Сяргей Грахоўскі - Табе зайздросціць сонца

I ўсё, што трэба выказаць, — сказаць,
Нічога не забыцца, не адкласці,
Сустрэчнаму дарогу паказаць,
А час надыдзе — на хаду упасці.

31. ІІІ. 1962 г.

БЯССМЕРЦЕ

Ці забываецца навек,
Калі сканае чалавек?
Па-мойму, не,
Па-мойму, ў свет
Вядзе заўжды ягоны след.
Яго няма, а ён жыве
У даўняй песні i ў траве,
У цвеце веснавых садоў
I сто i тысячу гадоў.
Няхай яго няма між нас,
Няхай імя закрэсліў час,
А ён жыве ў маёй крыві
I мне загадвае: «Жыві
I за сябе i за мяне,
Каб соль трашчала на спіне,
Каб рукі стомаю гулі,
Каб песні кожны дзень былі».

Я п'ю бярозавік густы
З таго надрэзу, што i ты
Калісьці піў у даўні век,
Мой прашчур, добры чалавек.
I нада мной шумяць лісты
Прысадаў, што дагледзеў ты,
Галінку кожную i сук
Сагрэў цяплом шурпатых рук.

Гудуць пад коламі масты,
Дзе перакінуў кладку ты,
Красуюць жыта i авёс,
Што ты за пазухай прынёс
На ляды ў даўнюю вясну —
На колішнюю цаліну.

Ты ставіў хаты, дровы сек,
Мой дзед, рабочы чалавек,
Не шкадаваў ні рук, ні жыл —
Ты ўсё умеў, ты прагна жыў,

Твае сагрэлі мазалі
Пясчынку кожную зямлі.
Ідуць гады, шумяць гады,
Твае ж не сцерліся сляды.
Ты прагна жыў, жывеш, жыві
Крывінкай у маёй крыві.

А нашы ўнукі ўспомняць нас
На віражах касмічных трас.
Так у бяссмерце, з веку ў век,
Ідзе рабочы чалавек.

1962 г.

* * *

Баліць душа за кожнага калеку.
Сляпога праз ручай перавяду,
Бязногага сустрэну чалавека
I кланяцца гатовы на хаду.

Ідуць на мулкіх мыліцах салдаты
Апошняе сусветнае вайны,
А я пакутую, нібыта вінаваты,
Што за мяне пакутуюць яны.

З ix, мабыць, сніцца кожнаму начамі
Над полем сонца i на градах мак,
I дзеўчына з вільготнымі вачамі,
Што толькі з ім танцуе кракавяк.

Ім часта сніцца голас камандзіра
I зыркі бляск каля чужой ракі...
Таму хачу, каб дзве мае рукі
Заўсёды працавалі за чатыры.

12. IV 1962 г.

НОЧ НА ПЛОШЧЫ ПЕРАМОГІ

Сыходзяцца ваенныя дарогі
Ля вечнага агню, на плошчы Перамогі.
Сціхае горад, а жывыя сведкі
Вяртаюцца з далёкае разведкі.
Крыж-накрыж грудзі ў кулямётных лентах
Заслонаўцы сыходзяць з пастамента,
У маскхалатах, белыя як здані,
Спяшаюцца на новае заданне.
А снег ляціць, i колкі вецер вые,
Стаяць да раніцы на плошчы вартавыя,
Схіліўся камандзір каля агня,
Ён чуе тупат вернага каня,
I высякаюць іскры капыты,
Гудуць пад імі плошчы i масты.
Захутаныя замеццю i сцюжай,
Ідуць услед за Вераю Харужай
Па Ленінскім праспекце к абеліску
Падпольшчыкі i Обаля i Мінска.
Ідуць танкісты энскага палка
I лётчыкі, што ў небе спапялелі,
Што дапісаць нявесце не паспелі
Апошняга галоўнага радка.
Гарыць агонь, i завіруха вые,
Ідуць па плошчы юнакі жывыя,
Разведчыкі, сапёры, партызаны,
Яны яшчэ не кончылі вайны,
Пакуль яшчэ баляць старыя раны,
Байцамі застаюцца i яны.
А на світанні па праспектах Мінска
Ідзе мой сын i партызан кубінскі,
Стаяць на плошчы i глядзяць штодня,
Як б'ецца сэрца вечнага агня.

10—13. XII 1961 г.

ПАЛЕСКІЯ РЭКІ

Мне сняцца начамі палескія рэкі —
Струмень i Стыр, Стаход i Лань, i Цна
Па іх нібыта шлях з вараг у грэкі
Ізноў праклала звонкая вясна.

Да цнотнай Цны ніяк не падступіцца
Пі нацянькі, ні напрасткі, ні ўброд,
I Лань, нібыта грозная ільвіца,
Накінуцца гатова на Стаход.

А Прыпяць настыраецца ca Стырам,
Струмень, як мора грознае, гудзе,
I вербы нахіліліся над вірам,
Схаваўшыся па плечы у вадзе.

Зліліся рэкі ўсе ў адно разводдзе,
Шумяць, іскрацца, пеняцца, гудуць,
A ўжо дзядзькі на белым параходзе
Пра сенажаці гутарку вядуць.

Спадзе вада, i травы забуяюць,
Зашамацяць мурожныя стагі.
Куды ні глянеш, без канца i краю —
Зарэчныя, прырэчныя лугі.

Яшчэ туман курыцца над вадою
I бакены падміргваюць здаля,
А мне здаецца — пахам сырадою
Набракла ўся палеская зямля.

Я чую салаўёў каларатуру,
Гудуць паводкай Прыпяць i Стаход,
I на світанні у туманны Тураў
Прыходзіць першы белы параход.

1961 г.

ЯШЧЭ ЎСЕ ТРЫВОГІ НЕ ПРАЙШЛІ