Вольга Іпатава: Задарожжа

Аж пакуль варожая страла
Не прапаліць сэрца назаўжды.
Беларусь! Усё, што я магла,
Я ўкладала ў гэтыя гады.

Ты ж ізноў атрутнае віно
Хочаш піць — а сэрца б'ецца ледзь...
... Бог заслону апусціў: даўно
Гэткіх драм не хоча ён глядзець...

(1995 год, пасля травеньскага рэферэндуму)

I аптымістам трэба аптымізму.
Жыццё як кола — кожны дзень крутня.
То плачуць абаронцы камунізму,
То б'е славянсаборская гайня

Ва ўсе званы нянавісць да той мовы,
Якой ізноў азваўся беларус...
У вёсачку!
Жывіцаю смаловай
Там смачна пахне новай лазні брус.

Там азяро трапеча хусткай сіняй,
Не хочацца ні кніжак, ні газет...
Аднак трымціць трывогаю няспыннай
„А што з зямлёю будзе?" наш сусед.

„Надзел бацькоўскі вернуць? Не, пустое!
Але купіць бы каліва далі.
Начальства? Ды яно заўжды на тое,
Каб жыць не даць нам добра на зямлі."

Аднак крычаць вясковыя кабеты:
„Скуль грошы браць, як ляснецца саўгас?
Каровы мала ўдойныя? А гэта
Няхай турбуе старшыню, не нас."

Паціху масла робіцца раскошай.
Па картках хлеб у краме .
Ты ж - чужы...
На адпачынак — два абмены грошай,
З'язджаць ці заставацца - варажы.

„Ат, лясні ўсё!"
Грызеш сухар замшэлы
I плешчашся русалкай у вадзе.
Трава і лес,
туман з лагчыны белай...
Яно навек, яно не падвядзе...

1994 г.

Вогнішча пад небам распалілі,
Працягнулі рукі да агню.
Шалясценне кажановых крылаў.
Шэлест маладога ячмяню.

Селішчаў зарослае каменне.
Яблыні закінутай туга.
I мільгаюць па краёчках цені,
Быццам лёсаў нечых мітульга.

Тут гучаў калісьці голас. юны,
Віравала нечае жыццё.
А цяпер - маўчанне. Быццам гуны
Зашпурнулі вёску ў небыццё.

Памірае вёска, памірае...
Не прызнаючы зусім віны,
Аб былым камуністычным раі
Соладка спяваюць пеюны...

1995 г.

Той, хто зараз на троне — ён духам жабрак.
I вяршыня яго — мерседэсы ды корты.
Ты ж дык знаеш, асветніцкай нівы батрак,
Што бывае з душою, прададзенай чорту.

Чый парушаны будзе святы запавет,
Як хоць кропляй крыві замацуеш пергамен...
Ты ж спасціг, што ў гэты прыходзячы свет,
За сябе і за продкаў трымаеш экзамен.

Не на тое прыйшлі, каб спакойна сядзець
На каленях улады ціхмянай балонкай,
I маўчаць, і наўмысна ў той бок не глядзець,
Дзе народ твой ў бяздонную цягнуць палонку!

28 снежня 1995 г.

Сядзяць анёлы нашае зямлі
Над горкай Чашай — заслабыя крылы.
Тут людзі зноў чужое прынялі
I адракліся ад крыжа Ярылы.

Сын не прымае бацькаву раллю,
I Дух Святы над камяністай глебай,
Дзе людзі — як убітыя ў зямлю,
Вачэй не падымаючы да неба...

1995 г.

На возеры Доўгім пад вечар здаўжэлыя цені
Гайдаюцца лёгка, як пругкі чарот і аер,
Як дзікія качкі,
Што доўга і цяжка ляцелі,
Каб песняй кахання
Свабодна ўскрыкваць цяпер.
На возеры Доўгім
Здзічэлым стагоддзям не цесна:
I следу няма,
Хто ўглядаўся ў падводную глыб,
Хто лашчыў у хвалях свавольных
Тут цела,
Хто прагнуў спазнаць цябе —
Толькі ж спачыў каля рыб.
Схілюся смірэнна
Над люстрам тваім таямнічым.
Я тут усяго аблачынка,
Якая праз міг растае.
I ціха — так ціха, што чутна,
Як кліча
Душу маю хтосьці —
Мо Той, хто дароўваў яе?
Хвала, хто цябе бараніў
I зрабіў запаведным
Твой сіні закон,
I жывому навокал хвала.
Вось вёсачка толькі —
Стаяла на беразе гэтым,
Ды ўслед за дваццатым стагоддзем
У Вечнасць сплыла.
Я цені заспела яшчэ і далёкія песні,
I дотык людскі
Памятае яшчэ азярод.
I гэтак тужліва,
Што вёска ужо не ўваскрэсне,
I гэтак жахліва,
Калі не ўваскрэсне народ...

Быццам капэлу на ранішняй месе
Стары настаўнік слухаў у лесе
Сосны, што стануць для хаты бярвеннем...
Ладзіў сугучча — на пакаленні.

Мільгала сякера бляскам сталёвым.
Бегаў унучак светлагаловы.
З сынам змывалі ў рэчцы знямогу...
Хату паставілі — на Перамогу.