Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

Рабіце ўсё, што абяцалі
Сваім знаёмым і сябрам:
Яны нябожчыкамі сталі,
I абяцанае не вам,
А ім належыць,
Гэта значыць —
Належыць вечнасці,
Яна
Таўром маўчання хлуса значыць
I праўду дастае са дна.

Не забывайце, што жывыя
I вы датуль, пакуль за іх,
Як вол той,
Цягне ваша шыя
Турботны воз,
Пакуль не сціх
У вашых душах голас сябра
Напамінаннем вышыні,
Каб праведная ўсмешка д'ябла
Не далічыла вашы дні...

Заплюшчылася далеч, як сляпая.
Яліна не страхае снег з пляча.
Каб цішыню расслухаць, не хапае
Прарэзлівага скрыпу крумкача.

А снег ідзе, ў нячутнасці ступае.
I карчанее даланя ў карча.
У неба ціха цепліцца скупая
Бярозы ацалелая свяча.

А недзе ў незаснежаным Мілане
На плошчы, як на выбітай паляне,
Нібы з бяроз арган, грыміць сабор.
Што белы гай, узнесеныя шпілі
Даўно з хмурын вякоў пыхлівасць зб

Хто ўчуе вечнай чысціні дакор?

У кнізе скону
Удоды і совы,
У кнізе Чырвонай
Народы і мовы.

Яна разбухае,
Яна чырванее
За нашу нахабнасць,
За нашыя дзеі.

Зямля,
не скраніся
3 арбіты надзённай,
Чарнеючы ў кнізе
Заходу чырвонай!

Выводжу адрас трапяткі.
Хай прывітальныя радкі
Аблокаплыўнымі пантонамі
Злучаюць берагі ракі,

Што выцякае з песні мамінай,
Ракі, да макаўкі віроў
Знаёмай позіркам кастроў,
Заломам кожным, кожнай ямінай.
I слала ў песні той свякроў
Нявестку маладу
У Дунай па ваду.
А пакроў наганяў на зямлю абручы.
Не стукні, не грукні, суды беручы.

Нясі вадзіцу паціхусеньку
Ды стаўляй вадзіцу памалюсеньку,
Каб твая вадзіца не пліхнулася,
Каб твая свякроўка не абачхнулася...

Нявестка зацемна вярталася,
Ваду з Дунаю несучы.
Здаецца, свецяцца ў начы
Сляды сафійскімі кварталамі,
Іх студзяць вулачак руччы.

I ўзяць мне хочацца каромысел,
Каб маму падмяніць, такі,
Каб з праславянскае ракі
Прагнаў спазнання смагу домысел
I на вясёлцы нёс вякі.

Дагэтуль з песняю матулінай
Імкнецца думка за Дунай.
Вятрэц, агню не задзімай
У хаце, гурбамі затуленай,—
Дунай люляе: «Засынай...»

Я ў сон салодкі патанаю,
Плыву па сінім па Дунаю...
I з-пад забытае страхі я
Зноў адрасу шапчу:
Сафія.

Нібы ў зямлянку ў партызанскім лесе,
Сыходжу ў ціхі прыцемак царквы.
Вясёлкаю у німбавым акрэсе
Праменіцца надзеі рух жывы.

Вякі прыступкаў ледзьве ўгнулі плечы.
Яны ўздымалі веру да святла.
Імгла сярэднявечча чалавечы
Балгарскі дух прынізіць це змагла.

Абраза пяць вякоў не дазваляла,
Каб за мячэць вышэй царква была.
Нязломнасць у зямлю ішла трывала,
Бо з каранёў расце святло ствала.

I вытрымалі карані.
I крона
Балгарскай мовы
ў неба шле хвалу,
Гаворыць з зорамі.
Рунець спаконна,
Уросшы ў глебу родную, ствалу!

І.

Зглўхла белыя крыгі хваль
На пясок, яшчэ не астылы,
Налятаюць у цемры,
Амаль
Як зімы нечаканай крылы.

Мора дыхае
Ці каваль
Суцішае кувалды ўздрыгі?
Змеркла даль
Ці на крыгах хваль
Пацяплелі аблокаў крыгі?

3 дна ўсплывае
Бадзёрасць дня.
Ветру млява лісты пашчыкваюць.
I праз пальцы
Цыкад пясчынкі
Цэдзіць —
Каб не заснуць! —
Цішыня.

ІІ.

Пчолам хочацца
Лета вярнуць.
Чаіцца
Далягляд белабрысы.
Прапануе ў нябёсы зірнуць
Указуючы перст кіпарыса.
Вінаграду дзікага
Плашч
На сцяне
Ды барвянасць глога.
Зірк свой лашч
Ды лірычна плач
3 імем творцы
I духу святога...

ІІІ.

Як п'яніца стары,
Чырвоны нос
Ад сораму схаваць
Спрабуе перац.
Нібы для семярых
Нос гэты рос,
А лёс зялёны
Змог яму даверыць.

Налітыя здароўем маладым
У памідораў
Як не пырснуць шчокі.
Лёг баклажан у пыл,
Бы ў цёплы дым.
I па націўі
Боб пусціўся ў скокі.