Леанід Лаўрэш - Працэс Сялянска-Работніцкае Грамады

Тымчасаы паліцыя акружыла моцным кардонам засуджаных, якія ў далейшым цягу пяюць "Ад Веку мы спалі".

Саля пусьцее. Абвінавачаных, абсаджаных моцна паліцыяй, па чародзе перавозяць аўтамабілем і закрытай карэтай ў вастрог.

Абвінавачаныя, якіх вязьлі на аўтамабілі, махаюць хустачкамі і кветкамі сабраўшайся на тратуарах публіцы.

Апраўданых выпусьцілі на волю вечарам.

Вываз засуджаных "грамадоўцаў" з Вільні. Праз некалькі гадзін пасьля прыгавору ўсіх засуджаных грамадоўцаў перавязьлі партыямі, пад моцнай ахранай на вакзал, дзе ад Тарговай вул. чакалі на іх два спэцыяльна адстаўленыя на гэта вагоны.

Адзін з вагонаў, у якім зьмясьцілі 21 засуджаных, між імі б. пасда Валошына, Акінчыца і Клаўдзію Гоцьку, прычапілі да цягніка, ідучага ў Варшаву праз Ліду. Другі вагон, месьцячы 16 вязьняў, а сярод іх б. паслоў Тарашкевіча, Рак-Міхайлоўскага, Мятлу і Бурсэвіча, прычапілі да цягніка, які йдзе ў Варшаву праз Горадню.

Каманду над гэтымі вагонамі маюць спэцыяльна вызначаныя для гэтага афіцэры паліцыі.

Газэты (Słowo № 116, і K.Wil. №115) падаюць, што іх перш памесьцяць у Сьвятакрыжскім вастрозе, а потым разьмесьцяць ў вастрогах па розных гарадох.

Беларускі дзень №25, 7 верасня 1927 г.

Ліст у рэдакцыю.

Паважаны Пане Рэдактар!

Прашу не адмовіць надрукаваць у паважанай, рэдагаванай праз Вас газэце ніжэйпададзенае:

Ужо даўно да мяне даходзяць чуткі, што гэтак званныя б. грамадаўцы закідваюць мне розныя абвінавачаньні чыста маральнага характару. I вось цяпер у зьвязку з тым, што ў № 43 газэты "Наша Праўда" ад 31 жніўня г. г. у зацемцы "Клюб беларускай інтэлігэнцыі" упамінаецца мае імя, як "галоўнага сьведкі абвінавачаньня у справе грамадаўскіх паслоў", — маю гонар заявіць, што у сучасны момант апрацоўваю і у хуткім часе падам да публічнага ведама праз друк падрабязны адказ на ўсе тыя закіды, якія робяцца мне з боку "Грамады".

Па высьвятленьні ўсяе мае асабістае справы гатоў стаць перад грамадзкім судом з умоваю, што судзьямі будуць людзі бязстаронныя, прыхільнікі ідэі незалежнасьці Беларусі, ў ліку якіх павінна быць ня менш палавіны беларусаў, карыстаючыхся агульным давер'ем і пашанаю і што суд гэты адбудзецца ў любым пункце зямное кулі, апрача СССР.

З другога боку, апрача суда нада мною, буду дабівацца так сама грамадзкага суда над некаторымі цэнтральнымі фігурамі "Грамады", проціў якіх маю цяжкія закіды здрады Беларускаму Народу і антымаральных паступкаў у адносінах да іначай, як яны думаючых беларусаў.

З пашанаю М. Гурын.

Вільня, 7-Х. 1927.

Беларускі дзень №33, 5 лістапада 1927 г.

ПІСЬМО У РЭДАКЦЫЮ.

У № 9 "Нашае Працы" ад 29.Х.1927 г. у артыкуле: "Беларуская Радыкальная Народная Партыя", у канцы яго было выдрукавана: "над усім зорка блішчалі вочы вядомага правакатара Гурына". У зьвязку з гэтымі словамі, якія абражаюць мяне, як чалавека, абражаюць зусім безпадстаўна, заяўляю, што перадаю справу ў польскі суд. Адначасна з гэтым, прашу шаноўнага рэдактара ў мэтах высьвятленьня сутнасьці рэчы, надрукаваць ніжэйнаступнае:

Пэўныя палітычныя колы, моцна зьвязаныя і запрадаўшыя сваё сумленьне і свае перакананьні за чырвонцы, ніяк ня могуць дараваць мне таго, што ў свой час, яшчэ ў канцы 1924 г. я адмовіўся выконваць іх загады, кінуў ім у твар гэтыя чырвонцы і парваў з імі, лічачы іх найбольш шкоднымі ворагамі беларускага народу. Не зьвяртаючы увагі на "прыказы" пакінуць край, пагарджаючы іх пагрозамі, я застаўся ў Вільні, каб распачаць барацьбу з магільшчыкамі беларускае незалежніцкае ідэі. Я змагаўся з імі, як умеў і як мог, бо бачыў, што маскоўская агентура зьяўляецца галоўным дэморалізатарам беларускага нацыянальнага руху, які яна хоча раскалоць і разьбіць на нічога нязначачыя групкі.

Нажаль, чырвонцы і даляры аказаліся мацнейшымі — і свой першы бой з падпольнымі маскоўскімі агентамі я праграў.

За мною ў падпольлі, калі я стаў на чале гэнага руху, пайшла толькі невялічкая групка беларусаў, ды і тая хісталася і ня вытрымлівала інтрыгаў і пагрозаў з бальшавіцкага боку. Ня маючы сілаў змагарніцкіх. частка маіх аднадумцаў злажыла аружжа. Констатую, што першая спроба ў 1925 г. пакіраваць беларускі рэвалюцыйны рух на незалежніцкую дарогу і проціў маскоўскага імпэрыялізму і дэспотыі не ўдалася, і ў гэтым вінаваты былі ня столькі памылкі нашае невялікае групы, сколькі об'ектыўныя абставіны.

Урэшце, па даносу камуністаў з Беластоку я быў арыштованы і пасаджаны ў беластоцкую турму. Мае ворагі, з якімі я змагаўся, хацелі б, каб я засьпяваў ім дыфірамбы. Трудна, на гэта я пайсьці ня мог, бо гэта было-б і проціў майго сумленьня і проціў маіх перакананьняў і сьведчыла-б аб адсутнасьці мужнасьці і адвагі.