Канстанцін Бандарук - Адзінае на патрэбу

(Лук. 10, 1-12 і 17-20)

Пасьля добра выкананага заданьня чалавеку характэрна спадзявацца ўзнагароды і прызнаньня. Гэтак было з 70-цю апосталамі, якія, выканаўшы даручэньне, вярнуліся і з радасьцяй заявілі: „Чэрці слухаюцца нас дзеля Імя Твайго”. Аднак пахвалы яны не пачулі, але Хрыстос сказаў ім: „Я даў вам уладу наступаць на зьмеяў і скарпіёнаў і на ўсю сілу варожую і нішто не пашкодзіць вам, аднак з таго ня цешцеся, што духі вам пакараюцца, але што імёны вашы запісаны ў небе”.

Прычыны радасьці і задаволеньня могуць быць памылковыя. „Госпадзе, — можа сказаць сучасны чалавек, — нават космас падпарадкоўваецца нам!” Аднак сапраўдным космасам для чалавека зьяўляецца яго ўласная натура. Пакуль чалавек не спрабуе апанаваць сваю натуру, не ўтаймуе схільнасьці да гневу, п’янства, ляноты, пыхлівасьці і нядбайнасьці, ён ня пан, але нявольнік сваёй натуры. Сваімі пахваламі і лісьлівасьцяй людзі падтрымоўваюць у нас прыемную ілюзію адносна нашых перавагаў, але-ж з другога боку варта памятаць і такі афарызм: „Нішто не дае нам такога задаволеньня, як быць хваленым за добрыя якасьці, якіх на самай справе ня маем”.

Нішто гэтак не разбэшчвае чалавека як посьпехі. Разумны чалавек, аднак, не атрымае галавакружэньня ад удачы і не кідаецца у роспач, калі перажывае паразу. Адным і адно, і другое можа быць толькі ўяўным. Нам толькі здаецца, што мы дасягнулі посьпеху або ўпаткала нас параза. Чым абернецца тое, што мы лічым добрым або дрэнным, не вядома. Усюды і заўжды варта памятаць пра сваю годнасьць і пра тое, што ўсё, чым валодаем, мы атрымалі ў якасьці падарунка. Калі нешта з гэтага страцім і сумеем з гэтым зьмірыцца, больш атрымоўваем чымсьці трацім. Мы павінны цешыцца тым, што Бог нас любіць, ведае кожнага па імені, што ніколі не пакіне ў бядзе. Кожны з нас зьяўляецца тым евангельскім скарбам закапаным у зямлю. Ісус зрабіў усё, каб здабыць гэты скарб.

Некалі прарок Ісая заклікаў: „Цешцеся зь Ерусалімам усе, што любіце яго, цешцеся з усімі, што ў жалобе па ім” (Іс. 66, 10). У гэтых словах зьмяшчаецца заклік да радасьці, хаця тагачасная сытуацыя схіляла хутчэй да роспачы. Радасьць патрэбная чалавеку як кветцы сонечныя прамяні. Пасьля вяртаньня са ссылкі трэба было ўсё адбудоўваць неаднойчы пачынаючы з нуля. Таму прарок накіроўвае да іх словы суцяшэньня . У Бога ўсё магчымае. Бог добры і бярэ на сябе ролю маці. „Як людзей цешыць маці іхная, так і Я буду цешыць вас” (Іс. 66,13). У Евангельлі падкрэсьліваецца, што апосталам рэкамендавалася ня браць у дарогу ні кашаля, ні сумкі. Бог задбае пра іх і гэта будзе адначасова экзаменам іхнага місіянерскага энтузіязму. Чым менш пасланцы маюць, тым яны больш вартасныя і гатовыя прыняць кожны выклік. Яны гатовы пайсьці або застацца, гатовы выканаць кожнае даручэньне, гатовы зьмірыцца з прыкрай адмовай і задаволіцца тым, што дадуць ім.

Амаль пра кожны час можна сказаць, што ён цяжкі і не схіляе да аптымізму. Кожны дзень прыносіць хваляваньні і турботы за сябе, за сваю сям’ю. З другога боку радасьць, пра якую гаворыць Хрыстос, не пустая эйфарыя, але аптымізм, які існуе не зважаючы на пакуты. Ён не выяўляецца у лёгкім сьмеху і дэклярацыях. Ці прымаю жыцьцё такім, якім яно ёсьць, якім яно мне дадзена і зададзена? Ці прымаю сябе разам са сваімі заганамі і недахопамі? Ці не пазьбягаю тых, хто насьцярожвае сваёй іншасьцяй у сэнсе выгляду, паводзін або матэрыяльнага ці інтэлектуальнага ўзроўню?

Радасьць павінна квітнець усюды там, дзе прапаведуецца Евангельле, нават калі-б гэта мела быць „пры ўсім суме”, як пісаў Апостал Павал (2 Кар. 7, 4). Радасьць азначае, што ў хрысьціяніне жыве Дух Сьвяты, „а плод Духа: любоў, радасьць, мір, доўгая цярплівасьць, дабрыня, міласэрнасьць, вера” (Гал. 5, 22). Калі пасьля Сьвятой Літургіі вяртаемся дамоў, мы павінны нагадваць тых, хто з радасьцяй вяртаўся са жніва нясучы ў руках снапы (Пс. 166, 6). Будзем бы людзі, што „сэрца напоўнілі радасьцяй”, каб несьці яе прагоркламу сьвету як доказ зьдзейсьненага Хрыстом выкупленьня.

(1 Кар. 7, 31; Яан. 17, 11-19)

У Евангельлі часта сустракаемся з паняцьцем „сьвет”. Усё Сьвятое Пісаньне — гэта гісторыя чалавека, які жыве ў сьвеце, але перавышае сьвет велічынёй свайго пакліканьня. Сьвет — Божае стварэньне і аб’яўляе Яго Магутнасьць і Розум. Па-грэцку „космас” азначае таксама „парадак”. Па-беларуску з таго самага кораня паходзяць паняцьці „сьвятло”, „сьветлы”, „асьвечаны” і ўсё гэта станоўчыя паняцьці ў адрозьненьне ад нэгатыўных, зьвязаных зь цемрай і хаосам. Бог стварыў сьвет у дасканалай гармоніі, суладзьдзі. Чалавек павінен быў утрымоўваць гэты парадак, пануючы над сьветам і толькі грэх разбурыў парадак стварэньня, адносіны чалавека з Богам і са сьветам. Бог, які ўзьлюбіў чалавека, паслаў Сына Свайго, каб сьвет быў збаўлены празь Яго і Хрыстос вылучаецца са сьвету, у якім пануе грэх: сьвету чалавечай пыхлівасьці, эгаізму і прыхамацяў. Ён прапануе супрацьлеглыя каштоўнасьці: любоў, справядлівасьць і мір. Толькі чалавек ажыўлены Хрыстовым духам можа аднаўляць парадак і гармонію ў сьвеце. У першасьвятарскай малітве Ён гаворыць пра сваіх вучняў: „Яны не са сьвету, як і Я не са сьвету”. Ці гэтыя словы тычацца і мяне? Да каго я прызнаюся: да Хрыста ці да сьвету?