Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

Узяў кусок
3 камароў насок,
Хацеў размачыць,
А ён у цэбар не лезе;
Раз маўчыць Лясун,
Скамарох-ласун

Кусок у лясок —
Стала цёмна ў лесе.
Скамарох!
Каму
Асака —
мурог
Яму!
Куму
Вязе на страказе.
Сястра казе —
Страказа.
Схавала хвост рака
За
Гарою кустам у рукаў.
А там сустракаў
Мураша —
А чаму, рашаў
Скамарох,—
Таксама рог
I не адзін у маладзіка,
Як і ў кума-дзівака,
Што не дбаў пра жонку,
Падабаў пражонку.
Маладая кума
Дбала пра сябе сама!

XI.

Як аб сценку гарох:
Муж стары ніякі!
Скамарох на парог —
На патэльню яйкі!

Не скупыя жмінды
На святыя нікды.

А ў скамароха прысмакі,
Ёсць хлеб траякі:
Чорны, белы й ніякі.

Нуда ў касцеле
Свентэго Роха!
Што за вяселле
Без скамароха?!

Вестка з падстрэшку
Мчыцца з падскокам.
Жэняць Цярэшку
Са скамарохам!

Цярэшка цярэжыла,
На нечы не ўлежала.

— Цярэшка, чаху-чаху,
Што ў цябе ў мяху-мяху?
— А скажу ў смяху
Я скамараху.

Даць скамароху
Бочку гароху,
А скамарыцы
Торбу пшаніцы!

— Цяжка і дуду надзьмуць.
Усе дзеўкі дрэнна йдуць,
Адна дзеўка добра йдзець,
Круціць задам, як мядзведзь.

Лёсткі-пялёсткі
Не для Таптыгі.
Не столькі пачосткі,
Колькі фатыгі.

Любіш разынкі —
Не лаві разінькі!
Дзед бабу ловіць,
Ляшчыннік ломіць,
Ляшчыннік не ломіцца,
Бабулька не ловіцца:

— А здайся, бабулька, здайся,
На іншых не спадзявайся,
I тыя ж не лепшыя,
Ёсць за мяне й меншыя!

Дзед бабе чугай пашыў —
На начы сем раз будзіў.

Падумала бабка, хітруха такая,
Ці я не захутка ад дзеда ўцякаю?

— Не ўцякай, дзедзя-лябедзя,
Пашыю футра з мядзведзя...

Мядзведзь,
Не злець,
Цярпець...
(Ледзь-ледзь!)

Палічыць бы па лычах
(У карчы — культуру!)
Дзеляць на тваіх плячах,
На мядзведжых, шкуру!
Не звязаў — не валачы,
Сам свае лычы лічы!

А з цябе,
3 тваёй каргі,
Хцівы чалавечак,
Ані чорту качаргі,
Ані богу свечак!

Ад Цярэшкі арэшкі
Хай хавае Цярэшка.
А ў лесе сцежкі!
Арол ці рэшка? —
Воўк варожыць на поўню,
Пазірае на пуню,
Уварваў — еш напоўню,
Лапу ссі, як сапуня...

Дзе буры лёг,
Там і бярлог.
Спі, пакуль пярун не падыме.
А тут чакай дубеючы,
Калі гаспадыня
Чаго прынясе.
Верабеечка —
У страсе,
Качан капусты — на лясе.

Абрыдла яму —
Ад хаты да хаты,
Ісці б па ламу
Да мядзведзіцы ў сваты!

У Смаргонь
Ці ў агонь —
Гэта ўсё адналькова.
3 сілы выб'ецца конь,
Не памогуць падковы.

Што Таптыгу старому
Толку з гэтай вучобы?
Хай пану — харомы,
Цэхмайстру — хваробы,
Медзвядзю — глушчоба!

Каб сабака разяваты
Падавіўся брохам!
Скамарох падаўся ў сваты —
Ты за скамарохам.

Як да Ганулі
Сваты шуганулі.
За кроснамі дзеўка
У адной кашулі.

— Чаму без спадніцы,
Дзе сватаў бохан?

— Спяць аканіцы,
Двор не абброхан.

— Галубка, дзе бацька,
Да кубка ласы?
— Паехаў для мяса закрасы.
— Дзе ж маці?
Ні квасу кварты,
Ні соладу...
— 3 учарашніх жартаў
Хварэе сёлета...
Як быў квас,
Не было вас,
А як засталіся адны квасіны,
Дык вас чэрці нананасілі!

(Дома не ўсе —
Відно ж.
Да красенцаў ні на панож,
А замуж як на нож...)

XII.

Цягні руку ў прыскрынак,
Ашчаднасці —
Капцы.
Адно саслоўе рынак:
На рынку — ўсе купцы!

Мяшчане,
Местачкоўцы,
Скрозь
Кожны нос суе.
Тут нават выпадкоўцы,
Заезджыя —
Свае!

Гаршкам не біцца —
Збыцца б!
Зіхцяць
Тузы-тазы.
Купца забрала,
Быццам
Казла за матузы.
Забрала, ўзяло.
Нутро загуло:
— Купіў бы сяло,
Ды грошай гало!
Дзядок далей закраўся
Ад бабчыных вачэй,
Скароміну-закрасу
Збыць наравіць
Хутчэй:

— Было трошачкі грашышкаў,
I тыя дзеўкам расшышкаў.
Кабета-працаўніца
(3-пад цёплых кажухоў)
Умее прыцаніцца
Да цёплых жаніхоў:
— I купіць бы купіла,
Ды згубіла купіла!
Скароміна не тая.
Ад загавін пашчу,
Як хлопца забрытаю —
Не скора адпушчу!
Не было мяса,
I хвост — не закраса.
Усім хапае часу
Пад'есці ў думках
Ласа.
— А па мне хоць сабачына,
Абы вочы не бачылі!