Канстанцін Бандарук - Адзінае на патрэбу

Такія думкі зьяўляюцца асабліва тады, калі хвароба, самотнасьць або нейкая бяда прымусяць нас перагледзець сваё жыцьцё. Такія акалічнасьці дазваляюць прыпыніцца, падумаць і лепш зразумець навуку Хрыста пра сьвет і людзей. Неаднойчы патрэбна гэтая дыстанцыя ад сьвету, у якім столькі мітусьні, нэрваў і шалёнай пагоні за шчасьцем, якое лічыцца асноўнай каштоўнасьцяй існаваньня на гэтым сьвеце. Сьвет чалавечых пажадлівасьцяў з’едліва насміхаецца з Хрыстовых вучняў: „Сьвет зьненавідзеў іх , бо яны не са сьвету, як і Я не са сьвету”. Толькі ці дастаткова ў нас сілы, каб стацца разумнейшымі за дзяцей гэтага сьвету? Ці не паддаліся мы празьмерна ілюзіям, ня ўблыталіся ў сьвет настолькі, што ўжо ня ведаем, як інакш жыць? Апостал нагадвае аднак: „Праходзіць вобраз гэтага сьвету”.

Зараз шмат гаворыцца пра неабходнасьць умацоўваньня славянскай, праваслаўнай або агульнаэўрапэйскай еднасьці і гэта ў прынцыпе добра. Трэба, аднак, тым мацней падкрэсьліваць неабходнасьць фармаваньня новага чалавека, які асьвячаў-бы гэты сьвет малітвай, працай, прыкладам свайго жыцьця, стаўленьнем да бліжніх, спосабам выкарыстоўваньня матэрыяльных каштоўнасьцяў. Царства Божае ня з гэтага сьвету, але яно павінна быць у саміх нас. Хрыстос маліўся да Айца: „Як Ты паслаў Мяне ў сьвет, так і Я пасылаю іх у сьвет”. Ён — сьвятло сьвету ставіць нас на падсьвечнік і хоча, каб мы асьвятлялі сьвет.

Сьвет створаны Богам, але „ў зьле ляжыць”, столькі ў ім трэба папраўляць. Старэйшыя скардзяцца на разбэшчанасьць нораваў моладзі і кажуць, што калісьці такога не было. Маладыя мараць і кажуць, што калі іх дапусьціць да голасу, яны зьменяць на лепшае сям’ю, Бацькаўшчыну і ўвесь сьвет. Ня трэба дарэмна цешыць сябе! Успамін пра цудоўнае мінулае або мары пра сьветлую будучыню — гэта толькі спроба ўцячы ад сучаснага. Тым цяжэйшая гэтая спроба, чым менш месца для Бога. „Народжанае з Бога перамагае сьвет”. „Праходзіць вобраз сьвету гэтага”, развальваюцца сыстэмы, тое, што адны карпатліва будавалі, іншыя разбураюць, думаючы, што пабудуюць лепшае.

На гэтым сьвеце не нарадзіўся ніхто, хто лепш за Хрыста зразумеў хваробы сьвету і прыпісаў-бы лякарства. Чалавек хворы з прычыны недахопу любові. Усюды там, дзе разгараецца нянавісьць, дзе адзін чалавек для другога становіцца прыладай прыемнасьці ці прыбытку, дзе пашыраюцца тэорыі аб перавазе нейкай расы або грамадзкага клясу над іншымі, там мацней і настойлівей трэба нагадваць праўду пра адзінага Айца ў небе і што ўсе мы — браты.

Лячыць сьвет праўдай і любоўю гэта заданьне Царквы — Цела Хрыстовага, да якой належыць кожны з нас: і духавенства, і сьвецкія. У кожнага свае заданьні, але ўсе можам удзельнічаць у пастырскім служэньні Хрыста і Царквы. Тое, што зьведалі мы самі, жывучы паводле Божай волі, трэба перадаваць людзям сярод іх канкрэтных цяжкасьцяў, праблемаў, турботаў і выклікаў, каб сьвятло веры асьвяціла іх і зрабіла больш людзкімі.

За кожнай Сьвятой Літургіяй, не кажучы пра спэцыяльныя дні, Праваслаўная Царква памінае памерлых. Кожны з нас, акрамя „памяньніка”, які перадаецца сьвятару ў храме, носіць у сваім сэрцы імёны найдаражэйшых яму, найбліжэйшых людзей, якія выклікаюць у нас успаміны і жаль. На самай справе, адзіным спосабам жыцьця пасьля сьмерці зьяўляецца жыцьцё ў памяці іншых людзей. Як праваслаўныя хрысьціяне мы таксама верым, што нашы блізкія жывуць „у Богу”. Калі наведваем іхныя магілы, дык ня толькі каб паўспамінаць, яшчэ раз расчуліцца над балючым момантам разьвітаньня, але каб праз малітву наладзіць лучнасьць зь імі, навучыцца ад іх нечага пра тое вялікае падарожжа, якое раней ці пазьней чакае і нас.

„Душы справядлівых у руках Божых і не дасягне іх пакута”, — гаворыцца ў Сьвятым Пісаньні (Прытч. 10, 3). Сьмерць блізка кожнага з нас. Перад ёю мы ўсе бясспрэчна роўныя, безабаронныя быццам дзеці. Можна гэтак вобразна гаварыць пра жахі сьмерці, але гэта толькі ўзмоцніла-б нашы пакуты. Аб гэтым аспэкце сьмерці самі ведаем дастаткова і няма патрэбы, каб Царква або прапаведнік бясконца гаварылі аб гэтым. Гэткім чынам могуць нас толькі раздражняць, бо ўзьнікае ўражаньне, што хочуць спэкуляваць на нашых слабасьцях і боязях ды запалохаць бы гарэзьлівых дзяцей.

Дык ня будзем гаварыць аб такой сьмерці, але той, якую можа адкрыць толькі Слова Божае. Аб той сьмерці, якая страціла сваё джала і была паглынута перамогай (1 Кар. 15, 54). Каб зразумець гэтую мову, неабходна нам вера. Трэба верыць, што сьмерць раз і назаўсёды пераможана пасьля таго, калі Хрыстос патаптаў яе і ўваскрос.