Рыгор Барадулін - Босая зорка

Злом нявечаны, любосцю пешчаны,
Гадаваны цнотай і абразаю,
Гэты свет
Мне Богам запавешчаны,
За яго, пакуль жыву, адказваю.
Не набыў я нáбыці для спадчыны,
І не маю куфра кутавекага.
Гэты свет,
Вачмі маімі ўбачаны,
Рызыкую пакідаць на некага.
Як запалкі ад малога некалі.
Ад мяне памалу ўсё прымаецца.
Страшна разлучыць з маёй апекаю
Гэты свет,
Што за мяне трымаецца...

Відаць, мне цяжка будзе памірацца,
Бо неяк лёгка да жыцця прывык,
І змоўкне смех —
Мой кеплівы дарадца,
І здзівіцца з сябе самога крык.
Я цішыні пакрыўджуся на стому,
Кіўну на развітанне гамане.
Ды як я буду паміраць, нікому
Ўсё гэта нецікава.
Як i мне...

Хоць дым умее гаварыць,
Не скажа, што яму гарыць.
Агонь глядзіць вачмі рудымі.
Дым спавівае небакрай,
Да рогу ў пекла,
Сцежку ў рай.
Цяплей дрыжыцца
Зорцы ў дыме.
Жыццё гарыць, а дым жыве
І ў ногі сцелецца траве.
І пагарэльца мроі прыме,
Хто мог пераканацца ў тым,
Што ўсё на гэтым свеце —
Дым.
І не відаць нічога ў дыме.

І засланяецца ён вачыма
Яшчэ блакітнымі,
Каб нікому
Убачыць было немагчыма
Маркоту ягоную й стому.
Сканчаецца справа зямная...
Не дбае мастак пра надзелы...
Самога сябе ўспамінае,
Самотны,
Як космас ссівелы...

Маладое віно
Хмеліць па-маладому.
Маладое віно
Маладое душой.
Маладое віно
Не даводзіць дадому -
Спаць да дня пакідае
На падушцы чужой.
Маладое віно
Цвеліць па-маладому,
Пазлачаначка-чарачка
Светлае дно.
Не даверыць нікому
Салодкую стому —
Толькі ёй i яму —
Маладое віно!

Смірэць звыкаюцца залёты.
След паўтарыць не хоча след.
Дзве незалежныя самоты
Шануюць свой нейтралітэт.
Глушэюць памяці сумёты.
Радзеюць радасці лясы.
Дзве незабытыя самоты
Былыя чуюць галасы.
Ружова бачацца закоты.
Сцяжына туліцца наўсточ.
Дзве вечаровыя самоты
Лагодна падаюцца ў ноч...

Хоць эпітафію маладосці
Пісаць нязвыкла,
Ды я пішу.
Світальныя леты —
Залётныя госці,
Перад зімавеем сагрэйце душу!
...Сваімі лічылі гарышчаў салоны.
...Куляў
І куляўся з бяседных лаў.
...Пал загараўся,
Што куль саломы.
...Лічыў,
Што Пегаса я падкаваў.
...Кахаў шалёных,
Быў сам шалёны.
...I Бахуса ў бараду цалаваў.
P.S.
Я разумею, што маладосці
І ў эпітафіі цесна,
І ў тосце...

Вылучна беларускі сапраўдны
Ён, звычай,
Звечны святымі святамі,
Каб са жніва
Пакінуць на Дзяды
Галодным птушкам
Каласкі з зярнятамі.
Каб памянулі птушкі заадно
Высокіх продкаў.
Звонку звонка зябнучы.
Змяркання маразянае віно
Не хоча вылівацца
Ў прагнасць зяп начы.
Сухі дзядоўнік, як ахвярны дуб,
Бражджьшь дуддзём.
Апанаваны шэранню.
І чуб дзядоўніку мароз даскуб.
А на Дзяды
I змрок куццёй вячэрае.
Запяўшы хмараў шэрае радно,
Нябесны гаспадар сузор'е вешае.
Не птушкі прыляцелі пад вакно,
А душы прашчураў —
Вястункі вешчыя...

На Палессі буслы не заводзяць сям'i.
На Палессі буслы бабылямі.
Цені счахлыя ходзяць
Па стахлым куп'і.
Чарнабыльнік пыхліва буяе.
Ветраком
Адхрысціцца ад наслання
Спрабавала былая сядзіба.
Толькі аблачанятка, як бусляня,
Праплыло над ёй чырванацыба...

Сябры ў прыцішаным чаўне
Плывуць памалу ў праайчыну.
Што будуць сніць
У вечным сне
Пад дахам цёмнага спачыну?
Чакаць умее
Гэны край.
Развітваючыся, дарэчы
Замест рахманага «бывай»
Сказаць сцюдзёна:
«Да сустрэчы...»

Смяецца рэхам цішыня.
Рачулка журыцца прытокамі.
Маўчыць вірамі глыбіня.
Нябёсы думаюць аблокамі.

Калі апошні беларус
Апошні дзякуй небу скажа,
Туга на сэрца Богу ляжа
I ўсцешыцца прыблудны хлус.
Бог i спахопіцца тады,
Што цягавітых не хапае.
На ласку й так зямля скупая,
I свет такі немалады.
Заселіць Беларусь наноў
Бог беларусамі такімі,
Што будуць на сваёй радзіме
Панамі без чужых паноў.
Край продкаў родны нездарма.
Душа без мовы — сіратою.
I вольны помніцьме пра тое,
Што шыі мулка ад ярма...