Сяргей Грахоўскі - Недапісаная кніга

6/ІХ—91

Maнa

Не ведаю, чыя віна,
Што распаўзлася так мана
У доўгіх нудных справаздачах,
У кабінетах i на дачах.
Сын хлусіць маці, маці — сыну,
Нявінную зрабіўшы міну.
Звычайна памаўзлівы муж
Выкручваецца, быццам вуж.
А з кім грашыў?
З чужою жонкай
Пад дараванаю дублёнкай.
Мана такая — паўбяды,
Бяда, што доўгія гады
Хлусня перапаўзае ў зводкі,
І страты лічаць за знаходкі:
Прыпісваюцца два нулі,
Каб толькі процанты былі.
За імі з'явяцца рашэнні,
I будуць грошыкі ў кішэні.
Выкручвацца гультайства мусіць,
Бо робіць брак і хлусіць, хлусіць
Сябрам, начальству і заводу,
А ўрэшце — усяму народу.
Хлусні страшэнная хвароба
Вузлом звязала бракароба.
Палац будуе, — здаў барак,
З пальто ад сілы выйшаў фрак,
І кажа: «Не мая віна,
Што на яго расце цана».
Касцюм, што выштукаваў ён,
Вісіць, нібыта балахон.
Зноў скажа — не яго віна.
Ці не зашмат было віна?
Ён ледзьве поўзаў, быццам рак,
Хаваў чужы i ўласны брак.

Цяпер для ўсіх не навіна,
Што зверху сыплецца мана,
Заместа манны ў нас яна
Усталявалася здаўна.
Хто толькі дбае пра сябе,
Апошняе з-пад нас грабе,
Каб нам хутчэй пайсці на дно...

А берага i не відно.

26/VI—91

Гонар Беларусі

Зямля мая ад Буга i да Сожа,
Ты мне за ўсё на свеце даражэй.
Няхай цябе усемагутны Божа
I нас, i наша поле беражэ.

Народ не будзе болей анямелым,
Ніколі нас не ашукае зброд.
Пад сцягам бел-чырвона-белым
Здабудзе шчасце наш народ.

Мы гаравалі звеку i давеку,
А мову i сумленне збераглі,
Змагаліся за волю чалавеку
Святое беларускае зямлі,

Каб назаўсёды прашчуры i дзеці
У нашым светлым доме i ў гасцях
Пранеслі гонар Беларусі ў свеце
I бел-чырвона-белы сцяг,

Каб узмужнела воля у народзе
I расцвіла зямля, як сад.
I Беларусь свабодная ўзыходзіць
На вечны i пачэсны свой пасад.

24/IX—91

Век

Ну, вось i канчаецца век ашуканства.
А што прынясе дваццаць першы? Даўгі,
Злачыннае панства, злачыннае п'янства,
Цярпенне бясконцай жабрацкай чаргі.

Спакусліва падаюць яблыкі з дрэва, —
У свет немаўляты прыходзяць штодня,
Начамі сучасным Адамам i Евам
Трызняцца Чарнобыль, Афган i Чэчня.

Нам д'ябал бяду за бядой напрарочыў:
Сатлелыя косці у танках чадзяць,
Нанятых забойцаў здзічэлыя вочы
Праз мушкі ў патыліцы нашы глядзяць.

Ніхто не прызнаецца ў сённяшнім шале,
Што прагне нявіннай крыві i пакут
Хлапцоў i дзяўчат, што учора кахалі,
А сёння глынае пражэрлівы спрут.

У муках канаюць старыя i дзеці,
Знікаюць мільёны ў крывавым віры.
Выходзіць, што самымі мірнымі ў свеце
Свой век дажываюць лясныя звяры.

Баяцца яны, што ушчэнт даканаем
Баброў, ваўчанят i сівога зубра.
Калі ж i над нашым зажураным краем
Узыдзе шчаслівая зорка Дабра?

Так блізка наступнага веку світанне.
Чым стрэне яго мой знявечаны люд?
Не, шчасця не будзе нам без пакаяння,
Крыві не даруе Гісторыі суд.

Салаўіны плач

Не ўцяміць адразу i што гэта значыць,
Чаму салаўі не спяваюць, а плачуць,
Не зычаць зязюлі наступных гадоў
I не суцяшаюць ні дзетак, ні ўдоў?
Напэўна, яны невядомае нацыі,
Убачылі гора i жах радыяцыі.
Чаму забуялі i чэмер, i блёкат,
Чаму юнакі пакаціліся ўпокат
I у нябыт адыходзяць навекі?
Чаму выміраюць крыніцы i рэкі?
Усё ад бяды, ад бяды, да — бяды.
Чаму, як шкляныя, звіняць жалуды?
Чаму на пялёсткі зрудзелае руты
Вясной асядаюць расінкі атруты,
Як чорныя воспіны, ўзвеяны пыл
Ляціць ад калысак да ранніх магіл?
Лісты ападаюць вясной у гаі,
I жаласна плачуць у ім салаўі.
Не чутна улетку пчалінага звону?
Іх ветры загналі ў палынную зону,
I дзяцел пакінуў ссівелы гушчар,
Бо кожнае дрэва страшней за анчар.
Кашчавая хіжымі пальцамі клацае, —
Збірае багаты ўраджай радыяцыя.
Як здані, блукаюць у полі аратыя,
Паціху пытаючы: «Дзе ж вінаватыя?:

30/IV—95

* * *

Пакуль агеньчык не патух,
Віецца дальняя дарога,
Але штодня вузее круг,
A ўперадзе няма нічога.