па жытнім полі
Яе панеслі у свет дзяўчаты.
Ляцелі гусі далёка ў вырай,
Вятры маліну даўно абтрэслі,
A вечарамі спявалі шчыра
У кожнай хаце ўсё тую ж песню.
Яна хадзіла ў лугах зарэчных,
Па вечарынках, па сенажацях,
Яе ў доўгі зімовы вечар
Спявала разам ca мною маці.
1957 г.

МАМА

Калі пушок прабіўся над губою
I ў сны прыйшло дзявочае імя,
Я ні аб чым не раіўся з табою,
Матуля адзінокая мая.

Мне сорамна здавалася часамі
Сярод хлапцоў — цыбатых забіяк —
Назваць цябе, як у маленстве, «мама»,
Таму часцей не называў ніяк.

A вечарамі, слова не сказаўшы,
Ішоў блукаць каля чужых варот
I пазіраў, як у акенцы нашым
Мігаў у лямпе да світання кнот.

Не спала ты асеннімі начамі,
Хоць падала ад зморы галава,
Глядзела ў змрок вільготнымі вачамі,
Прывычная да гора удава.

Ты прала кужаль, ты капала гліну,
A ў час жніва зусім не чула ног,
Ды гаварыла ласкава пра сына:
«Хай падрасце, няхай паспіць сынок».

I зноў сама збіралася па дровы,
A ў валасах гусцела сівізна —
«Хоць бы сказаў ён ласкавае слова,
Хоць бы, як колісь, мамаю назваў».

...Прайшлі гады. Мы пасівелі самі,
I, мабыць, крыўдна мне не аднаму,
Што гэтае святое слова «мама»
Цяпер сказаць ужо няма каму.

1957 г.

ЗМЕНА

Сонца заходзіць за лесам стракатым,
Выйшаў з раз'езда апошні цягнік.
Роснаю сцежкай з утульнае хаты
Ціха на поле ідзе вартаўнік.

...Недзе баян даспяваў пра каханне,
Змоўклі дзяўчаты, патухлі агні.
Вёска заснула. Адзін да світання
Ходзіць i ходзіць стары вартаўнік.

Двое прайшлі i застылі на мосце,
Месяц за хмару схаваўся i знік.
Зорныя ночы сваёй маладосці
Прыпамінае стары вартаўнік.

Вось i світае. Сягоння на полі
Будзе гарачы i радасны дзень.
I вартавому на змену паволі
Роснаю сцежкаю сонца ідзе.

1956 г.

ЧАКАННЕ

Над Іртышом гудзе завея,
Шляхі i сцежкі замяла,
I пасмы белыя, як змеі,
Паўзуць па вуліцах сяла.