Леанід Лаўрэш - Працэс Сялянска-Работніцкае Грамады

Эксп. Ботта — я ня ведаю і не спатыкаўся з такімі пастановамі, якія-б вымагалі 40 прац. рэзэрвы.

Абар. Пятрусэвіч і Крыжаноўскі — можа п. Ракоўскі падасьць уставы, якія-б вымагалі захаваньня 40 прац. рэзэрвы?

Эксп. Ракоўокі адказвае, што гэта быў толькі звычай ва абшары Віленскага Рэвізыйнага Саюзу.

Адв. Пятрусэвіч — ці ня шкодзіла Белар.Банку тое, што ён ня трымаўся гэтага звы чаю?

Ракоўскі — не, наадварот, гэта памагае Банку разьвівацца.

Прак. Раўзэ — ці быў такі дзень, калі б Saldo выносіло 800 дал.?

Ракоўскі — мне здаецца, што найбольшая сума выносіла 500 дал.

Адв. Крыжаноўскі — ці была тэндэнцыя да ўкрываньня якіх небудзь сум?

Экспэрт — Не.

Адв. Пятрусэвіч — кнігі для вэксаляў ня было, але, ці можна даведацца з іншых кніг аб апэрацыях з вэксалямі?

Ракоўскі — але, апэрацыі можна лёгка ўстанавіць.

Эксп. Ботта дадае, што да тых апэрацыяў, якія вёў Бел. Банк, навет з фармальнага пункту гледжаньня не патрэбна была спэцыяльная гандлёвая кніга.

Судзьдзя Барэйка просіць абв. Астроўскага выясьніць гісторыю паўстаньня Банку.

Астроўскі ў доўгай прамове вычэрпываюча і рачова выясьняе, як паўстаў Банк. Учасьце ў яго арганізацыі прыймаў і пас. Ярэміч. Просіць Суд праглядзець кнігі, якія знаходзяцца ў "Ізбе скарбовай".

Адв. Крыжаноўскі таксама просіць Суд праглядзець гэтыя кнігі. Суд на нарадзе пастанаўляе аддаліць просьбу адв. Крыжаноўскага, матывуючы тым, што выясьненьні экспэртаў і абвінавачаных квэстыю Банку добра выясьнілі.

Адв. Пятрусэвіч просіць Суд далучыць да актаў справы лісты Пігулеўскага, б. дыр. бел. гімн. у Дзьвінску, у якіх ён інфармуе аб спосабе паразуменьня з Транзытным Банкам у Рызе. Лісты гэтыя паказваюць, што ініцыятыва паходзіла ад Пігулеўскага. Цяпер Пігулеўскі ёсьць урадоўцам латвійскага міністэрства.

Адв. Крыжаноўскі просіць аб далучэньні касавых рахункаў Банку за 1925, 1926 і 1927 г. г. Суд, паміма апазіцыі пракурора, пастанавіў гэтыя дакумэнты да справы далучыць. На гэтым кончылася экспэртыза Банку.

Экспэртыза аружжа. У прысутнасьці экспэрта капіт. 3 п. а. ц. Валовіча Суд прыступае да экспэртызы аружжа. Экспэртыза гэта будзіць агульнае заінтарасаваньне. Усе спадзяваліся вялікай колькасьці аружжа, бо "гатовілася ж паўстаньне на вясну 1927 г.". Таксама ў часе праводу многа якіх сьведак казала аб складах аружжа. Усіх, аднак-жа, спаткала расчараваньне.

У першую чаргу аглядаецца місьліўская стрэльба, рог з порахам, шрот, і набоі карабіновыя. Экспэрт, на запытаньні Суду, выясьняе, што аднарурка ёсьць перастарэлага тыпу, няздольная да ўжытку і, што датычыцца набояў, дык яны могуць паходзіць з 1920 г.

Старш. Суда Аўсянка — ці ня трэба было шмараваць алівай набояў, каб яны лепей захаваліся?

Экспэрт — шмараваньне алівай зьяўляецца цяпер непрапісовым перахоўваньнем.

Старшыня Суду — скуль паходзяць францускія набоі?

Экспэрт — карабіны францускія мелі ў 1920 г. наша армія.

Далей аглядаецца аружжа, знойдзенае ў часе ліквідацыі КПЗБ у Целеханах. Агулам знойдзена 9 карабінаў у некалькіх асоб, з гэтых 4 зусім няздатныя да страляньня, 5 менш-больш здатнейшыя, але трэба і гэтыя добра абчысьціць і нашмараваць, каб можна было з іх страляць. Адзін карабін зроблены ў 1920 г. тыпу расейскага, а рэшта ўсе ў 1915 і пазьнейшых гадох. Амуніцыя паходзіла з 1916 г.

Голас Працы №12, 23 траўня 1928.

У далейшым цягу адчытваліся акты. Са сьведак паклікана вязьня В. Фрышмана. У яго знайшлі ў часе рэвізіі рукапісь абв. Акінчыца, які паводле зданьня абвінавачанага быў прызначаны для рэдакцыі "Нашае Справы". У гэтым артыкуле выясьнялася, як трэба пісаць карэспандэнцыі з вёскі.

Сьв. Фрышман запярэчыў, каб ў яго, калі-небудзь знаходзіўся гэтакі рукапіс Акінчыца. Гэта тым больш зьяўляецца загадкай, калі прыпомніць. што ў 1926 г. у рэдакцыі "Нашае Справы" (Віленская 12-6) была зроблена крадзежа. Адчытваюцца паказаньні сьведкаў Баярскага, Выганоўскае, Даёна, Канчарука, якіх няпрыбыцьце на суд прызнана за ўсправядлівёнае.

Сьв. Выганоўская паказвае, што ў яе была куплена жыўнасьць для палітычных вязьняў, прабываючых у гарадзенскім вастрозе.

Сьв. Баярскі быў старшынёю гуртка і канфідэнтам паліцыі. Яго доўгае паказаньне нічога новага да справы ня ўносіць. Паміж іншым сьведка гаворыць, што хтосьці з сяброў вясковага гуртка быў вызначаны камандуючым усей артылерыяй на час паўстаньня, што ў Ваўкавыскім павеце прыгатоўлена 60 тысячаў карабінаў і г. д. Аб адным з беларусаў, навет не належаўшым да "Грамады", сьведка гавора так: "Беларус з перакананьня, а значыцца праціўнік Польшчы наагул".