Вольга Іпатава - Ліпеньскія навальніцы

Я не магу сказаць ёй ані слоўца.
Галінкай хоць пастукаць па акне,
Паслаць кагосьці, як калісьці. з хлопцаў
З наказам: «Не турбуйся пра мяне!»

...Не турбуйся, мая матуленька,
Маладая мая зязюленька.
Мая светлая ты зараначка.
Ты ж сама ў мяне партызаначка.

Па лясных і цябе дарожаньках
Неаднойчы вадзілі ножанькі...

— Мама, хопіць пяшчотаў!
Я ж не маленькая, што ты
Плачаш, не адпускаючы,
Рукі свае ламаючы.

Хлопцы ў атрадзе харошыя,
Ніколі не крыўдзяць мяне.
Праўда, часам Сярожка,
Нахабнік такі, падміргне,

І то, як другія не бачаць.
А ўбачаць — добра дадуць!
...Ну што ты, мамачка, плачаш —
Хлопцы не падвядуць...

*

Мне здорава тады пашанцавала.
За камсамол не расстралялі каты.
Як быдла, нас з сяброўкамі загналі
У эшалон фашысцкія салдаты.

Замкнулі і павезлі ў шлях няблізкі,
Куды вязуць — дарэмнае пытанне.
Грукочуць колы. На руках вятрыскаў
Ляцяць за памі родныя світанві.

Няўжо яны, нібы прывіды, згаснуць
Сярод чужых дарог, у горкім дыме?
О, як раптоўна-востра спасцігаеш
Сапраўдны твой, глыбінны сэнс, Радзіма!

Праменні сонца ў холадзе крыніцы,
Аер духмяны на скарынцы хлеба.
Збан малака. Замшэлая званіца,
Што мне здавалася ў дзяцінстве небам.

Смех бесклапотны на сабраным стозе...
...Чужына блізка. Вось, за паваротам...
Кроў на руках... Адтуліна ў падлозе...
Халодна, Цёмна. Смерць або свабода?

*

У камісара атрада
З камандзірам нарада.
Неўпрыкметку стаю ля зямлянкі.
Спрачаюцца да хрыпаты:
— Жанчыну — у партызаны?
— Што ж — выгнаць яе? Куды?
Ад крыўды вусны кусаю:
Забылі вы, колькі лясамі
Хадзіла я сувязной?
Чую амаль варожае:
— Дзяўчына такая прыгожая
Адна сярод хлопцаў? Вясной?
Рашылі яны нарэшце
(Рашаць было — гэткай бяды!),
Што мне назад, у Чарэшлю,
Нельга ісці сапраўды...

*

На паляне — туманы ціхія,
Пасля бою раны глядзім.
Пад адхон эшалон спусцілі мы,
Гарнізон разграмілі адзін.

...Сечка, два крокі са строю!
Ізноў у бой — упярод?
Хопіць у нас герояў,
Бачыш, які народ?

Ізноў падняла ў атаку,
Лезла ў пекла, як чорт?
...Чаго каштавала так мне
Быць з вамі плячо ў плячо...

А тут шчэ вымову гэткую
Табе нізашто дадуць.
I зараз ісці ў разведку,
А ногі, здаецца, не йдуць...

Хлопцы, каму праз Чарэшлю?
Зайдзіце ў маё падстрэшша,
Скажыце матулі, што ночку
Спакойна праспала дочка.

*

Разведка — што востры ножык.
Саслізне — і ў крыві рука.
Душа ў калючках, як вожык,
Ды ямачкі на шчаках:

«Чаго іду па гораду?
Ды вёска мне агорала!
Прадам на рынку гавяду —
Сукенку шоўкаву знайду,

Як гляну з боку правага —
Ссушу цябе, чарнявага!
Нашто такога хмурага
Трымаць на службе ў фюрара!»

Душа ў калючках, як вожык,
А ямачкі на шчаках...

*

...Разамлела на сонцы,
Лягла на жывот,
У суніцах духмяных
I рукі, і рот.
Што ж, вайною — вайна,
А жывому — жытло.
Хоць памарыць аб тым,
Чаго не было...

...Недзе, у травах росных,
Плывуць у тумане стагі.
Сэрцу становіцца млосна
Ад ціхіх слоў дарагіх.

Кашуля ў чырвоных крыжыках,
Усё гарачэй, гарачэй...
Нясмелае, кідае ў дрыжыкі:
«Ідзі да мяне. Хутчэй».

Ад усмешкі тваёй
Да ўсмешкі жыву.
Але горда трымаю
Сваю галаву.

Утрымаю і сэрца
Няўрымслівы стук,
Упадзе, разамкнецца
Бярэмя рук.

«Не спяшайся, Людміла!»
Я ж прайду, як струна.
Ды ўсё міма, ды міма,
Адна і адна.

...Хай закончыцца, любы, вайна...

*

У суніцах зямля —
Ляжы ды ляжы!
Толькі ўскрыкнула раптам —
Побач — чужы!

«Дабрыдзень, Людачка,
Мая ты вутачка,
Дарма ты грэбуеш,
Што паліцай!

Дабром ці сілаю,
А пойдзеш, мілая,
Ці да гестапа ты,
Ці да вянца».

У вачах маіх лес
Пацямнеў, пацямнеў...
А нашто, прыгажосць,
Ты дасталася мне?

Для чаго тыя косы
I сінь у вачах,
Калі гэты, бялёсы,
Ад іх не ачах,

Калі порстка за мною
Ламае кусты?
«Памажыце, бярозы,
Дубочкі-браты!»