Сяргей Грахоўскі - Недапісаная кніга

5—6/VIII—92

Каму мы трэба?

Скажыце мне, таварыш генерал,
Хто нам вайною пагражае,
Які урад, які кагал,
Каму патрэбны нашы ураджаі,
I наша нафта, золата i медзь
I нават вашы дачы i нагоны?
Не толькі вораг, нават i мядзведзь
Уцёк даўно з чарнобыльскае зоны,
I толькі ледзь партрэт яго ліпіць
З вавёркаю на хліпкай асігнацыі,
А за яе не проста нам купіць
У слуцкіх бэрах бэры радыяцыі.
Ix больш за танкаў i ракет
Баяцца i на Захадзе i Усходзе,
А вы дасюль марочыце ўвесь свет,
Што генералы дбаюць аб народзе,
Што днём i ноччу сцерагуць яго
З зямлі, вады i нават з неба,
Ды толькі невядома ад каго,
Каму мы з радыяцыяю трэба.
Хіба аматарам збівання груш
I віртуозам выхавання «матам»,
Таму на карках сарака трох душ
Сядзіць адзін нахлебнік з аўтаматам
І трэба кожнага адзець i пракарміць,
Салдата — кашаю, начальства —
сервелатам
А зможа нас найлепш абараніць
Не аўтамат, а «вызвалены» атам.

24/IX—92

Змена — змене

Адны накраліся. Змяняюць іх другія
I набіваюць кашалі тугія,
Рабуюць фермы, склады i вагоны
I нажываюць нізашто мільёны,
Не тоячыся, а сярод дарогі
За кошт «гуманітарнай дапамогі».
За нашае жабрацтва, енкі, плачы
Будуюць i сабе i дзецям дачы,
Для блізкай i далёкае радні
Нас абдзіраюць дзень пры дні.
Нібыта нашыя заступнікі i слугі,
А паглядзець — увішныя хапугі,
Адзін нахабна, іншы асцярожна
Хапае ўсё, за што ўхапіцца можна.
На складах, хоць дабра не так i многа,
Трымаюць махляры адзін другога,
Каб ix не заўважаў ніхто віны,
Даюць i служкам паспытаць яны.
Прачнешся ноччу у халодным поце,
Бо ведаеш, што злодзей на «рабоце»:
Складае долары i залацішка зліткі
I абдзірае беднага да ніткі.
Пра рынкі потым будзе нешта нлесці
Таму, ў каго няма ні піць, ні есці,
Затое ёсць бяспраўе i бязладдзе,
I толькі ў тых сумленне, хто не крадзе.

15/IX—92

Апошняя

Разбіты комін, парадзелы дах,
Вісіць адна кашуля на вяроўцы.
— A людзі дзе?
— A людзі на кладах,
Туды адправіліся ўсе аднавяскоўцы, —

Азвалася бабуля з-пад радна
З маленькаю сівою галавою.
— Лічы, што дажываю век адна
I гора мыкаю адна-адною.

Так i гібею з году ў год,
Глухою, невідушчаю, слабою.
Адна у цеха — толькі кот,
То з ім сваруся, то сама з сабою.

Гады, пытаеце? Усе мае гады
Прабеглі, дзеткі, у бядзе i ў працы,
А час надыдзе, на клады
Сваім прыйдзецца ходам дабірацца.

Каб даў Гасподзь хоць дачакацца лета
I свежае з гароду навіны...
А на бабулю весела з партрэта
Глядзелі два прыгожыя сыны.

21 /XI—92

Квартальны план

Яшчэ пратрымаюся месяцы тры
I зубы тады пакладу на паліцу,
Бо ўжо не памогуць літфонд i сябры,
І там ім прыйдзецца да скону пыліцца.

Відаць, не ўратуюць ні д'ябал, ні Бог,
Бо я не прыдбаў за жыццё анізвання,
Нарэшце сабе напішу некралог
I тэксты прамоў на сваім пахаванні.

Пакуль не зваліўся i розум не згас,
Каб тэксты ўзгадняць не насілі.
Сябры, пастараюся выручыць вас,
Каб на паніхідзе не надта хлусілі.

27/ VIII—92

* * *

Мне жыць іначай немагчыма, —
Паспеў ссівець i паліняць,
Бо за любімую Радзіму
Гатоў хоць сёння смерць прыняць.

27 /VIII—92

Апошні кароль

Стары кароль любіў мастацтва,
Любіў, што людзі брагу п'юць,
Але лічыў за святатацтва,
Калі халопы не пяюць.

Халоп павінны быць вясёлы,
Удзячны мусіць быць народ,
Хоць з голаду пусцеюць сёлы
I недароды кожны год.
Скачы, халоп, спявай, халоп,
На радасць каралю,
А не пяеш, — падставіш лоб
Пад кулю ці пятлю.
Стары кароль любіў парады
I крыкі: «Слава каралю!»
I не было таму спагады,
Хто заікнецца: «Не люблю
I не шаную зроду
Я каралеўскага двара,
Усіх, як прэлую калоду,
На сметнік выкінуць пара!»
Скачы, халоп, спявай, халоп,
На радасць каралю
А не пяеш, — падставіш лоб
Пад кулю ці пятлю.
Усім паслам кароль казаў:
«Народ— мая радня.
Яго я ў тры вузлы звязаў,
А ён пяе што дня».
Няма ні хлеба, ні мукі,
Пасеклі вінаград,
Але спяваюць лайдакі,
Што ў каралеўстве — лад.
Скачы, халоп, спявай, халоп,
Паціху каралю,
Што хутка ён падставіць лоб
I шыю пад пятлю.
Ды ўжо кароль пачуць не мог,
Як лаюць караля,
Бо зніклі у яго з-пад ног
I зэдлік, i зямля.
Усе глядзелі мужна
На новую пятлю
I заспявалі дружна
Пракляцце каралю.
А пасланцы Еўропы
Расказвалі другім,
Як смелыя халопы
Спявалі новы гімн.