Леанід Дранько-Майсюк - Над пляцам

Смяецца марак з іх,
Нібыта з варон:
«Вам лётаць пядоўга над полем, над гаем...
Я ж часу не маю...
Чакае вагон —
Да Петраграда дарога даўгая».

«Не трэба вагона,— азваўся мастак,—
Ён горшы за гэтыя поўныя высі.
Я раю вам шчыра, таварыш марак,
Да Петраграда па небу прайсціся.

I з воблака,
З вечнай блакітнай гары
Убачацца вам,
Што не бачацца доле:
Чырвоныя віцебскія муры
I ўсё беларускае наваколле...»

У кожнай складанасці ёсць прастата,
Якая звычайнай работай завецца,
I хто зразумее хоць раз мастака —
Да сэрца свайго і душы дакранецца.

Марак зразумеў,
Хоць гара мараку
Не хвалі ці бераг —
Ды справа такая:
Пайшоў па блакітнаму ён цаліку —
Да Петраграда дарога даўгая...

Падобны мастак да таго цесляра,
Які абуджае драўляныя струны
У аканіцах, у браме двара,
У кроквах-праменнях,
Спрадвечных і юных.

У дужых руках малаток, і цвікі,
I фарбы,
Разведзеныя пакостам.
У позірку —
Вуліцы, вартаўнікі
I Віцьба з канём,
Што ляціць па-над мостам.

Шчаслівы, мастак пакідае базар,
А ў небе —
З тужліваю думкай лунае,
Што той нешчаслівы,
Хто вечны цясляр,
Бо еднасці з пекнай красою не мае.

Рамесніцтва —
Пошук таксама красы,
Ды гэтай красе не навек заставацца,
А той,
Што пазначана знакам мастацтва,
Праз лёсы людскія прайсці і часы.

Вярнуцца да Віцебска з клічам,
Які
Узвіхрыць будзённасці шэрыя транты:
«Не спіце, лянівыя вартаўнікі,
Бо сноўдаюць злодзеі і спекулянты!»

У коміне шоргат.
Ці скончыцца ён?
I хлопчыку сніцца пацук.
А шоргат бясконцы і б'ецца аб сон,
Нібыта аб цэглу ланцуг.

Уздымецца хата на тым ланцугу,
Уздымецца сцішаны сон.
I з коміна вылезці трэ пацуку,
Аднак жа не здумае ён.

Ці зорку ўпалюе,
Што ў комін глядзіць,
Ці яйка вароны глыне.
Або з ланцуга,
Што бясконца звініць,
Даліжа расу і засне.

Ты захварэў на гамлетызм,
Набыў класічную хваробу
I, разважаючы аб тым:
Стаяць альбо шукаць дарогу,
Палохаешся новых стрэч
I змен у побыце грашовым...
Мой сябра,
Зменам не пярэч,
Нібыта цэнам кірмашовым.
Пустой развазе і тузе
Не паддавайся бесхрыбетна,
У чыстай згледзеўшы расе
Дубовы жолуд пракаветны.

Радок уваскрэсне патрэбны,
Тваю скалане дамавіну.
I дзень уваскрэсне ганебны,
Калі ты пакрыўдзіў жанчыну.

Радок гэты твой, найадзіны,
I ён пра каханне, вядома,
Магчыма, да гэтай жанчыны,
На свет навакольны падобнай.

З якіх небакраяў глядзела
На лёс вераб'іны твой,
Як прагнула, як хацела
Твой лёс, як уцеха, здрабнелы
Сваёй азарыць вышынёй.

Яна разумела мастацтва,
Яна гаварыла: «Застацца
З усіх тваіх вершаў павінен
Вось гэты радок аб жанчыне»,

Прароцтва цяжэй ад прымусу.
Даць веры такому няможна,
Бо ты ў гаспадарлівай Музы
Пазначаны ў спісе заможных.

I лепей пакінуць жанчыну,
Пазбыцца прароцтва яе...
I пыха твая без прычыны
Пра ўяўную славу пяе:

«Я — Майстар! Паэт знакаміты,
Я слова да бога узнёс,
I новую Маргарыту
Яшчэ мне падорыць лёс.

Пагляньце — спазнілася восень,
Але да мяне на парог
Стажок вінаграду падносіць
На срэбнай далоні бог.

Яшчэ не сабралася лета,
Але на ацуплы парог
Снапок мармуровых кветак
Кладзе заінелы бог».

Кладзе, паціскае плячыма,
Ранейшага не пазнае...
Як свет навакольны, жанчына
Ідзе да самоты свае
I з поўнымі снегу вачыма
Пра ўяўную славу
Пяе.

Цесля цалаваў мяне...
Засталіся ў змроку шэрым
На смаловым бервяне
Гэбель, пілка і сякера.

Ах, як зіркаў маладзік
З неспазнанай яшчэ далі!
Трэску кожную, і цвік,
I смалу каўталі хвалі.

I да нашага жытла
Па рацэ цяклі халоднай
Зоркі, поўныя святла,
Свечкі, поўныя жалобы.

Вам гэта імжа падабаецца,
Вам гэты раскажа спакой,
Што д'ябал у багне хаваецца,
Паранены асакой.

Магчыма, убачыце квеценне
Даспелае асакі,
Калі гэты д'ябал выцягне
З вашых далоняў цвікі.