Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

Кастрычнік цёплы
Не імжыць кастрой.
Лісты
Гайдаюць летнюю лагоду.
Трымае цвёрда
Восені настрой
Фонд залаты
Балгарскага гарода.

Гарод балгарскі,
Хай жа не кране
Цябе
Абраза лебяды ніколі!
Бо цеплыня
Не падае ў цане
Твая
На біржах шумнага застолля.

Як забароненая чарка,
Што ні абняць, ні прыгубіць,
Іканавокая балгарка,
Як пра цябе ўспамін забыць?!

Ці не ў святла са змрокам сварка
Такая з-за цябе была,
Што твой пагляд цямней,
Балгарка,
Чым пекла чорнага смала?

Ты не народзіш недавярка,
Табой славяняцца вякі.
Мадоннатварая балгарка,
Міг запыніць табе з рукі!

Настрою яравая хмарка,
Што робіць светлым
Сум начы.
Скажы,
Маўклівая балгарка,
Куды ад спёкі мне ўцячы?!

I вецер верасня
Абраў лагодны тон
Для дзён,
Што з цеплынёю засталіся.
Хадою маладой сагрэтая Сафія
3 плячэй зрывае
Свой асенні палітон —
Аж падаюць
Каштанаў гузікі глухія
На неастылую аздобу жаўталісця...

Калі вам толькі можа рай прысніцца,
У ім павінна зелянець яна,
На засень урадлівая
Лазніца,
Спагадніца настрою і віна.

Куды да гэтых шчодрых
Райскім шатам!
Шуміць
3 лазы застрэшак гаманкі.
Даўно тут расшчапілі
Сэнсу атам
Балгарскага Адама сваякі.

Тут можна міжнародную нараду
Праводзіць,
Знаючы цану глытку,
Пад пераспелым небам вінаграду,
Дзе гроны зорак
Просяцца ў руку.

Было,
Што ўседзеў ледзьве ў калясніцы,
Грымоты пагубляў
Ілья-прарок,
Бо пасядзеў пад шатамі лазніцы.
Ад ліўню ўцёк ён,
А ў віне дамок.

Зялёная павець,
Дзе дрэмле золак.
Спавітая пяшчотнаю імглой,
Антэна чэпкая
Лазы вясёлай
Трымае сувязь з небам і зямлёй.

Нібыта сама даўніна
Ва ўборы вякоў стракатым,
Конеўская планіна
Пажарам лясоў сустракае.

Бягуць праз агонь слупы,
Узносячы чашачкі ўгору,—
Каб хоць не разліць
Скупы
Надзеі збялелы холад!

Ветрана і скварна —
Варна!
Туманам атарна —
Варна!
Радасці ўладарна —
Варна!
Шчырасці другарна —
Варна!
Лозам вінадарна —
Варна!
Закаханым парна —
Варна!
Позірку бясхмарна —
Варна!
I наогул —
хо-
ра-
ша!

У планеты на якім плячы
Мы трымцім пылінкай казытлівай?
Ноч,
Зямлю ў абдымкі беручы,
Дзённы клопат
Небам затуліла.

Мякка б'юцца ў ветравое шкло
Цені дрэў
У полымным убранні.
Шоргатам шляхі перамяло.
Дзе мы,—
За барамі, за марамі?

У планеты на якім плячы
Мы гарым пылінкай зіхатлівай?
— Стэфане,
Прыёмнік уключы.
Што гайдаюць ультрахваль прылівы?

У сусветным плавае віры
Незямной трывогі спарышынка.
Зорка доўга моргае ўгары —
Заляцела ў вока парушынка.

У сэрцы здрада грукала
Дарма.
Для ворагаў
Твае глухія дзверы.
Балгарыя —
Гранітная чашма,
Адкуль славянскі дух
Напіўся веры.

Тушыла помстай
Іншаверны гнеў.
Адчай
Спакой душы не раскатурхаў.
Няхай крыху
Твой позірк пачарнеў —
Не стала перапуджанай
Нямтуркай.

Ішла да зор надзеі
Наўпрасткі,
Пра вышыню
Нагадвала краса іх,—
Каб гор тваіх
Цвярдыя кулакі
3 ілбоў чужацкіх
Іскры выкрасалі.

Хай у стагоддзях
Лік тваіх вякоў
Губляецца,
Пакуль рунее слава.
Няхай на шчасце
Згубленых падкоў
Час не шкадуе для цябе,
Д з я р ж а в а !

Люстэркі ранішніх калюж
Балкан асмуглачолы
Разбіў,
Як састарэлы муж.
Але настрой вясёлы.
Здравей,
Даліна руж!

Люд не цягнуў няволі гуж.
Тут хатнія гарматы —
Ствалы з чарэшняў-цвердадуш —
Свой першы залп зацяты
Далі
У Даліне руж.

А волі кланяцца каму ж?
3 турэцкіх гіраў ядры
Ляцелі ў сэрца лютых сцюж,
Каб месік новай квадры
Свяціў
Даліне руж.

Усё цвіце — пагляд прымруж.
Такое можа сніцца!
Свой неспакой наноў узруш.
Раўнуе навальніца
Да ўсіх
Даліну руж.

Здымае хмары капялюш,
Паддаўшыся суроку
(Яго здзіўленне не паруш!),
Балкан яшчэ здалёку
Перад
Далінай руж.