Рыгор Барадулін - Амплітуда смеласці [I лірыка, і гумар.]

Ад вачэй нахабных,
Ад людзей
Дзе схавацца з радасцю шалёнаю?
I з салодкай робіцца салёнаю.
Соль жа за гаркоту саладзей...

У мурах, камяніцах,
У парыўных вагонах
Сніцца сцежка-лісіца,
Што бяжыць па адхонах.

Гараджанін часовы,
Праз бетон, праз цагліны
Чую траў перазовы,
Сум засохлай галіны.

Хоць сваё галава гне,
Сэрца слухае стому.
Да апошняга цягне —
Да драўлянага дому...

Зазвінелі мячы
Ці ключы
Княства Тмутараканскага?
Хоць хрыбетнік стэпу лічы —
Курганы вытыркаюцца.

Вараняцца раскрыллі скіб
Стуманелага ворыва.
Грывяцца кавылі —
Скача скіф
I праменіць стралою ворага.

Перагнаць сябе
Рэху няўцерп.
Далягляду —
Сцяжына вузкая.
Ці сарока на месцы ляціць,
Ці стэп
Забаўляецца з косткі вурзгалкай?

Хоць не рабіце з космасу халтуры,
Да кас удзячных не спяшайце надта.
Аднолькава дэбільныя скульптуры
3 міжзор'я апускаюць касманаўтаў.

У космасе важчэй за год хвіліна,
А вы ў бязважкасці свайго шаблону.
Ад сораму аж чырванее гліна
Як вынік вашага пустога плёну.

Далёкія нашчадкі,
У Сусветах
Пабыўшы, вернуцца, як з лесасплаву
Бог барані,
Каб па фігурах гэтых
Яны аб нас — як продках —
Мелі ўяву!

Пакуль мы спешым час,
Шукаем вечных ісцін,
Чакае хата нас
I двор, запалы лісцем.

Над хатай нашай дым
Трымае пах забыты.
Двор ходзіць следам тым,
Дзе пыл дажджом прыбіты,
Дзе раніца слядоў
Лядком тугі зашклёна.
А з ветрам шум кладоў
Яшчэ шуміць зялёна.

П'еш цішу з гладыша
Пад подых ліставею.
I адтае душа,
I ў печы дух цяплее.

За дзень нагулася ад кожнага ўздрыгу —
Лясная дарога чакае святла:
Сцямнелыя дзве далані развяла,
Трымаючы неба ўначэлага кнігу...

Купалава дуброва

У першыя сто гадоў
Вечнасці Янкі Купалы
Пасадзіма
Сто дубоў
Ля хаты,
Што спеў калыхала,

Што помніць калыскі скрып
I плач Янука малога.
Тут дуб расказаў стары б,
Як многа
Тоіць аблога,

Аб чым маўчаць дзірваны,
Траве даверыўшы права
У зялёныя біць званы,
Ледзь сонца зірне ласкава.

Крыніцы,
Дубы,
Курганы,
Апалага замчышча плечы...
Далёкія перуны
Для рыфмы ўзбудзіць дарэчы.

Расціснулі кулачкі
Сваіх каранёў не ў скрусе —
Прынеслі зямлю дубкі
3 усіх куткоў Беларусі.

Дубкам вартаваць вякі
I весці падлік суровы,
На грунт упадуць які
Купалавай моцы словы.

Рачулка вуліцы Купалы

Са снегам мех
Згубіў мароз,
Як захмялелы поп-расстрыга.
Яшчэ на год
Сталее Рыга.
I надвячорак смех растрос.

Тут гараджанкаю Дзвіна,
А з дому босая ўцякала...
Рачулка вуліцы Купалы
Спынілася,
Як даўніна.

У маразянай цішыні
Запахла родна
Хлебам з кменам.
Прымарыўся мурам каменным
Спакой драўлянай дабрыні.

Паружавелыя дамы
Ідуць паволі ў сон ружовы.
У неба ўскінулі галовы
Аблокабровыя дымы.

Дамы запальваюць агні
На гулкай вуліцы Купалы.
I памаўчаць з табой кварталы —
Тут крок
I слова супыні.

Дамоў ружовых пас цяжкі —
Цьмянее брук.
А мне ў сутонні
Не сцены бачацца —
Далоні
Над дымам грэюць пастушкі.

Прасвечвае цяпельца іх.
Агонь на ўзлеску не шалее.
I небу жаліцца жалейка,
Заступніца адна за ўсіх.
Праз нецярпенне ледзяшоў
Туга нябёс
Па дол апала.

Сваёю вуліцай
Купала
Да Яна Райніса прыйшоў!

Граф Галавін чытае «Жалейку»

Хвала вачам вушастым і нагам,
Няўсыпнасці, што да ўсяго дапала,
Хвала ахранцы
I яе багам —
Дасьеччыкам,
Даследчыкам Купалы.

Яны чыталі першыя яго,
Уважліва, прыдзірліва ўнікалі,
Мазгуючы, што, як і да чаго,
Уласны страх яго радком лякалі.
Запоўніць соты чорныя дасье
Стараліся
Даносаў чорным мёдам,
Ды апяклі пагонаў крылы ўсе.
Звёў чорных пчол
Няшчаднасці куродым.

Стаў светлы мёд
Ад праўды новых дзён,
А чорнае на белы свет паўстала.
Ён не прапаў,
I вашай працы плён,
Першадаследчыкі.
Ідзе Купала