Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

Чакае,
Покуль спіць бяда,
Трывогачуйная вада.
Расце,
Забыўшы на гады,
Трава —
Хаўрусніца вады.

У Пушкіна адносіны з царом
Складаныя і напаміну вартыя.
Мёд з палыном
Якой чарэпаў квартаю,
Ні расказаць, ні апісаць пяром.

Пакуль калега пыху таймаваў
I раіўся даверліва са шлункамі,
Ён аплявуху звання камер-юнкера
Радком да дзекабрыстаў адмываў.

У Пушкіна —
Прыгоннага вякоў —
Адносіны са славаю дваранскія.
Сумленне толькі прызнаваў дарадцаю,
Каб дзёрзкасць падкаваць,
Шукаў цвікоў.

А быў адзін,
А першы быў паўсюль,
Упарты,
Асцярогай не прычэсаны.
I думаў,
Стаўшы пад прыцэл дантэсавы,
Што ўсіх паэтаў засланіў ад куль...

Вучыць не трэба маладых,
Ні лашчыць,
Ні даваць пад дых,
Ім думаць
Трэба даць магчымасць.

Дзяліць не трэба маладых
На гнедых,
Шэрых,
На рудых,—
Абы яны былі з вачыма,

Дзе дзёрзкасць і непрымірэнне,
Нібыта ў першы дзень тварэння...

Вецер хмары так нізка соўгаў,
Аж не можа падняцца трава.
Аднарукая калонка
Доўга
Вылівае ваду з рукава.

3 гадамі менш і менш сяброў,
Нібы ў бары трывалых сосен,
Што ацалелі ад вятроў,
Ад тупалобых тапароў,
Тых, што з нябёсамі адносін
Ашчаднай шчодрасцю дароў
Не сапсавалі, хоць кастроў
Ахвярных не зашмат палілі,
А ўдосыць росамі паілі
Крылатых песняй песняроў.
Нас сабірае ўсё радзей
Застолле, шумнае калісьці.
Настрой — вясёлы дабрадзей —
Хаваецца, а ўсё люцей
Туга свайго шукае выйсця.
I ўсё цяпер як у людзей:
Надзень святковы ўбор з надзей,
Трывай, забудзь на клопат дробны.
Яшчэ далёка стол жалобны.
Як бор, шумі і не хлудзей!

Яшчэ не ўсох пясок сыры,
Жалобны стол не ўгорбіў плечы,
А старцы цягнуцца ў сябры
Таму, хто ўжо не запярэчыць.

Каго хацелі пры жыцці
Дастаць сваёй рукой кашчавай,
Каб ценем за чужою славай
На ганак памяці ўзысці.

Яшчэ ягоная душа
Ад клопатаў не адляцела,
А прагным хціўцам закарцела
Хоць зазірнуць на дно каўша,

Каўша, што акрапіў куццю,
Сабраўшы кропелькі журбы ўсе,
Дзе воблік вечнасці адбіўся,
Непадуладны забыццю...

Паненка сцяжынка,
Цётка шаша,
Дзядзька бальшак,
Суседка чыгунка,
За вамі імкнецца
3 маленства мая душа
Ад першых слядоў
Да апошняга пункта.

I толькі галінка,
Як тая ляўша,
У шыбу няўзнак
Грукне ззяблая гулка,
Паненка сцяжынка,
Цётка шаша,
Дзядзька бальшак,
Суседка чыгунка,
Узнікнеце ўсе
У снягах, у расе,
Забраўшы спакой ціхутка.

Ён і яна — і сусвет не пустуе.
Сэрцы заходзяцца ў цішы званчэй.
Б'юцца спалохана ў цемру густую
Іскры з вачэй.

А перакласці —
Значыць пераплавіць,
Нанова пераліць метал упарты.
Перапісаць,
Закрэсліць,
Пераправіць,
Заблытаўшы сабе самому карты.

А перакласці —
Значыць пераправіць
Паром павагі на прыветны бераг,
Каб не пералявіць,
Не пераправіць,
Трымаць канат даводзіцца аберуч.

Загадка перакладу,
Як вядзьмоўства:
Ашчаднасць,
Марнатраўства,
Красамоўства!

Кажыце пры жыцці —
Не ў слове развітальным
Аб шчырым адкрыцці
Паэта ці ратая,

Не сыпце слоў яму
Пасля, як медзь, у яму.
У вечным цераму
Яму ўжо не да ямбаў.

Яму не да тугі,
Не да жальбы спагаднай.
Не гляне той, другі,
Ні з ласкай, ні з пагардай.

Не прыйдзе той, другі,
Да радаснай сябрыны.
Як на вадзе кругі,
Закругляцца ўспаміны...

Жыццё вас барані
Пасля ва ўсім вініцца.
Са словам дабрыні
Спяшайце не спазніцца!

Наіўны я, мяне зусім не тычыцца,
Адкуль прыйшла ты — з цемры, са святла.
Ты, пэўна, неўміручая, з антычнасці
Абразу мармуру з сябе зняла.
Шчаслівая ад палкага цяпла,
Аднойчы ты з музеяў уцякла...

Ліст жаўцее.
Шоўк вясельны зжоўк.
Можа, нешта зменіцца заменаю?
I на шыі б'ецца ланцужок,
Як абрывак ланцуга сямейнага.