Сяргей Грахоўскі - Тры вымярэнні [Выбраная лірыка]

1956 г.

MAMA

Калі пушок прабіўся над губою
I ў сны
прыйшло
дзявочае імя,
Я ні аб чым не раіўся з табою,
Матуля адзінокая мая.

Мне сорамна здавалася часамі
Сярод хлапцоў — цыбатых забіяк —
Назваць цябе, як у маленстве, «мама»,
Таму часцей не называў ніяк.

A вечарамі, слова не сказаўшы,
Ішоў блукаць каля чужых варот
I пазіраў, як у акенцы нашым
Мігаў у лямпе да світання кнот.

Не спала ты асеннімі начамі,
Хоць падала ад зморы галава,
Глядзела ў змрок вільготнымі вачамі,
Прывычная да гора удава.

Ты прала кужаль, ты капала гліну,
A ў час жніва зусім не чула ног,
Ды гаварыла ласкава пра сына:
«Хай падрасце, няхай паспіць сынок».

I зноў сама збіралася па дровы,
A ў валасах гусцела сівізна —
«Хоць бы сказаў ён ласкавае слова,
Хоць бы, як колісь, мамаю назваў».

...Прайшлі гады. Мы пасівелі самі,
I, мабыць, крыўдна мне не аднаму,
Што гэтае святое слова «мама»
Цяпер сказаць ужо няма каму.

1962 г.

КАЛЯНДАР

Перада мной настольны каляндар.
Успамінаю дні, сустрэчы, даты,
I я, нібыта часу уладар,
Заместа будняў бачу толькі святы.

Чырвонай фарбай мечу кожны дзень
У маі, ліпені i ў жніўні,
I чую, як ступаюць па градзе
I як бушуюць радасныя ліўні.

Іграе ў трубах срэбраны аркестр,
Грыміць па даху выбеленай хаты,
I яблыні, як тысячы нявест,
Куды ні глянь, спяшаюцца на свята.

Дачушка, плацце белае надзень —
Хіба ж не свята цёплы майскі дзень?

Гартаю каляндар наадварот,
I кожны дзень жыве ca мною побач —
То зарыпіць вазамі ля варот,
То жытам зазвініць вышэйшай пробы,

То волжскаю плацінай загудзе,
То паляціць у бездані сусвету,
То яблыкам даспелым упадзе,
То зноў адправіць новую ракету,

Пастукаецца радасным лістом,
Атуліць светлай ласкай маладосці
I на світанні прыйдзе ў кожны дом
Найлепшым другам i чаканым госцем,

To жаніха у сваты прывядзе.
Хіба ж не свята кожны новы дзень?

Гартаю каляндар. Мінаюць дні,
Пражытыя, але заўжды жывыя:
У вокнах загараюцца агні,
Сыходзяцца дарогі крыжавыя

I не разыдуцца, агні не дагараць,
Пад ix святло збяруцца нашы дзеці
I нас ні ў чым не будуць дакараць,
Бо мы жывём не дарам на планеце.

Сваёй любові шчодрыя дары
Мы аддаём, не ведаючы меры,
I кожны дзень ва ўсе календары
Увойдзе датай мужнасці i веры.

Зямля імчыцца з захаду на ўсход.
Хіба ж не свята кожны новы год?

Ідуць, ідуць наступныя гады,
A колькі ix у кожнага ў запасе?
Напэўна, столькі, каб мае сляды
Убачылі на Месяцы i Марсе.

Напэўна, хопіць сілы, каб дажыць
I ўсё зрабіць, задуманае намі, —
I дом i песню звонкую злажыць
I ганарыцца нашымі сынамі.

Гартаю каляндар. За годам год
Ідуць гады у год васьмідзесяты:
На полюсе растаў адвечны лёд,
I ўся зямля сваё святкуе свята.

Унучка, плацце белае надзень:
Сягоння свята. Свята кожны дзень.

1961 г.

* * *

Ушчэнт ступіліся нарогі,
Сашнік нагрэўся ад раллі,
Валы прысталі i на рогі
Барвовы месяц паднялі.

Глядзяць на зоры задуменна
I прагна слухаюць вясну.
А трактар ім ужо на змену
Ідзе i гоніць баразну...

Даўно ў музей здалі нарогі,
Ярмо, налыгач, пасталы,
I сцежкаю, уздоўж дарогі,
Ідуць на пенсію валы.

1966 г.

ЗЯЛЁНАЯ КНІГА

Я з маленства чытаю зялёную кнігу,
Як старонкі, гартаю лугі i палі,
Што шумяць, шапацяць i гамоняць паціху
I складаюць адвечную песню зямлі.

Я гляджу на зялёнае рослае жыта,
На крутыя мурожныя ў лузе стагі
I сябе папракаю, што многа пражыта,
А куды ні зірнеш — застаюцца даўгі.

Колькі я не ўзараў, не скасіў, не пасеяў,
Колькі я не праклаў пуцявін i дарог,
I не вытаптаў сцежак па золкай расе я,
А за сорак гадоў колькі вытаптаць мог!

Можа рана адбіўся ад поля i дому,
Не паверыў сапраўднаму лесу свайму,
Можа песні мае не патрэбны нікому,
Можа толькі спяваю сабе аднаму.