Януш Вішнеўскі - Канец адзіноты

– Да заказу маладых людзей дадай бутэльку нашага новага сіцылійскага мерло. За кошт установы. І абавязкова прынясі пані Надзі міску алівак. Тую, што большая, – і, звяртаючыся да Якуба, дадаў: – Дык гэта вы той шчасліўчык.

Потым уважліва агледзеў хлопца з ног да галавы, пакланіўся і сышоў.

Надзя заказала для іх абаіх баклажаны, запечаныя з памідорамі. Якуб не падазраваў, што такая страва ўвогуле існуе. Чакаючы яе, яны частаваліся аліўкамі і хрумсткай пшанічнай булкай, якую мачалі ў пікантны аліўкавы алей.

Віно Надзя не проста любіла. На думку Якуба, яна ведала пра віно ўсё. У Нікарагуа дзяўчына некалькі месяцаў працавала на невялікім вінаградніку, і зусім не на зборы ўраджаю. Калі гаспадар вінаградніку, апантаны віном багаты пенсіянер з Каліфорніі, даведаўся, што Надзя можа памераць pH вадкасці і ведае, што непажаданыя злучэнні серы з віна прыбіраюцца сульфатам медзі, то адправіў яе працаваць у давільню. Памочніцай лабаранта, якім аказаўся адзін венгр, Надзя зарабляла ў дваццаць разоў больш, чым калі б збірала вінаград. У той давільні, поўнай мензурак, піпетак і кацялкоў, яна зразумела, што існуюць месцы, дзе найкаштоўнейшы капітал – веды. Там ад найразумнейшага Ласла Домакаша, былога манаха з таямнічага венгерскага горада Эгерсалак, яна даведалася пра кепскае віно столькі ж, колькі пра кепскія ўчынкі. А заадно навучылася распазнаваць добрае.

Якуб віно таксама любіў. Гэта ўвогуле быў адзіны алкаголь, які ён піў. Любоў тая, відаць, была ад маці, бо яго бацька адрозніваў віно на ўзроўні «чырвонае» і «празрыстае», «салодкае» і «кісляціна», «варшаўскае за сотню з хвастом на карпаратыўныя падарункі», і «тое з “Бедронкі” за 14,99 злотых, на падарункі сямейныя». Якуб любіў, калі Надзя піла. Асабліва ўвечары, перад тым як ісці ў ложак. І калі чытала яму пры гэтым рускія вершы.

Надзя вытрасла апошнія кроплі мерло на булку і, крадком хаваючы пустую бутэльку ў заплечнік, спытала:

– Пагуляем у бутэльку? Даўно не гулялі. Бялізны на мне сёння няма, дык, можа, урэшце дацягнемся да канца.

Ён усміхнуўся. Яны сапраўды часам гулялі ў бутэльку і сапраўды ніколі яшчэ да канца не дацярпелі, ні разу не раздзяваліся цалкам, а ўсё праз яго. У нейкі момант ён забываў, што гэта гульня, і раздзяваў Надзю, не чакаючы сваёй чаргі. Часам – пад сталом на кухні, часам – на падлозе ў пакоі з фатаграфіямі, бывала – на паддашшы, а часам – толькі пад душам, калі дзяўчына ад яго ўцякала.

Ён узяў з міскі аліўку, уклаў ёй у рот і, рассоўваючы ёй ногі сваёй, сказаў:

– Сёння? Да канца? Нават не разлічвай.

На століку завібрыраваў тэлефон. Надзя крадком зірнула на экран, крыху павагалася, але ўрэшце выцерла вусны сурвэткай, выбачылася і адказала. Якуб зразумеў, што гэта Карына. У нейкі момант на твары Надзі з’явілася трывога. Дзяўчына слухала ўважліва і зрэдку падымала вочы, каб сустрэцца з Якубам позіркам. Размова доўжылася некалькі хвілін, калі Надзя раптам спалохана спытала:

– Калі? Калі самы крайні тэрмін? Не, я не магу вырашаць гэта адна. Бо так, у нас свае планы. Як і ў вас. Ды я ведаю, што гэта важна. Кары, калі ласка, фердамт нох маль, не паўтарай мне гэта соты раз. Не! Таму што не! Не смей яму званіць! – нечакана ўскрыкнула яна. – Гэта неабходна? Думаеш, Алекс скажа мне нешта новае? Добра, давай яго сюды.

Яна доўга слухала, а потым пачала гаварыць. Па-нямецку. Якуб не здолеў зразумець, ці была гэтая размова спакойнай. Іншая інтанацыя, скрыгатлівае «р», дзіўныя доўгія словы. Нямецкая мова асацыявалася ў яго з напружаннем, канфліктам і лаянкай. А часцей за ўсё – з загадамі.

Нарэшце Надзя адклала тэлефон. Потым спыніла афіцыянтку, якая праходзіла міма, і папрасіла бутэльку халоднай вады. Зірнула на Якуба і сказала:

– Курыць хачу. Часам мне шкада, што ты не курыш.

Яна выключыла тэлефон і схавала яго ў заплечнік. Калі афіцыянтка разліла ваду па шклянках і адышла, Надзя ціха паведаміла:

– У Карыны з Алексам сур’ёзная праблема. Куратар праекта, тая шышка з міністэрства, не хоча падпісваць дамову, пакуль на аб’екце не будзе ацэншчыка з Польшчы.

– І што? – не зразумеў Якуб.

Надзя пачала нервова заломваць пальцы. Ён заўважыў на яе твары румянец, які павольна разліваўся таксама па шыі і дэкальтэ.

– А тое, што, на думку таго пана, гэты польскі ацэншчык – я.

– Што значыць ты? Студэнтка?

– Так. Карына і Алекс упісалі мяне ў тэндарную заяўку. Пад усімі разлікамі, якія я рабіла, стаяць тры подпісы: Алекса, Карыны і мой. Прычым мой – самы важны, яны толькі ўхвалялі разлікі, – растлумачыла Надзя. – І для гэтага мюнхенскага чынушы адказная за каштарыс – я. А паколькі яны акурат даведаліся, што выйгралі тэндар… Гэта вельмі тэрмінова, бо куратар сам ім пазваніў. У нядзелю! У Германіі гэта як парушэнне правоў чалавека. Раніцай я даслала ім апошнія файлы, а яны пераслалі іх далей, – ціха дадала яна і змоўкла.