Рыгор Барадулін - Абсяг

Рысакоў
Майго адчаю.
Быццам за абрыў
Забрыў —
Я са смуткам прыкмячаю.
Зоркі роспачы
Гашу,
Сашчапіў далоні дошчак —
І шпакоўні,
І душу
Перапоўні,
весні пошчак!

Пазнаў спаўна ўсяго ў жыцці
Павагу і знявагу,
Да славы сватаўся ў зяці
І траціў раўнавагу.

Каго любіў —
Таго любіў,
А ненавідзеў — шчыра;
Хлусні не кленчыў,
Лоб не біў,
Не прымяраў мундзіраў.

Ад жалю зойдуцца бары,
Труной запахнуць дрэвы,
Скажу:
— Я жыў для вас,
Сябры.
Жывіце за мяне вы!

Недзе пасля маіх сарака
І трыццаці гадоў паваенных
Я стаў забываць
Халадок курка,
Дзень у здранцвенні
І ноч у енках.
Дабро і зло
Канкрэтным было,
І ласка таксама
Была канкрэтнай:
Дахам — жытло,
Папялішчам — тло,
Лес перасохлым
Давіўся крэктам.

Тады першабытны
Аслеплы страх
На белы свет выпаўзаў,
Паганец.
Сваю ненажэрнасць
Насыціць праг,
Перабіраў пажараў ружанец.

І так асмялеў у густой паўсці,
Здаецца, на волю
Вырваўся ўчора,
Не хоча, нячысцік,
Назад паўзці:
Першабытна самога
Жахае пячора.

Дагэтуль
Пасля маіх сарака
I трыццаці заклапочаных,
Мірных —
Гатова
Пагляд засланіць рука,
Ступае нага па куп'і,
Як па мінах...

Штогод уцякае хутчэй
Прыгорблены твой небасхіл,
А лёс і ўсяго што пакінуў —

Вясёлае ранне вачэй,
Паўдзён нерастрачаных сіл
І прыцемак прыпамінаў...

Жытло маёй душы
Заселена табою,
Святло маёй тугі
Зацеплена табой.
Святла не патушы,
Бо ўцёмначы абое
Абралі шлях даўгі
З адвечнай варажбой.

Настрою б не ўрачы
Твайго, нібы прыбою,—
Каб згода не сплыла,
Як па вадзе кругі.
Світае мне ўначы,
Я высветлен табою.
Не пакідай жытла,
Святло маёй тугі...

Журбе не скажаш: «Згінь!»
Яна адчаю рада.
Ты — зніклівая плынь,
Жаданая, як здрада.

Май літасць,
Напамін,—
Гады не перагортвай.

Ты — плынь,
А я — палын,
Ад смутку перагорклы.

Як раніцы,—
Глыну.
Надзея не пакіне:
Сівому палыну
На міг
Адбіцца ў плыні...

Лятуць не да мяне
Тваіх брывей стрыжы.
У смелай гамане
Я смешны і чужы.
Не прыручыць стрыжоў,
Як іх ні сцеражы.
Пазней за ўсіх прыйшоў,
Пайду раней — чужы...

Я на рэўнасць
Не маючы права ніякага,
Пачынаю цябе
Раўнаваць па-юначы.
Я не ведаю,
Як параходу на якары.
Як і мне, не цярпіцца
Сарвацца, няйначай.

Ёсць няпэўнасць, няўпэўненасць
Без пераемнасці.
Мой самотлівы ўзрост
Сам сабе не дарадчык.
Сталі дробязнымі
Слепаты, непрыемнасці
Перад ціхай усмешкаю,
Шэптам гарачым.

Я, на рэўнасць
Не маючы права ніякага,
Самаўпраўна раўную
Цябе без патолі.
Гэта ўсё — не як некалі,
Не абыякава,—
Гэта ўсё, як ніколі,
Гэта болей ніколі.

І спакой, і развага
На хісткім пароме ўсе,
А рака забыцця — у вірах —
Не даўгая.
Слова тое, што вымавіць
Зрання саромеўся,—
Я сягоння баюся яго —
Выдыхаю...

Узаемнасць не мне —
За няўпэўненасць дзякую.
За ўзаемнасць мацней
Звар'яцелая рэўнасць!
Не раўную хіба што
Сваю пад'ярэмнасць
Я, на рэўнасць
Не маючы права ніякага...

Як акіян,
Глухну ад нематы.
Адчаю прыліў —
Без адліву.
Мне страшна,
Каб стала маёю ты,
Мне страціць цябе —
Жахліва.

Не цішыцца
Ува мне ураган.
Ты гнеў яму
Падаравала.
Адзін дзеяслоў
Мне цяпер спрагаць —
Ва ўсіх трываннях
Трывала.

Сцежка ўзаемнасці
Зводзіць сляды.
Вочы гавораць —
Маўчым мы.
Магчыма,
Зможа ўраган
Без бяды.
Мне без цябе —
Немагчыма!

Забыць на ўсе напасці
У векавой сяўбе:
Прыпасці —
І прапасці,
І прарасці ў табе!

І не са мною,
І са мной,
І незямною,
І зямной
Была ці не была ты?
Уявай,
Яваю,
Маной,
Аглухлай цішай,
Гаманой
Хістала шэптам шаты,
Як ты, даверлівай начы?
І мне шаптала: памаўчы,
І мне казала: слухай.
Размову не са мной вяла.
Святлом займалася імгла,
Боль днеў
Ласкавай скрухай.
Да слова помню ўсё,
Але
Даверу больш было імгле.
Згадаць не маю права
Ні слова
З прывіднай пары.
Усё, як зможаш,
Паўтары
Да слова —
Будзь ласкава!