Сяргей Грахоўскі - Сустрэча з самім сабою

— Праўда, Анісімаўна, пра дом і пра бальніцу сваю і не дбаю. Там, дзе вы,— парадак.

Галінка ўжо даўно спала. Жанкі дапілі чай. Арына Аляксееўна была ўзялася прыбіраць пасуду, але Аўдоцця не дала, прычыніла за гаспадыняю дзверы, а сама ціха-ціха, каб лішні раз не бразнуць, управілася і патушыла святло.

Праз сон пачула, як па страсе шапаціць роўны спорны дождж. «Дзякаваць богу,— падумала,— праўду кажуць, два дажджы ў маі — не дбай аб ураджаі». Яна хоць даўно не арала і не сеяла, а душа балела за кожнае каліўца, думала, як уродзіць, як людзі давядуць да ладу, і пакутавала, калі нешта ішло ў глум,— смаліла спёка ці гніло ў аблажныя дажджы. Такая ў яе была душа — спрадвечнага хлебароба і гаспадыні.

А дождж шапацеў да світання.

Гаспадар Арыны Аляксееўны прыехаў надвячоркам. У доме яго ўсе чакалі: жонка прыбралася ў беленькую тонкую блузку і зграбную клятчастую спаднічку, валасы двума колцамі спадалі на высокі лоб. Уся яна свіцілася ад чакання. Галінцы завязалі вялікі блакітны бант, абулася яна ў новенькія чырвоныя сандалікі і выбегла да брамкі сустракаць татку. За парканам усміхалася Арына Аляксееўна.

З машыны вылез высокі шыракаплечы мужчына ў шэрым капелюшы, з перакінутаю цераз руку курткаю, у сінім касцюме, пры гальштуку. Круглатвары, смуглявы, як цыган. Ён пацалаваў у шчаку жонку, нібы саромеючыся, ухапіў на рукі Галінку і пайшоў да ганка. Шафёр следам панёс вялікі чамадан.

Аўдоцця на кухні пякла наздрыстыя пшанічныя аладкі. Фёдар пачуў, што нехта старонні ёсць у хаце, і запытаў у жонкі: «Хто там?» Арына ціха адказала: «Добрая, мілая жанчына... Часова пакінула пасля бальніцы». А Галінка рынулася на кухню: «Бабка Аўдоцця, бабка Аўдоцця, татка прыехаў, паглядзі, што прывёз,— яна трымала вялікую шакаладку ў прыгожай абгортцы,— а ў чамадане яшчэ ёсць нештачка,— зашаптала,— от такая лялька». І раскінула рукі на ўсю шырыню. Анісімаўна выцерла рукі, выйшла з кухні, ласкава прывіталася: «Добры вечар. З прыездам вас. Зачакаліся ўсе, а Галінка ўсе вочкі прагледзела».

Фёдар кінуў на хаду «Вечар добры» і панёс у пакой разбіраць чамадан. Анісімаўна знікла на кухні.

Стол быў застаўлены па-святочнаму: мачанка, закалочаная падсмажанай мукою, стосік аладак, свежанькі тварожны сыр, масла са слязінкаю, наўкасы накроены батон, лустачкі свежага хлеба, скрылёчкі чырвонай падсушанай паляндвіцы свайго засолу. На пліце булькаў вялікі эмаліраваны чайнік. Такому пачастунку здзівілася нават гаспадыня, а Аўдоцця толькі задаволена пасміхалася.

— Ну-у-у, жывяце вы, нічога не скажаш,— паціраючы рукі, садзіўся за стол Фёдар.

За вячэраю і чаем ён расказваў абласныя навіны: каго куды перавялі, каго адправілі на пенсію, каго павысілі; з арганізацыяй аграпромаў нібыта і яму свеціць павышэнне ў раён. Казаў, што ўсе іх курсанты зачытваліся ў нейкім маскоўскім часопісе пра недаробкі ў камбайнах. Адтуль і вялікія страты.

— Гэта ж трэба ўмець, зрабілі імянны камбайн славутаму казахстанскаму цалінніку, адправілі ў Кустанай, паспрабавалі, а ён не круціцца. От партачы! А колькі мы б'ёмся з гэтай тэхнікай?

Фёдар з замілаваннем пазіраў на сваю Арышу, пад'юджваў Галінку, каб весялей ела, а сам нахвальваў вячэру пасля сталоўскіх харчоў:

— Паверыш, ад полівак ды шэрых катлетаў ікаўка да абеду пачыналася, а ад кампотаў пячайка дасюль смаліць.

Аўдоцця ўпершыню не села з усімі за стол. Нешта ўсё длубалася каля пліты. Арына Аляксееўна некалькі разоў яе запрашала, а яна ўсё аднеквалася: «Пакуль пякла ды смажыла, дык і накаштавалася. Ешце на здаровейка... Упраўлюся, тады...»

Гаспадыня памкнулася памагчы ёй.

— Ідзі, ідзі, галубачка. Столькі ж вы не бачыліся,— і выправадзіла Арыну Аляксееўну з кухні.

Доўга за дзвярыма чуліся гамана і смех, шчабятала, аж заходзілася, Галінка, а потым першаю замоўкла яна.

Анісімаўна патушыла святло, легла на свой тапчанок у баковачцы за сцяною гаспадарскага пакоя. А там яшчэ доўга чуўся басавіты голас Фёдара, нібыта ён за нешта ўшчуваў жонку, перабіваў яе слабы галасок. Часам далятала «анкета», «пашпарт», «заява», «навешаюць табе». Значыць, свае пытанні рашае, падумала і хутка заснула Аўдоцця, а ў сне збянтэжанасць і трывога не пакідалі яе. «Нешта ж не вельмі ён ласкавы». Снілася штось нядобрае, як пракінулася на світанні, так усё з галавы і выскачыла. Сілілася ўспомніць, і — ніяк. Бытта зноў свежае мяса прывярзлося. Няўжо на хваробу? Нядобры сон.

Устала, прычыніла за сабою на кухню дзверы, села абіраць бульбу ўжо з ладнымі струпамі белых парасткаў.