Сяргей Грахоўскі - Недапісаная кніга

Скарб

Пражыў жыццё, а не нажыў нічога
Не маю на памінкі ні граша.
Была ў мяне бясконцая дарога,
Цяпер — адна збалелая душа.

Вось i усе. А рэчы? Застануцца
Таму, хто здзівіцца i скажа: «Жах!
Яны б хацелі да мяне вярнуцца,
А не пыліцца больш на стэлажах,

Ці разысціся па чужых дарогах
На ростані, на прадзедаў курган
З сумненнямі ці вераю у Бога
I з крыўдаю на векавы падман.

Тамы Купалы, Пушкіна i Блока
Не раз мяне вярталі да жыцця.
Цяпер ім на самоце адзінока
За пыльнай павуцінай забыцця.

Не ведаю яшчэ, чые унукі
Тамы, што цешылі i грэлі у жыцці,
На звалку кінуць ці ласкава рукі
Ix раздадуць, каб ім далей ісці.

Пра скарб адзіны думаю да болю,
Як пра фінал апошняе бяды,
Што не дазнаецца ніхто ніколі,
Як расставаўся з імі назаўжды.

Рэпартаж з уласнай паніхіды

(Жалобны жарт)

Я быў на ўласнай паніхідзе.
I клопатаў літфонду нарабіў!
Hi грошай не сабраў,
Бадай, ніхто не прыйдзе,
Машыну не згадзіў, труну сабе не збіў.
Прыклыпаюць старыя, не загляне фронда
Ўсе ж геніяльныя яны, —
Сябры суполак, ваяўнічых фронтаў,
Сабе не скінуць ні на грош цаны.

Пасядуць тры бабулькі — тры ўдавы,
Прыпомняць выступленні з хваляваннем,
Што кожную пачціва зваў на «вы»
I быў амаль на кожным пахаванні.
А што пісаў? На жаль, i не чыталі.
Пісаў, выходзіць, бо на нешта жыў.
Казалі, меў адну ці дзве медалі,
А трэцюю ніяк не заслужыў.
Таму на пахаванні нездарма
Ніводнае падушачкі няма.
Адна сказала, што было б не лішкі,
Каб неслі не падушачкі, a кніжкі.
— Чыноўнік выйшаў, выцягнуў паперку,
Прамямліў, дзе радзіўся, дзе служыў.
На кожнага нябожчыка ёсць мерка,
Што ідэолух некалі злажыў.
Хоць ён ужо даўно змяніў пасаду,
Але ў праграме не змяніўся тэкст.
Усё ідзе па даўняму загаду —
Якія могілкі, прамовы i аркестр.
Хоць нежывы, але адкрытым вухам
Лаўлю даўно знаёмае здаля:
«Няхай вам вечна будзе лёгкім пухам,
Шаноўны сябра, родная зямля».

Ну, вось i ўсё. Апошні друг, сядай
I, хто наступны пойдзе, адгадай.

11—12/XI1—93

Вечная песня

Я песню палюбіў да нараджэння
I з песняю жыву да гэтых пор,
Бо слухаў з мамаю у захапленні,
Як толькі заспяваў царкоўны хор.

Змяняла калыханка калыханку,
Здавалася, Сусвет за мной плыве,
Да слёз кранала з вечара да ранку
Зажураная песня на жніве.

Хоць змоўкла, але веру, што ўваскрэсне,
Каб i натхніць, i зноў заваражыць.
Хапала слёз, але звінела песня,
А без яе i ў горы не пражыць.

Не ведаю, зімой ці напрадвесні
Пакіну назаўсёды свой пакой
I не пачую ўжо апошняй песні:
«Вечная па-мяць i веч-ны спа-кой».

18/V—92

Сон

Мне збыту не дае жахлівы сон:
Зноў у вязніцу гоняць супастаты,
Зноў допыты i рэйкі звон,
Кандзеі, камеры i краты.

Калі ж ты кончышся, пракляты сон?
За што начамі прывіды караюць?
А вырвацца удасца з вечных зон,
Калі жалобны марш зайграюць.

31/III—91

Аўтаэпітафія

Вось i мяне няма на свеце:
Адмучыўся, адгараваў.
Забудуць сваякі i дзеці,
Суседзі скажуць: «Бог прыбраў».

Усе закончацца інтрыгі,
Імя забудуць чытачы,
Мае на звалку кінуць кнігі,
Ўздыхнуць з палёгкай стукачы,

Замоўкнуць гукі, згаснуць промні,
Не ўбачу месяца i зор,
Магчыма, праз гады успомніць
Двума радкамі хранікёр,

Што я нічога не дабіўся,
Што не пакінуў значны след,
Што Госпаду не памаліўся,
Сыходзячы у лепшы свет.

Так завяршу свае кругі я,
Час непрыкметна пабяжыць.
На змену прыйдуць нам другія
Любіць, пакутаваць i жыць.

20/11—93

Крыж

Назаўжды пакідаю зямную красу,
Што любіў i люблю i хацелася ўславіць.
Да магілы, магчыма, свой крыж данясу,
А яго аніхто не здалее паставіць.

Можа, летам, увосень ці ў сцюжу засну,
I ніхто не заўважыць нязначнае страты.
Я ж сабе ні адну не дарую віну,
Хоць нікому ніколі не быў вінаваты.

14/XII—92

Фінал