Леанід Лаўрэш - Працэс Сялянска-Работніцкае Грамады

Абв. Тарашкевіч — так, гэта была фікцыя, якая паўстала таму, што статут Грамады быў узараваны на статуце "N.Р.Ch.". Што-ж датычыцца даты 12.V.1926 г., то ня ёсьць выключанай рэчай у сувязі яе ж маёвымі выпадкамі.

Адв. Гонігвіль просіць далучыць да актаў справы праграму Р.Р.S.

Прак. Раўзэ — ня бачу ніякае сувязі паміж справай Грамады і праграмай PPS i дзеля гэтага прапаную проціў далучэньня праграмы Р.Р.S.

Адв. Гонігвіль — я таксама ня бачу ніякае сувязі паміж "Крестінтэрнам" i "Грамадой" але яе прапанаваў проціў далучэньня статуту яго да актаў нашае справы.

Старш. Суду Аўсянка — аб "Krestinterne" i "Kominternie" ёсьць мова на пачатку акту абвінавачаньня.

Адв. Гонігвіль. Так, але на жаль ані Суд, ані абарона ня мелі ўплыву на фармуляваньне гэтага акту.

Старшыня Суду просіць выясьніць, якая сувязь заходзіцца паміж "Грамадой" i праграмай Р.Р.S., бо можа — таксама паўстаць квэстыя далучэньня праграмы "Пяста".

Адв. Гонігвіль — каб я меў пад рукамі праграму "Пяста" і мог знайсьці аналёгіі з праграмай "Грамады", то таксама прасіў-бы Суд далучыць да справы i гэту праграму. Калі ж ходзіць аб праграму Р.Р.S, то абарона хоча высьвятліць аналёгіі паміж праграмамі PPS i "Грамады".

Суд пастанавіў праграму PPS далучыць да актаў справы.

Пасьля гэтага, Суд у далейшым цягу адчытвае пратакол агляду статуту N.Р.Chł. i іншых даводаў рэчовых, знойдзеных ў Цэнтр. Сакр. Грамады ў Вільні, як напр. лісты Сэкрэтарыяту да сяброў "Грамады" i г. д.

Судзьдзя Барэйка зьвяртаецца да абв. Бурсэвіча: Макоўскі пісаў, што карэспандэнцыя была аддана да рэдакцыйнай калегіі. Што значыць — "рэдакцыйная калегія"?

Абв. Бурсэвіч — Пад словам "рэдакцыйная калегія" разумелася адасланьне карэспандэнцыі да рэдакцыі на імя сэкрэтара радакцыі Войціка.

Прак. Раўза — ці Ільяшэвіч быў сябрам "Грамады"?

Абв. Бурсэвіч — працаваў у "Грамадзе".

Голас Працы №11, 19 траўня 1928.

Перад распачацьцем справаздачы экспэртаў аб дзеяльнасьці Бел. Банку старшыня Суду Аўсянка задае некалькі пытаньняў абвінавачаным.

Чаму абв. Валошын у дню 1.I.27 г. меў у Бел. Банку 307 дал., як уклад тэрміновы i 21 зл. і 145 дал. на бягучым рахунку.

Абв. Валошын — я аддаваў усе грошы на ўклад тэрміновы і не магу выясьніць, чаму частка іx знайшлася на бягучым рахунку.

На гэтае ж пытаньне абв. Тарашкевіч і Рак-Міхайлоўскі выясьняюць, што ўклады тэрміновыя давалі значна большыя працэнты, чым уклады на бягучы рахунак. Аднак-жа дзеля таго, што ім хацелася, каб новаствораная беларуская гаспадарчая інстытуцыя разьвівалася лепей, яны ўкладалі частку грошай на бягучы рахунак, хоць за гэта атрымлівалі значна меншыя працэнты.

Па гэтых выясьненьнях распачалі сваю справаздачу экспэрты. Нa першае пытаньне, пастаўленае Судом — калі распачаў сваю дзеяльнасьць Бел. Каапар-Банк — адказана: дзеяльнасьць праўная распачалася 14.II.25 г., a практычная 9.XI.25 г. Старшыня Суду задае другое пытаньне: ці лік i род ведзеных кніг суадказваюць агульным аснаваням кніг бугальтэрыі?

Адказ: суадказваюць.

Экспэрт Гэнаськовяк сцьвярджае, што на падставе прагледжаных кніг у saldo ня была зацягнута пазіцыя 111 дал. Гэтая справа выклікае жывую дыскусыю i рад пытаньняў з боку пракурора i абароны, скіраваных да экспэрта. Другі экспэрт Ботта асьвядчае, што хаця бугальтэрыя Банку была ведзена паводле перастарэлай сыстэмы расейскага казначэйства, аднак-жа ўсе кнігі i бугальтэрыя былі ведзены дакладна.

Абв. Коўш, ва пытаньне. што ён ведае аб пазіцыі 111 дал., адказвае, што пазіцыя гэтая была зацягнута ў першай частцы кнігі, якая знаходзіцца ці ў "Urzędzie Skarbowym", ці ў Банку.

На далейшыя пытаньні Суду экспэрты адказваюць, што яны ня выкрылі ніякіх надужыцьцяў, ніякіх фікцыйных уплываў i запісяў. Адносна асабістых рахункаў Астроўскага i Каўша экспэрты сцьвярджаюць, што яны ня былі фікцыйнымі. Толькі нязначныя дробныя недакладнасьці і то натуры тэхнічнае ўдалося сцьвярдзіца ў цэнтралі і ў аддзелі Банку ў Глыбокім.

Рэасумуючы выясьненьні экспэртаў эксп. Ботта канчае гэтак: У згодзе са сваім сумленьнем i з пачуцьцём усяе адказнасьці сцьвярджаю, што я не знайшоў ніякіх надужыцьцяў у Белар. Банку.

Голас Працы №12, 23 траўня 1928.

У далейшым цягу адбываецца экспэртыза бугальтэрыйных кніг Бел. Каапэр. Банку.

Прак. Раўзэ — ці істотна трэба было, каб пазаставаліся рэзэрвы ў Банку ў высокасьці 40 прац.?

Эксп. Ракоўскі — у 1925-26 г. г. дзеля спадку валюты вымагалася 40 прац. рэзэрвы. Бел. Банк гадавой рэзэрвы ня меў.