Сяргей Грахоўскі - Споведзь

Сіле розуму не трэба.
Знай адно: ламі, крышы,
Здабывай кавалак хлеба
I — нічога для душы.

Каб дужэць i моц не траціць,
Каб ніхто не перамог,
Дужы нават бацьку з маці
Скруціць у барані рог.

Дужы шмат не разважае,
Толькі слухае загад,
Толькі тых i паважае,
Хто выплочвае аклад.

Бачылі аднойчы сведкі,
Як дубінкай ён трасе,
Нa магілах топча кветкі
I таго, хто ix нясе.

Ён лютуе безупынку,
Ён штурмуе на хаду.
Мы ж яму далі дубінку
Самі на сваю бяду.

Спрачаюцца, хвалююцца, крычаць
Хлапцы за мову, за лясы i рэкі,
А вось славутасці маўчаць —
Hi бэ ні мэ ні ку-ка-рэ-ку.

Баяцца дэмакратыі яны,
Таму ў палоне змрочнага настрою,
Бо званні, прэміі i ардэны
Ім даставаліся ў пару застою.

Ix прывучылі так галасаваць,
I пляскаць у далоні па заданню,
I кожнаму ўсміхацца, i ўставаць,
Што лепш ніхто не плясне i не ўстане.

Ha ix — амаль што вечнасці пячаць,
A ім усё чагосьці мала.
Хлапцы за мову, зa лясы крычаць,
Але маўчаць зацята аксакалы.

Нас павучаюць: «Ленін сам стаяў
Па шклянку чаю ў сталоўцы,
Усім пакрыўджаным спрыяў
I сірат гладзіў па галоўцы.

Таму ў Правадыра вучыцеся усе
Спагадзе, ласцы i ў чарзе стаянню
I прывыкайце пакрысе
Нястачы ўсе ўспрымаць без хвалявання».

У чэргах паўстагоддзя мы стаім,
Прывычныя да хамства i абразы,
I толькі з ідэолагам сваім
Нe стрэліся у чэргах аніразу.

Чым ён харчуецца штодня?
Паветрам, пэўна, ці вадою з крана?
А сыты ж сам, i кормная радня
Яму цытаткі спісвае старанна,

Каб павучаць усіх натхнёным сказам,
Пад'еўшы балыка i пірага…
Пакуль ён з намі ў хвост не стане разам,
Ніколі ў нас не кончыцца чарга.

Здаецца, гэта — страшны сон:
Піяна i крашчэнда
Пяюць харысты ва ўнісон
Астатні опус Бэндэ.

Гучаць суладна галасы,
I за салістам тэму
Вядуць адны, адны басы:
«Хутчэй лаві нацдэма».

Відаць, з архіва прывалок
Ім дырыжор пахмуры
I, кроў адмыўшы, даў знарок
Старонкі партытуры.

Мы ачунялі пакрысе,
I ведаюць нямногія,
Як калаціліся усе
Ад той тэрміналогіі.

Ды зноў задягваюць басы:
«Нацдэмы», «змовы», «зборышчы»,
I падбірае ж галасы
Той самадзейны хор яшчэ.

Які ж зацяты дырыжор
На нотах ставіў галачку,
Каб заспявалі «до-мінор»,
Прыняўшы ў Бэндэ палачку.

Як апантаны, зводны хор
Усе паблытаў тэрміны
I, перайшоўшы на мажор,
У поўнач кліча Бермана [ [4] Берман — былы нарком НКУС БССР. ]

A прачытаўшы перад сном
Вячэрнюю газету,
Узніклі краты за акном
I Бэндэ з таго свету.

Не трэба мне набыткаў мець
Hi мала i ні многа,
Баюся толькі анямець
З увішнай дапамогай.

Хто ж дырыжор? Каму служыць
Наняўся ён нанова?
Відаць, за крэселца дрыжыдь
У час п е р а б у д о в ы.

Колькі вас загінула, скажыце,
Дзе вас пахавалі i калі?
Не ў стаптаным беларускім жыце,
A ў чужой знявечанай зямлі.

Колькі вас, яшчэ не цалаваных,
Не спазнаўшых радасці ў жыцці,
Заціскала вогненныя раны
I дамоў не здолела прыйсці?

Што дала ў трынаццатым стагоддзі
Тая непатрэбная вайна?
Вамі ў кожным жудасным паходзе
Сплочана крывавая цана.

Што i ад каго вы адстаялі?
Дзе вы свой закончылі паход?
Многія сабе заваявалі
Помнікі у васемнаццаць год.

I цяпер у апусцелай хаце
Праклінае кожны дзень вайны
I глядзіць заплаканая маці
Не на сына, а на ардэны.

…На чало жалобнай Беларусі
З жалем пазіраю ўсё часцей.
Хоць не веру ў Бога, а малюся
Я за ўсіх унукаў i дзяцей.

Мы развучыліся смяяцца
I паважаць саміх сябе,
Адданыя нялёгкай працы
I непатрэбнай «барацьбе».

За што я толькі не змагаўся?
За новы быт i за калгас,
Не сумняваўся, не вагаўся,
Бо ясна ўсё было для нас.

Заўжды было адзінадушша
Ад Брэста i да Калымы,
Ды толькі, што такое душы,
Не ведалі з маленства мы.