Сяргей Грахоўскі - Сустрэча з самім сабою

— Разам з ёю выбіралі. Табе падабаецца, мама?

Яна прыцягнула сынаву галаву, моцна яго пацалавала і выскачыла ў кухню. Колька стаяў разгублены, як хлопчык.

Надзя адчувала, што яна замінае ім шчыра парадавацца, можа, пасмяяцца, а можа, і паплакаць у гэты дзень. І наогул, пры чым яна тут? Як яна трапіла ў гэтую чужую сям'ю? Кольку яна ведае толькі адзін дзень. Нават пабойвалася яго, лічыла блацяком. А ён зусім не такі. І мама яго — вельмі ж добрая жанчына.

На вуліцы змеркла, і Надзя заспяшалася дамоў.

— Сапраўды, вас Коля правядзе да інтэрната.

А Коля ўжо трымаў Надзіна паліто, як самы далікатны кавалер.

— Я вельмі рада, што пазнаёмілася з вамі,— гаварыла на развітанне Кацярына Рыгораўна.— Заходзьце да нас, калі ласка, да мяне заходзьце,— паправілася яна.— Я вам буду заўсёды рада. І дзякую, што дапамаглі гэтаму шалапуту купіць такую слаўную рэч, а то сам прывалок бы які-небудзь будзільнік.— Яна ласкава паглядзела на сына і ўсміхнулася добраю ўсмешкаю.

Надзя развіталася з Колем на аўтобусным прыпынку. Па слаба асветленай плошчы вецер гнаў і кружыў апалае лісце, згінаў верхавіны маладых таполяў. Напалову пусты аўтобус развярнуўся і хутка памчаўся па вуліцы. Надзя зірнула ў акно: на прыпынку ў крузе электрычнага святла гайдаўся адзінокі цень. Сёння Колька быў зусім другі чалавек: далікатны, мяккі, чулы, як і яго маці. А той, блатнаваты хлапчук, здавалася, недзе застаўся пад дажджом каля пустога вагона з-пад шчэбеню. Няўжо гэта бравада? А які ён будзе заўтра? «І чаго гэта я думаю пра яго? Што ён мне, брат, сват?» — спахапілася Надзя і, каб адагнаць думкі, пачала чытаць плакаты, правілы і абвесткі, расклееныя ў аўтобусе.

«Дадатковы прыём на першы курс вячэрняга нафтавага тэхнікума».

Яна дачытала да канца абвестку і задумалася. Задумалася пра ўсё разам: то перад яе вачыма раздвойваўся Колька, то бачыла сумныя вочы Кацярыны Рыгораўны, то ўспомніўся пусты сквер і на дарожках пажоўклае лісце... І пра тэхнікум думала Надзя: «Ну што я буду рабіць вечарамі? На танцульках збіваць падноскі? А ў тэхнікуме ўсё ж нечаму навучуся. А можа, з мяне выйдзе лепшы хімік, чым журналіст? Ды што я ведаю пра гэтую журналістыку? Не болей, як і пра нафту. Чула, што журналісты многа ездзяць, бачаць шмат цікавага. Ды яшчэ невядома, які з мяне журналіст выйдзе. А тэхнікум не перашкодзіць і ва універсітэт паступіць. Трэба будзе Мікалаю параіць падаць дакументы. А як будзе рада маці! Цьфу ты! Зноў тое ж самае лезе ў галаву».

У інтэрнаце сяброўкам па пакоі Надзя сказала няпраўду:

— Паехала ў Полацк, паглядзела горад і трапіла ў кіно.

Яе суседка, маленькая, шустрая электразваршчыца Паша, паківала галавою і разанула ў вочы:

— Кі-і-но-о! Расказвай маме — яна паверыць. Ты глядзі, дзеўка, закруціць табе мазгі гэты рыжы. Бач ты, з першага дня падарункі купляе. А ты і клюнула, дурнічка.

Надзя ледзь не заплакала ад крыўды, але і апраўдвацца не магла, і расказваць нічога не хацела. Раздзелася і лягла. Яна толькі цяпер адчула, што стамілася, і заплюшчыла вочы, але ўсё адчутае, убачанае і перажытае не давала ёй заснуць. Яна не шкадавала, што так прайшоў гэты дзень, што сустрэла Кацярыну Рыгораўну і Кольку, што ведае іх лепш, чым усе іншыя, што ўбачыла абвестку ў аўтобусе, што ўсё жыццё пачалося не так, як яна думала. А як? Будзе відаць!

І людзі сустракаліся добрыя. І нават Колька. А што за людзі Сымон Пятровіч, Алёшка, Юрка? Чалавека, як кнігу, па вокладцы не пазнаеш. Цярпліва чытай, журналіст. А можа, і не журналіст? Ат, усё роўна. Хоць бы заўтра толькі дажджу не было.

Які вялікі дзень прайшоў.

За чорнай шыбінай Надзя ўбачыла буйныя блакітныя зоры. Значыць, будзе пагода».

* * *

Была другая гадзіна ночы. «А ў нас, у Сібіры, ужо світае,— падумалася Мікалаю Іванавічу.— Трэба пазваніць Надзі, пакуль на работу не збегла, бо там ужо не зловіш. Тэлефаністкі злучаць не раней як праз гадзіну». І ён заказаў свой сібірскі гарадок, а сам, не распранаючыся, прылёг на канапцы і задрамаў... Снілася нешта светлае і прыемнае. Сон перарваў настойлівы прарэзлівы званок. Здалося, звоніць будзільнік. Пара на работу. Мікалай Іванавіч прахапіўся і не мог уцяміць, дзе ён. Быў чужы пакой, гарэў прыглушаны незнаёмы таршэр і заходзіўся тэлефон. Ён ухапіў трубку:

— Таежнае заказвалі? Гаварыце,— пачуўся таропкі голас тэлефаністкі. Маўчанне і трэск. Трэск і маўчанне. «Алё! Алё! Слухаю. Надзя! Надзюша, ты? Гэта я. Я, Коля. Так, так, на месцы. Усё нармальна. Цудоўна, кажу. Горад? Горад ашаломіў. З кім сустрэўся? Кольку канапатага сустрэў. Не помніш якога? Таго самага. З самім сабою сустрэўся... і з Надзяю, толькі трошкі маладзейшымі. І сасна наша стаіць. Адна яна засталася. Як ты там упраўляешся? Ну і добра. Свята пачнецца заўтра. А як Колька-маленькі? Як унучак, пытаюся. Ну, і добра. Перадам усім. Будуць лаяць мяне, чаму ты не прыехала...» — У трубцы нешта трэснула: «Заканчвайце. Засталася хвіліна»,— папярэдзіла тэлефаністка. «І ўсё астатняе жыццё»,— паправіў яе Мікалай Іванавіч. У трубцы пачуліся кароткія гудкі.