Канстанцін Бандарук - Адзінае на патрэбу

Усё гэта сумнае і выклікае шчырае спачуваньне для тых, хто рызыкуючы сваім жыцьцём панёс сьвятло Евангельля і хто ня менш рызыкуючы прыняў яго. Аднак з другога боку, Хрыстос прадбачыў такую сытуацыю і не абяцаў вучням, што ўсюды будуць іх прымаць з распасьцёртымі рукамі. „Ідзіце, вось Я пасылаю вас, бы ягнят паміж ваўкоў. Не бярыце ні мяшка, ні торбы, ні абутку” (Лук. 10, 3), а мы можам ад сябе дадаць: ні тым болей зброі. Усё паўторна даручаецца ня „мудрасьці слова” (1 Кар. 1, 17) і палітыцы, але выключна моцы Евангельля, якое зьяўляецца „Божай сілай на збаўленьне кожнаму, хто верыць” (Рым. 1, 16), сілай, якая „ўдасканальваецца ў слабасьці” (2 Кар. 12, 9).

Яшчэ і ў іншым сэнсе сучаснае місіянерства бліжэйшае Хрыстоваму духу. Пасылаючы сваіх першых місіянераў Ісус загадаў ім: „Аздараўляйце хворых і гаварыце ім: наблізілася Царства Божае” (Лук. 9, 2; 10, 9). Яны павінны былі ня толькі абвяшчаць Евангельле, але аздараўляць, карміць і вызваляць. Яны былі пасланыя ня толькі дзеля ратаваньня душаў, але і несьлі палёгку целу, якое адчувае голад, холад і смагу. Пусты страўнік ня мае вушэй для найбольш узьнёслых слоў, нават для таго, хто прапаведуе Царства Божае.

Місіянеры добра разумелі гэта і зараз лепш усьведамляе гэта Царква, якая намагаецца спалучаць евангелізацыю з гуманнасьцяй. Спадзяваньні на пашырэньне Евангельля ўскладаюцца на моц самога Дабравесьця і на ўспамажэньне даступнымі Царкве сродкамі бедных народаў, дзеля дасягненьня імі сапраўднай свабоды і чалавечай годнасьці. Тое, што Ісус называў „аздараўленьнем хворых”, сёньня называецца вызваленьнем ад голаду, уціску і бязьлітаснай эксплуатацыі людзей.

Апостальства і місіянерства зьяўляюцца абавязкам ня толькі сьвятароў і манахаў, але кожнага сьвецкага верніка. У раньнехрысьціянскія часы грамада пасылала місіянераў, якія дзейнічалі ў цеснай лучнасьці са сваёй абшчынай. Гаварылася пра Царкву-Маці і цэрквы-філіі. Яны безупынна абменьваліся паміж сабою весткамі, прывітаньнямі і матэрыяльнай дапамогай (Рым.15, 25; 2 Кар. 8, 1), але перш за ўсё перадавалі адны адным веру. Місіянер пераказваў не сваю асабістую веру, але веру ўсёй абшчыны. Нават Апостал Павал адчуваў сябе даўжніком заснаваных ім абшчынаў, калі ствараў новыя парафіі. Да адной зь іх пісаў: слова Божае гучыць дзякуючы вам у Македоніі і Ахаі, а слава вашай веры ў Бога ўсюды вядомая, так што ня мусім аб ёй згадваць. Гэта яны расказваюць пра вас і як вы павярнуліся ў веру і як прынялі Хрыста (1 Фесал. 1, 7). Вера цыркулюе ў Царкве бы вада ў спалучаных сасудах. Чым больш грамада жывая і поўная веры, тым больш місіянеры будуць мужныя і сьмелыя ў абвяшчэньні веры.

Чалавек на шляху свайго жыцьцёвага пакліканьня мае да выкананьня шэраг адказных задачаў. Дзеля гэтага ён павінен быць у поўнай гатоўнасьці, нічым не абцяжараны, вызвалены ад таго, што зьвязвае яму рукі. У выпадку сьвятароў, наша Праваслаўная Царква яшчэ раз павінна перадумаць пытаньне цэлібату, аб якім вядома, што мае свае мінусы, але мае і плюсы. Што тычыцца сьвецкага апостальства, справа ня ў торбе, сандалях або палцы, аб якіх сказана ў Евангельлі, што ня трэба іх браць. Больш за ўсё зьвязвае нас цяжар нашых улюбёнасьцяў і схільнасьцяў, якіх цяжка пазбыцца. Неаднойчы гэта баляст нашага самалюбства, самавольнасьці, сваёй думкі, выгодніцтва або карысьлівасьці. З гэтак нагружанай торбай немагчыма далёка зайсьці. Адмовіцца ад гэтага цяжару, гэта адмовіцца ад свайго „я”, каб свабодна дзейнічаць у тым, да чаго мы пакліканы. Толькі тады чалавек можа стацца пасьпяховай прыладай у Божых руках. Хрыстос таксама зьвяртае ўвагу менавіта на толькі што згаданае слова „карысьлівасьць” і кажа: „Дарма атрымалі — дарма давайце”. Мы дарам атрымалі здароўе, добры характар, размаітыя здольнасьці і перш за ўсё неацэнны і незаслужаны дар веры. Усімі гэтымі падарункамі мы абавязаны дзяліцца бескарысна.

Вось таму трэба нам быць у лучнасьці, асабліва з тымі, хто на першай лініі нясе народам Евангельле і тымі, каго яны ўжо прыцягнулі да Хрыста. Іх нельга пакінуць самім сабе, як птушка не пакідае сваіх малых, несамастойных дзяцей. Нельга таксама зьмірыцца з сытуацыяй, калі ў той самай праваслаўнай сям’і, хаця ў розных краінах, адны перанасычаны, а іншыя паміраюць ад голаду. (Тут неабходная агаворка: дапамагаць трэба ўсім, не зважаючы на рэлігію, але калі ня можам дапамагчы ўсім, дык прынамсі трэба пачаць са сваіх.) Гэта крайні выпадак, але бываюць і іншыя, калі мы маем магчымасьць выказаць на справе сваю салідарнасьць з братамі ў веры. Калі дапаможам бяднейшай парафіі адрамантаваць дах храму, набыць званы або ікону, калі сваёй прысутнасьцяй на храмавым сьвяце ў далёкай, маленькай, акружанай іншаверцамі парафіі мы падбадзёрым іх, гэта таксама будзе місіянерства. У Афрыку і Азію ехаць і пашыраць праваслаўную веру трэба, але ня кожны можа гэта зрабіць. З нас, звычайных людзей, дастаткова, каб Праваслаўе асацыявалася прынамсі з парадачнасьцяй, каб мы прынамсі на сваім месцы, у сучасным, сэкулярызаваным грамадзтве сваім жыцьцём і штодзённымі паводзінамі, па меры сваіх магчымасьцяў, выконвалі Хрыстовы запавет „ідзіце і навучыце ўсе народы”.