Сяргей Грахоўскі - Недапісаная кніга

Мы не прасілі літасці у Бога,
Бо ў нас з маленства Бога аднялі,
Наабяцалі, — не далі нічога,
Сядзім, як i сядзелі, на мялі.

Цяпер ужо не вымавіць збавення,
Ад недавяркаў адвярнуўся Бог.
Пастаўленага змалку на калені
Ніхто падняць i выпрастаць не змог.

Цяжар хлусні сагнуў душу i плечы,
Цярністы шлях завёў у тупікі,
Сумленне затуманіў i скалечыў:
Што ні пачнём, усё нам не з рукі.

Нас доўга павучалі па паперках,
Хітрэйшыя дурылі без папер,
Што дбаюць i пра нас па новых мерках,
Хоць абдзіралі так, як i цяпер.

Цярпелі мы, гатовыя на страты,
Маўчалі доўга, вытрывалі шмат...
Сухімі выпаўзаюць супастаты,
Калі дарэмна рэжа брата брат.

Жывём, як за апошнім перавалам,
Не ўмеем ні смяяцца i ні пець.
I колькі ж доля нам наканавала
Яшчэ дарэмна верыць i цярпець?

Абаронцы міру

Змагары за мір у свеце
Быццам i не заўважалі,
Што ад куляў гінуць дзеці
У Сумгаіце i Цхінвалі,

Гінуць маці, i бабулі,
I бацькі, i юнакі,
Кроў ліецца, свішчуць кулі,
Трапна б'юць баевікі.

Замаўкаюць калыханкі,
I начамі ў мірны сон
Грукаюць тупыя танкі,
Завіхаецца АМОН.

Змагары за мір на свеце,
Дык усё ж чыя віна,
Што не дзесьці на планеце,
А у нас ідзе вайна?

Вы збіраеце узносы,
Моцна спіце давідна,
А у вас амаль пад носам
Кожны дзень ідзе вайна.

I Урады рады, мусіць,
Што тэлевізійны бас
Не спяшаючыся хлусіць,
Што спакойна ўсё у нас.

Павадыры

Мы не ходзім, нас вядуць
То налева, то направа,
I павадыры гудуць:
«Разважаць не маеш права

Мы чырвоныя былі,
З гора сталі сінія,
Бо брыдзём, як i брылі,
«Генеральнай лініяй».

Доўга нам яшчэ ісці
З цуглямі i з шорамі,
Каб у збэшчаным жыцці
Чырванець ад сораму.

Нас усix павадыры
Водзяць i не каюцца,
Самі ў масле, як сыры,
Кожны дзень купаюцца.

Ад Кармы да Калымы
Ўсе з маленства мучымся.
Невядома, калі мы
Жыць усё ж навучымся.

13/VIII—91

Расплата

За кругам круг бягуць кругі,
Усё жыццё ідзе кругамі.
Не разлічыцца мне з даўгамі,
Куды ні кінуся — даўгі.

I кожны дзень, як год, даўгі,
А я заўсёды вінаваты.
Hi талеры i ні дукаты
Не сплоцяць даўнія даўгі.

Загадваюць: «Плаці! Плаці!
За сонца, за ваду, паветра,
За кухні лішнія паўметра,
За ўсё, што трэба у жыцці».

Плаціў я потам i крывёй
Казне, i злодзею, i суддзям,
I добрым, i нядобрым людзям
Плаціў пакутаю сваёй.

Плаціў i ўсё жыццё круціўся,
Цягаў даўгі, як ланцугі,
А за пякельны лёс даўгі
Ca мной ніхто не разлічыўся.

На стыку

Шукаю, клічу, — ўсё дарэмна, —
Нідзе спакою не знайсці,
I нарастае гул падземны
Жалобным маршам пры жыцці.

Вярнуцца ў свой выток спрабую,
A сцежкі глогам зараслі,
I долю, ўсё жыццё сляпую,
Ваджу, як старца, па зямлі.

Туманам, золкаю імжою
Зноў далягляд завалакло,
I за апошняю мяжою —
Усё, што было i не было.

Мая душа без адпачынку
Ліпіць на вастрыі ляза,
I ледзь трымаецца расінка
I адзінокая сляза.

Шукаю, клічу, варажу я,
Наіўна веру, як дзіця,
А лес шляхі мае крыжуе
На стыку смерці i жыцця.

Адны пад навальніцай гнуцца.
Знікаюць іншыя, як цень...
Як ні шукаю, мне вярнуцца
Не суджана ў шчаслівы дзень.

28—30/IV—92

Чарнобыльскі чад

Магнітныя буры,
Чарнобыльскі чад,
I ранак пахмуры,
I воўчы пагляд.

Смяротнаю параю
Дыхаюць рэкі,
Атрутай i караю
Робяцца лекі.

Ідзі хоць да Бога,
У Рым або ў Мекку,
Не свеціць нічога
У бядзе чалавеку.

Ён сам баламуціць,
З глыбіняў грабе
I хутка атруціць
Самога сябе.

Магнітныя буры,
Чарнобыльскі чад.
Як з гэтай «культуры»
Вярнуцца назад.

Размова з помнікам

Ізноў заканваіравалі вас?
Міліцыя i дзень, i ноч пільнуе.
Апора верная — рабочы клас, —
I беспрацоўны, i бунтуе.

Вы так упэўнена вялі
Народ да шчасця i да згоды,
Сялянам абяцалі даць зямлі,
Рабочым — шахты i заводы.