Сяргей Грахоўскі: Табе зайздросціць сонца

Ты помніш калючыя сінія зімы?
Ты помніш глухія сігналы адбою?
Ты помніш разлукі?
I толькі Радзіма
Была неразлучна ca мной i з табою.

Здавалася, ўсё засталося ў мінулым,
I мы анікога на свеце не мелі,
Мы клікалі... Ноч азывалася гулам,
I белыя сосны ў трывозе нямелі.

Мы трацілі ўсё да апошняе ніткі,
I толькі ніколі не трацілі веры,
Мы чулі здалёку, як білі зеніткі
I білася сцюжа ў настылыя дзверы.

Нам сніліся часта гудкі паравозаў,
Дарога на фронт i свінцовыя буры,
Мы марылі разам прайсці, як Матросаў,
Апошнія крокі к чужой амбразуры.

Ніхто не паслухаў, ніхто не паверыў,
I дзеці забыліся нашы імёны...
Ад рання да ночы грымелі сякеры
I падалі наўзніч бярозы са звонам.

Нас бачылі толькі глухія дарогі,
Сляды замяталі суровыя зімы.
Мы ў дні адступлення i ў Дзень Перамогі
Былі неразлучны з табою, Радзіма.

Бо верылі ў праўду тваю неадступна,
Таму i жылі i любілі без меры
Трывогі, салюты i дзень твой наступны,
I сілу тваёй непадкупнае веры.

1 лістапада 1961 г.

* * *

Мы ўсё пазналі i прайшлі —
Пакуты, радасці, трывогу,
I жменьку роднае зямлі
Заўсёды бралі у дарогу.
Тае зямлі, што поіць нас,
Што пахне росамі i хлебам,
Тае зямлі, што не аддасць
Нікога ў крыўду без патрэбы.
Зямлі, што не даруе здрад,
Што ад няпраўды халадзее,
Што i ў пару вялікіх страт
Не траціць лепшыя надзеі.
Надзея ратавала нас,
I мы яшчэ мацней любілі
Сваю зямлю ў той грозны час,
Калі трывогу пратрубілі.
I на дарогах Калымы
Мы свята помнілі прысягу,
I верылі заўсёды мы
Жывому ленінскаму сцягу.

1961 г.

СЛОВЫ

Над намі словы уладараць.
Мы чуем i гаворым ix.
Яны то здружаць, то пасвараць,
То шчасце дзеляць на дваіх.
Бо словы розныя бываюць.
Адны — агню стрымаюць шквал,
Другія словы забіваюць
Усё жывое напавал.
Ад слова сэрца халадзее,
Праходзіць сон i забыццё,
Ад слова рушацца надзеі,
Ад слова свеціцца жыццё.
Ад слова вырастаюць крылы,
A ў сэрцы стукае любоў,
Ад слова прыбываюць сілы.
Дык не шкадуйце шчырых слоў!
А здатным толькі на дакоры,
Умельцам словамі грымець,
Каб не прыносіць людзям гора,
Было б найлепей анямець.

27. IV 1962 г.

БЫЛЫЯ ХЛАПЧУКІ

У кожным з нас яшчэ жыве хлапчук,
Вясёлы, шчыры i ласкавы,
Хоць пасівеў i вылез чуб
I кожны дзень чакаюць справы.
Мы ж вызначылі дні прыёму,
Тлусцець патрохі пачалі
I ў госці i з гасцей дадому
He ходзім самі па зямлі.
Не пазнаём старога друга,
Забылі матчына імя,
А як прыйдзецца часам туга,
Дык тут ужо i я не я.
Баімся студзеньскага ветру,
На дзверы вешаем замкі,
За дзень не больш як дзесяць метраў
Так-сяк праходзім нацянькі.
А каб агонь душы не згас,
I не для славы, а для справы
Няхай жыве у кожным з нас
Хлапчук вясёлы i ласкавы.

1961 г.

* * *

Нельга ні забыцца, ні адкласці
На наступны, на прыёмны дзень
Нечае маленечкае шчасце,
А самому знікнуць, быццам цень,
Праз другія дзверы на нараду,
Дзе i без цябе ваду стаўкуць
I спакойна ў доўгую шуфляду
Радасць чалавечую замкнуць.
Нельга абысці i адмахнуцца
Ад чужой трывогі i бяды,
Нельга не пачуць, як сэрцы б'юцца,
Як змаўкаюць сэрцы назаўжды.
Можа, ўзяўшы сэрца пад апеку,
Можна адагнаць адчаю цень.
Чалавек павінен чалавеку
Радасці прыносіць кожны дзень.

Красавік — май 1962 г.

* * *

Ты, мабыць, добра ведаеш сама,
Што ні ў дарозе, ні ў сваім пакоі
Мне без цябе ні радасці няма,
Hi шчасця, ні ратунку, ні спакою.

А прыйдзе ж дзень, i нехта з нас дваіх
Адзін у адзіноце застанецца.
Напэўна ты.
I ўжо да рук маіх
Ніколі больш ніхто не дакранецца,

Ім больш не дацягнуцца да пяра,
Не сціснуць руку другу пры сустрэчы,
I гора, як няўмольная гаpa,
Твае прыцісне вузенькія плечы.

Ніхто цябе не выйдзе сустракаць
Hi ў летні дождж, ні ў лютаўскую замець,
I толькі часам будзе дакараць
Надоўга патрывожаная памяць,

Што не паспела нешта расказаць,
Што нечага спытаць не мела часу,
Што ўжо канца з пачаткам не звязаць
I не прыпомніць нечага адразу.

Але пакуль жывецца — будзем жыць,
Задумваць не на дні, а на стагоддзі,
Каханнем i сяброўствам даражыць
Пры сонечнай i ветранай пагодзе,