Сяргей Грахоўскі - Недапісаная кніга

Я п'ю адзін не з радасці, а з гора,
Што скрозь развал, нястачы, недарод,
За тых, каму бяссілле i пакора
Наканавалі безнадзейны звод.

Я п'ю за тую, што не стане маці,
Сагнутую у дваццаць восем год,
І горка плачу, бо у кожнай страце
Знікае мой даверлівы народ.

Няма шампанскага, дык вып'ем квас
За ваша будучае i за вас.

16/Х—93

У сацлагеры

Я ўсё яшчэ ў сацлагеры жыву:
Кіруюць тыя ж Саўкі ды Мараты
І тлумяць, як тлумілі галаву
Марксізму дактары i кандыдаты.

Яны ж здавалі некалі залікі,
І кожны практыку з тэорыяй злучыў.
Каб кіраваць, іх «правадыр вялікі»
У навуку прабівацца навучыў.

Хоць творчае i не спазналі мукі,
Хвалілі іх таварышы i друк.
Даўно ужо няма тае навукі,
Але жыруюць «дактары навук».

Яны прызначылі «народных дэпутатаў»
І тыя рушылі зацята на народ,
Да мікрафонаў, да дэбатаў,
Абы рабіць усё наадварот.

Куды ні ступіш, гора апячэ,
Бо ўсё жыву ў сацлагеры яшчэ,
I дабівае ўсеагульны стрэс:
То краты сняцца, то казённы лес.

10/Х—93

Спруты

У нас такі кароткі век,
I так яго нам змардавалі,
Нас хціўцы кінулі на здзек,
Сабе ж палацы збудавалі.

Iм забяспечвай i хвалi
I падстаўляй худыя спіны,
Бо мы па-людску не жылі
Ні дня, ніводнае хвіліны,

А ўсё чакалі лепшы час,
Ды больш чакаць не маем сілы,
Бо топчуць, як тапталі,нас
I хлусяць, як даўней хлусілі.

Што ні пабачаць, з рук ірвуць,
Нібы пражэрлівыя спруты,
А дзеці i старыя мруць
Ад голаду i ад атруты.

Цярпелі мы i церпім здзек,
Куды ні глянеш, сэрца стыне,
Як чалавека нішчыць чалавек
I сам ад хцівасці загіне.

3/ІХ—93

Тупікі

Чыгуначныя тупікі
Пазарасталі крапівою,
Валяюцца іржавыя цвікі,
I нешта не дае душы спакою.

Чыгуначныя тупікі —
Пад'ёмы, закругленні, перагоны
Таварнякі, таварнякі,
I ўсё — казённыя вагоны.

Буржуйка, свечка ў ліхтары
I ненадзейныя суседзі...
Ніхто не знае да пары,
Куды вязуць, куды ён едзе.

Цяпер гляджу на ўсе бакі,
Даўнейшага шукаю следу,
I ўсё трапляю ў тупікі,
З якіх нікуды не даеду.

Як выйсце з тупіка знайсці
У падарожжы на жыцці.

8—9 /VІ—93

Страты i страты

Ну, вось i канчаецца лета,
Палессе вада заліла,
Начатая песня не спета,
А плач — ад сяла да сяла.

За стратамі страты i страты,
А хто вінаваты у ix?
Забыліся даўнія святы,
Не знойдзе нявесту жаніх.

Якой вінаваціць віною?
Дзе будзе ў бяздомных начлег?
Каб ведалі, лепш бы за Ноя
Скляпалі б сучасны каўчэг.

За што ад змяркання да рання,
На досвітку i уначы
Прыходзяць адны пакаранні
I каркаюць, як крумкачы?

I пот, i густая крывінка
Сцякаюць у бездань дарма,
Бязлітаснай лапаю рынку
У дзверы грукоча зіма.

З дажджамі i лета праходзіць,
Паволі паводка спадзе,
А хто да фіналу стагоддзя
Сваёю хадой дабрыдзе?

Маё пакаленне імкліва
Знікае, як ранішні дым.
Каб хоць давялося шчасліва
Пажыць i за нас маладым.

21/VIII—93

Весела жывём

О, як мы весела жывём!
З такім начальствам не сумуюць
Што мы пад вечар дажуём,
Яны уранні падсумуюць.
Лічыльнікі без тармазоў
Падлічаць, колькі моцы ў целе,
Падвысяць цэны ў сто разоў,
Каб мы, крый Божа, не тлусцелі
Што выміраем, ім не ў знак,
На нашу пенсію скупую
Мільёны соценных Дзяржзнак
Яшчэ паперак адштампуе.
I гэтых фанцікаў мяхі
Пруць хлебаробам i шахцёрам,
А за злачынствы i грахі
Разлічвацца з народам сорам.

1992

Шукаю усмешку

Іду па праспекце...
На рынак бягу,
За горад спяшаюся пешкі
I, як ні шукаю, знайсці не магу
Ніводнай вясёлай усмешкі.
Дзяўчынка ідзе з матыльком на плячы,
Закушаны вусны, нахмураны бровы,
Глядзяць спекулянты, нібыта сычы,
I клоўн, як хмара, суровы.
Ад гора заплакаць гатоў афіцэр,
Бяздомны,. бяззбройны i кволы,
I толькі разбэшчаны міліянер
Здаволены ўсім i вясёлы.
Глядзіць ён на ўсіх з вышыні i здаля,
Усё яму лёгка ўдаецца,
Смяецца ён з беднасці i з мазаля,
З сумленных i шчодрых смяецца.
ён рабчыкаў смажыць, жуе ананасы,
Але жабраку i капейкі не дасць,
Былы прадстаўнік гегемоннага класа
За долар набудзе душу i прадасць.
Чарга за чаргой, як вужака віецца.
А што там даюць, кілбасу ці віно?
Іду па праспекце, — ніхто не смяецца,
I дзеці смяяцца адвыклі даўно.