Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

Жар, сысподу люты,
Вытанчае рухі.
Лапы ж не абуты
Тыя,
Што як рукі!

Хітрая абслуга!
Ліпец ці паздзернік:
Скабы
Смычыць пуга,
Зубы
Смачыць пернік.

Гнеў?
Ён кратаў краты,
У адчаі лсз на
Снены.
Дзе вы, шаты,
Лес кашлаты?
Цесна!

Трасцы б яе трэсці,
Гэную вучобу!
Мусіш тут пад'есці
Жалезнага бобу!
Тут няма —
«Не магу»,
Тут няма —
«Ледзьве».
Чым вісець за нагу —
Лепей за абедзве!
Лепш бы голым полем
Гналі пчолы сем'ямі!
Вучыць болей болем
Акадэмія!

II.

За службу й падзяка.
Спрадвеку
Сабака
Друг чалавеку!
Сабакі іклатыя —
Надзейныя памагатыя
Пзхмайстру твайму,
Мядзведзь,—
Таму
Прывыкай цярпець!

Вядома,
3 кальцом у храпе
Да іх на вяселле не трапіць,
Хвост н'е трымай дудой —
Такога няма.
Ды каб радзей
Сутыкацца з бядой,
Лепш да часу трываць
I сабак не цвяліць дарма.
3 сабакі спыт невялікі,
Заслужонаму —
Лаўры ў будцы.
Сабаку ў ліповыя чаравікі
Не шчасціла ані разу абуцца.
Не вучаць сабак
3 амбону
Правілам ветлага тону.
На ілбе
Зачашы
Сабе,
Лыска,
Брашы,
Калі чужы
Блізка!

Такое тваё быццё:
Прачнуўся — і за выццё.
Дзе барышы,
Для прыліку брашы;
Ашчаслівяць надбаўкай —
Ласкава пагаўкай;
Возьмуцца за кій —
Загадзя вый!

Не сунься з сабачым хвастом
У ваўчыны табар,
Перад вялікім пастом
I муха — хабар.

Даўно вядомая ісціна —
Калі нарадзіўся сабака з лысінкай...
Але маецца
Істотная розніца,
I яна ў Акадэміі
Не скараняецца:
Адзін
Ад сабак бароніцца,
Другі —
На сабаках абараняецца.

Кожны пень на сваім грудзе.
I ў каго болей спрыту,
Дакладна ведае,
Дзе
Сабака зарыты...

Сам сабе глебу
Рыхлуе пень.
Тэму ўхапіў —
Валачы,
Каб сабака ніводзін не абазваўся.
Вядома,
Цэхмайстру не пашкодзіць ступснь
Бакалаўра сабаказнаўства!

Выкладзе фактаў зубатых — пуры,
Амаль што з думкай,
Амаль што з яснай:
Праверыў жа ўсё на скуры,
Няхай не на ўласнап...

Сэрца,
Авечым хвастом не біся!
Дзюбу сцісні,
Дапытлівасці варона!
Раняецца слоў бісер —
Ідзе абарона!
Як рогі ў цельпукаватага мужа,
Радаслоўнае дрэва
Князёў Радзівілаў
Галінілася —
I часта, і дужа
Плёнам сваім дзівіла.

Галыя на пачосткі,
Лістам сцеляцца лёсткі.
Паспалітага абмінаюць прасмішкі.
Не чарговую катоўню-карню,—
Ад цемры лякарню
Казімір Рыбанька,
Ардынат Нясвіжскі,
Заснаваў друкарню.
Папера не марна гіне —
Жонка ягоная

Драматургіня.
Музы прыгонныя
Не толькі душой прачулі
Таленавітасць твораў
I ўладны нораў
Францішкі Уршулі.
I для Акадэміі гатавала
Уршуля свае сцэнарты,
Імі загружаліся да адвалу
Дыліжансы,
Калёсы,
Нарты.

Скамарохі не мелі
У штодзённым клопаце жалю,
Самі ад смеху праз слёзы нямелі,
Ды Еўропу ўсю пацяшалі!

Перш-наперш сцэнарый
3 дном гарачым бляшаным —
На выхілясы не будзеш скнарай,
Вывучышся пашанам!

Скачы
За харчы,
Покуль жар не пагас.
Адзін медзвядзю наказ
I ягонаму прапаведніку —
Павадыру-мядзведніку:
Барукацца і кланяцца,
Як увечары,
Так і ўраніцы!

ІІІ.

Жылі дужа доўга мы,
Нібыта даўгамі, догмамі.
Ды, калі ты не поп, не ўбірайся ў рызу;
Зайцу няма чаго касавурыцца на жаробку.
I ў сабаказнаўстве мы павінны,
Нарэшце, падвесці рысу,
Паставіць, вобразна кажучы, кропку.

Богу — богава,
Бульдогу — бульдогава!

Адклаўшы з тэзісамі паперчыны,
Сцвярджаю, рэплік не баючыся злых,
Трэба чуць, трэба ведаць сабаку сабаку,
Таму, па-першае,
Мець сабака павінен слых;

Слушна заўважыў Вучоны Савет,
Момант важны такі абыходзім,
Як наяўнасць нюху,
бо, каб браць і ўпоцемку след,
Сабаку нюх неабходзен;

Я згодзен з думкаю апанента,
Прымаю да ведама
тактоўны выказаны папрок.
Я не ўлічыў аднаго кампанента,
А менавіта: сабачы зрок,
Сабачыя вочы.
3 прычыны тае, магчыма,
Спіць заяц і ўночы
3 незаплюшчанымі вачыма;

Гэта ўжо не для ВАКа [ 3 3 ВАК — Воўча-Атэстацыйная Камісія. ],
Прыродны фактар мы абыходзім маўчком:
Маленькі сабака —
Давеку шчанюком (!);