Вольга Іпатава - Перакат

Калі з ім няшчасце здарылася, паехала я ў той стэп, не думаючы ані пра тое, што гэта ж мне цяпер усю сям’ю на сабе цягнуць, ні пра тое, што мяжа нас з Мішам раздзеліць... Ехала да роднага, якому і паспач-ваць, і віну якую паняць трэба. Закон карае справядліва, ды толькі не блізкаму чалавеку ў такі час адцурацца ды абвінавачваць. Помню, павезла яму нейкія кансервы шведскія, што на базе ўбачыла ды выпрасіла — трохкутненькія, яркія... Страх як пакаштаваць хаця з адной баначкі хацелася, не! — усе везла яму, Мішу... Еду, баначкі тыя ўсё перабіраю, пералічваю, як быццам тым палёгку зраблю якую для яго...

Ды Міша ўжо не тым быў. Я і раней, як у рэстаран з ім хадзіла, заўважаць тое пачала. Возьме за плечы, а рукі — жорсткія. Вачыма абвядзе, і пешта ў іх мільгае — як бы чужое, як бы ацэньвае мяне збоку. Здаля. Неяк сказаў: «У цябе і зморшчынкі пад вачамі», нібыта дадаваў да таго, што ўжо сабралася ў ім. Я скурчылася: куды ж ад іх, зморшчынак, падзенешся? Ды і не надта іх там было. Я пасля, прыехаўшы, нейкі дарагі крэм купіла I ўсё церла пад вачамі, дык іх, здаецца, ці не пабольшала. А на пасяленні і зусім другі Міша мяне сустрэў. Кансервы тыя паглядзеў, неяк вяла ў тумбачку паклаў. Цмокнуў — і без душы, чую. I пайшло ні тое, ні гэта, аж пакуль дружбак ягоны мне пе шапнуў:

— Дарэмна вы, Ларачка, прыехалі. Ёсць у Мішы другая.

Я тую другую назаўтра ж убачыла, Ідзе па пасёлку, галаву ўскінуўшы. Вочы дзёрзкія, зялёныя. Убачыла нас з Мішам — насмешліва-насмешліва мяне з ног да галавы абвяла,— яшчэ і яшчэ, ды так, што мяне чырванню ўсю заліло. Другая, можа, на маім месцы ёй за такі погляд, за нахабства ў валасы ўчапілася. А я, дурная, задыхнулася ды пасля, у пакойчыку, усю ноч праплакала ў падушку.

Што ноч! Як паехала ад яго, ледзь не галавой аб сцепку білася. Счарнела на вугаль. Усё ліста чакала, уеё думала — адумаецца, вернецца душою. Ды не! Ён, відаць, як адпусціў яе, сваю душу, так і пайшла яна па свеце беспрытульнаю. Лягчэй так было. Душа — яна мучыць, яна патрабуе, б'ецца ў грудзях ластаўкаю ды так балюча падчас б'ецца... Ну, хай сабе не душа — дык нешта, без чаго чалавек як бы з прывязі нейкай зрываецца, і нясе яго кудысьці — без пуці, без дарогі, як мая бабуля казала.

Болей не ездзіла да яго — часта нельга было, адно пасылкі высылала. А неяк вярнулася пасылка, і ліст пры ёй: «Не пішы болей, Лара. Я ажаніўся. Змагу — аліменты буду прысылаць. Не змагу — пачакай». Восем месяцаў прайшло — і сталі мне на Аленку прыходзіць аліменты, вось з гэтага месца, дзе ён цяперака жыве, і па сённяшні дзень прыходзяць. Як жа мне было не заехаць да іх, не паглядзець на жонку? Не паказаць, што не прапала без яго, жыву сабе і нават вось у сапаторыю ездзіць пачала?

Не збіралася — а паехала. На прычоску і манікюр апошнія грошы растраціла, адзін толькі рубель і застаўся, калі білеты ўзяла. Прыехала, дом знайшла. Харошы дом, я вам скажу. Спраўны. Чарапіцай крыты. Агароджа навокал высокая, а там дрэвы адно за адным, ці то сліва, ці то вішня на іх — жоўтае, дробненькае. Пастукала ў вароты, а сэрца так і заходзіцца. Выскачыць, думаю, тая краля зеленавокая, крыку наробіць. Але і я не дам цяперка промаху. Убачу Мішу, што б там ні было. У вочы яму паглядл?у...

Аднак не — выйшла жанчына, номаладога веку, агледзела ўважліва.

— Вам каго? — пытае.

— Мне Міхаіла Міхайлавіча,— кажу.— Дома ён? Яна памаўчала, зноў на мяне паглядзела.

— Ці не Лара вы?

— Лара,— кажу.

— Ну то заходзьце, Ларачка, заходзьце! Дзіўным мне падалося, што ў яе голасе нейкая радасць пачулася. Нібы і сапраўды яна мне рада.

— Не,— кажу.— Я тут пачакаю, а вы яго выклічце.

— У хаце яго няма. Ен на рабоце. А што вам на вуліцы чакаць. Заходзьце!

«Хай сабе,— думаю.— Зайду. Пагляджу, як жывуць».

Зайшла ў пакой, агледзелася. Добра жывуць. Багата, але так, што бачна — усё на свае, працоўныя грошы куплена. У ішнай хаце як? Дыван тысячарублёвы, мэбля за пяць тысяч, крышталь ды золата — усё напаказ, усё крычыць, што гаспадары жыць умеюць. А жыць умець — гэта недзе хапаць, каб цябе толькі не схапілі за руку самога... Ды толькі, скажу я вам, нешта і БХСС працуе, і следчыя зарплату атрымліваюць — а гэтыя, што цягнуць, ні мур-мур. Не надта іх за руку хапаюць.

Жанчына мне хуценька кампоту з халадзільніка дастала, нейкія ягады паставіла. Бачу — вячэру рыхтаваць сабралася. Хацела зноў з хаты пайсці, але яна мяне ўтрымала. А там і гаспадар прыйшоў — Мішын цесць новы, і ён па-людску са мной гаворыць, ажно дзівуюся я, што ж гэта яны са мной, як са сваёй, як са сваячкай блізкай? I сэрца паціху адтайвае — Міша, відаць, добрае пра мяне гаварыў...