Сяргей Грахоўскі - Тры вымярэнні [Выбраная лірыка]

Чырвоныя істужкі на папахах,
I белыя бінты на галаве...
А табуны стаеннікаў па паxi
Хаваюцца ў някошанай траве...

Ляцяць, ляцяць тачанкі над Бірою
На Спаек, на Благавешчанск, на Іман...
Знікае ўсё. Пра колішніх герояў
Спявае беларускі партызан.

1963 г.

НАХОДКА

Гэта мае i твае аднагодкі
У бараках жылі каля бухты Находкі
I рэзалі сопкі i дзікія скалы
На вуліцы, плошчы, завулкі, кварталы.
Быў хлеб па ліміту i спірт па ліміту,
I толькі хапала на ўсё дынаміту:
Крышыліся сопкі i падалі горы,
A ў небе дрыжалі халодныя зоры.
Шалелі завеі, снягі бушавалі,
Тут мерзлі шафёры на перавале
I вецер i холад клялі акаянны,
А шлях прабівалі да акіяна.

Гляджу я сягоння з таго перавала,
Дзе замець да самай вясны піравала,
Гула, рагатала, свістала i кпіла,
Шляхі замятала i фары сляпіла.

Гляджу, як на горад, блакітны i юны,
Нацягвае сонца гарачыя струны,
На стромкія трубы, на ветразей крылле,
На светлыя дахі, на тонкія шпілі,
На белыя мачты, на вежы, на краны,
На ўсе караблі, што ідуць з акіяна.
Спяшаюцца зранку мае аднагодкі —
Па сэрцу, па духу, па думках сябры,
Што лічаць шчаслівым юнацтвам Находку,
Што самі ссівелі даўно без пары.

1964 г.

ДУМКА ПРА ДУМКУ

Архітэктару Г. В. Сысоеву

Гавораць — думка колеру не мае,
Hi межаў, ні абрысаў, ні вагі.
Яна, спачатку кволая, нямая,
У вузялок завяжацца тугі

I запульсуе жылкаю на скроні,
Дыктуе волю i правы свае;
Ты ўжо яе нявольнік, ты ў палоне,
Яна табе спакою не дае.

I вырвацца з палону немагчыма,
I нельга адпачыць ужо нідзе:
Ты пазіраеш яснымі вачыма,
A ўсім здаецца, што сляпы ідзе

Зарослымі глухімі пустырамі,
Дзе толькі друз i стылыя камы;
А мрояцца табе двары i брамы,
Праезды, скрыжаванні i дамы,

Якіх ніхто яшчэ нідзе не бачыў,
Дзе аніхто пакуль што не жыве.
З бязважкай думкі цяжкія заданы
I вуліцы растуць у галаве.

1м душна, цесна, ім няма прасторы,
Пад імі нетрывалыя пласты.
I пераходзяць сцены i апоры
На ватмана шурпатыя лісты...

На пустырах будуюць дом за домам,
Фарбуюць сцены колерам зары.
А думка зноў, не ведаючы стомы,
Нібы іскра, імкнецца да іскры

I набывае форму i аблічча,
Адценні, пахі, колеры, вагу,
Усім валодае, прыспешвае i кліча,
Нібыта кожны у яе ў даўгу.

Усё, што збудавалі нашы рукі,
Усё, што мы стварылі на зямлі, —
Атамаходы i сімфоній гукі
Спачатку толькі думкамі былі.

1964 г.

* * *

Ступаю вобмацкам па лесе,
Сваёй не бачачы рукі,
У вочы то ігліца лезе,
То шчокі драпаюць сукі.

Мільгнуў агеньчык. Хвошча вецце
Бягу,
спыняюся ля пня:
Свіціцца нешта, ды не свеціць,
A дакрануўся — парахня.

1966 г.

ПЛЫНЬ

Вецер насустрач, насустрач імклівая плынь.
Хлопец у чоўне, смуглявы i рослы,
Прагна глядзіць i плыве ўдалячынь —
Вёслы рыпяць, выгінаюцца вёслы.

Сонца насустрач i сіні прастор,
Сіні прастор у вясёлкавай браме.
Хлопец плыве i плыве за сябрамі —
Вёслы, як дужыя крылы, прасцёр.

У далячынь, што расчынена насцеж,
Голасам сэрца i ўласнай крыві
Кліча цябе неспакойнае шчасце,
Толькі хутчэй да яго даплыві.

Шчасце у кожнай тваёй перамозе,
Шчасце — адолець i вецер i град,
Шчасце — нідзе не спыняцца ў дарозе,
Спынішся — плынню адгоніць назад.

1955 г.

ПАЛЕСКІЯ РЭКІ

Мне на світанні часта сняцца рэкі —
Струмень i Стыр, Стаход i Лань, i Цна.
Па ix нібыта шлях з вараг у грэкі
Ізноў праклала звонкая вясна.

Да цнотнай Цны ніяк не падступіцца
Hi нацянькі, ні напрасткі, ні ўброд,
I Лань, нібыта грозная ільвіца,
Накінуцца гатова на Стаход.

А Прыпяць настыраецца ca Стырам,
Струмень, як мора грознае, гудзе,
I вербы нахіліліся над вірам,
Схаваўшыся па плечы у вадзе.

Зліліся рэкі ўсе ў адно разводдзе,
Шумяць, іскрацца, пеняцца, гудуць,
A ўжо дзядзькі на белым параходзе
Пра сенажаці гутарку вядуць.

Спадзе вада, i травы забуяюць,
Зашамацяць мурожныя стагі.
Куды ні глянеш, без канца i краю —
Зарэчныя, прырэчныя лугі.