Сяргей Грахоўскі - Недапісаная кніга

Хвіліна адчаю

Куды ісці? Самому невядома, —
Мне цесны горад, цесны свет,
Таму бягу усё далей ад дому,
Ад радыё, рэкламы i газет.

Як путы зняць i раскілзацца
Ад дум, адчаю i пакут,
I ад бяды цывілізацый,
Што зруйнавалі родны кут,

Сляпілі вочы год за годам
I атруцілі ўсё да тла?
Чыны камандуюць народам,
Што выскрабае з дна катла.

Знясілены дарэмнай зморай
У непрыкаяным жыцці,
Я ведаю, што будзе горай,
Але ж куды далей ісці?

Усё агоркла i абрыдла:
За здзекам — здзек, за шокам — шок
Ператварыў людзей у быдла
I сцёр сумленне ў парашок.

Знясіленыя гінуць дзеці,
I маці слёзы льюць ракой,
I недалёка час — па свеце
Пайсці з працягнутай рукой.

20—21/11—94

Дарэмны крык

Глухія не чуюць ні плачу, ні енку,
Хоць рвіся, хоць бі галавою аб сценку,
Глухія маўчаць i маўчаць,
Глухія смяюцца, што ў некага беды,
Што на хаўтуры збіраюць суседу,
Моляць глухога паставіць пячаць,
А ён намякне, што дарэмна не ставіць,
Што трэба аддзячыць яго i уславіць.
Бо ён, толькі ён дабрадзей,
Заўсёды старанны, увішны i мілы,
Будуе радні i таварышам вілы,
А значыць, жыве для людзей.
Выходзіць, дарэмна i марна крычу я:
Ён толькі смяецца i енку не чуе,
Не чуць i не бачыць зручней.
Відаць, ад знямогі i зморы
Не чуюць ні суддзі, ні пракуроры.
Крычаць ужо нельга гучней.
Я ведаю гэта i ўсё ж не маўчу,
Хоць i дарэмна ад болю крычу.
Магчыма, наш крык дапаможа...
Пачуй нас i злітуйся, Божа!

2/1—94

Бяда

Гарлапаны — поп-музыкі,
Кожны, мабыць, без'языкі,
Што іграеш, што чаўпеш,
Што крычыш — не разбярэш.
Кожны з грывай, з барадой
Стаў агульнаю бядой.
У цыліндрах, драных «шкарах»
Гвалцяць струны на гітарах,
Крутарогі, як баран,
Байбус лупіць барабан.
Разам дабіваюць слых
Самых чуйных i глухіх.
Мноства ix, доўгавалосых,
Бессаромных, брудных, босых,
Выпаўзае ў змрочны час,
Гарлапанаў безгалосых,
Каб дурыць бязбожна нас.
Пад ix грукат, як вар'яты,
Скачуць хлопцы i дзяўчаты.
Часта ў ход ідуць нажы...
Госпадзі, дапамажы!

17/XII—93

Мой народ

Цярплівы i трывушчы мой народ, —
Пакутнік з веку ў век i з году ў год.
Праз рэвалюцыі з вайны i да вайны
Нясеш свой крыж без жаднае віны.
А я — пясчынка гэтае зямлі,
Дзе пот i кроў ліюць, як i лілі,
Hi шчасця не пабачыўшы, ні згоды,
I толькі крыж нясуць цярплівыя народы.

А хто ж той Юда ці Пілат?
Сусед, зайздроснік, часам кроўны брат,
Што заганяў іржавыя цвікі
Ў далоні правае i левае рукі.
А каб не чулі енк i крык,
ён асляпіў i ўкараціў язык,
A продкі мову зберагчы умелі
I слова кожнае душою разумелі,
І нам, нашчадкам, з той пары не нова
Матчына хвалюючая мова.

Што згіне мова, здраднікам не верце.
Мы не дадзім ніколі ёй памерці.
У сэрцы, у душы i ў роднай хаце
Яна мае адзінае багацце.
Калі ў дарогу назаўжды збяруся,
Ўздыхну апошні раз па Беларусі,
Халодная сляза спаўзе з шчакі,
A Беларусі жыць і.жыць вякі.

29—30/XІІ—30

Жывучыя

Яны не разумеюць нават жартаў,
Яны не паміраюць ад інфарктаў,

Ніколі ix не мучыла сумленне,
Яны ж з таго, стальнога, пакалення,

Калі «вопросы» вырашалі крута,
З пяра i з вуснаў пырскала атрута,

Яны дагэтуль пазіраюць тупа,
Здаровыя i тоўстыя, як ступа,

Упартыя, нястомныя на словах,
Ідуць да мэты па чужых галовах.

Калі ж каторы выстаяць не зможа,
Яму другі i трэці дапаможа

«Служыць аддана» паслухмяным масам,
Жабрацкім кіраваць рабочым класам.

З ix кожны ўвішны, далікатны моднік,
Ліслівы звонку, а знутры — нягоднік.

17—21/XІ—92

Атрутнае джала

Сумна без ворагаў жыць на зямлі,
Паклёпнік патрэбен таксама,
Без ix бы ніколі набраць не змаглі
Столькі статыстаў крывавае драмы.

Паклёпнікі надта жывучы народ,
Без ix аблянуюцца каты,
Бо шэпчуць i сыкаюць без перашкод:
«I гэты, i той вінаваты».

Гэта засвоіў адважны Эзоп,
Калі i яго нізавошта каралі,
Атрутаю пырскалі ў вочы i ў лоб
Паклёпнікаў доўгія джалы.