Сяргей Грахоўскі - І радасць i боль

Туфта туфтой, а ты ў брыгадзе
Для ўсіх папіхач i халуй:
Знясілены пад штабель сядзеш,
A ўжо крычаць: «Фіціль, пілуй!»

Відаць, i праўда,— дагараю,
Нібы фіціль; увесь апух,
Як ачмурэлы, пазіраю,
Пакуль зусім не выйшаў дух.

У рэйку б'юць: «Канчай работу.
Выходзь на вахту, як адзін!»
Мы ж завіхаліся да поту
Амаль што тузіну гадзін.

Гараць кастры у ачапленні,
То датляваюць, то гудуць,
У мітульзе жывыя цені
На вахту з ліпамі брыдуць.

Палічаць там усе галовы,
Скамандуюць: «Шарэнгі здвой!»
Калі ўсё сыдзецца, гатовы
Начальнік паздымаць канвой.

Але марудна нешта лічаць
Па тры разы ад краю ў край,
Сабачніка чамусьці клічуць...
Выходзіць, хлопцы, загарай

На лютым ветры i марозе,
Снег i душу, i твар сячэ,
I з лесу па такой нягодзе
Ніхто нікуды не ўцячэ.

I ўсё ж кагосьці не xaпae.
Трывогу б'юць: «Уцёк! Уцёк!»
Аўчарка рвецца, снег капае,
Трашчыць сырычны павадок.

Галёкаюць, крычаць, страляюць,
Бягуць лавіць уцекача,
А хлопцы ціха разважаюць:
«Калі няшчаснага спаймаюць,
Улепяць «вышку» згарача».

Кастры у змроку дагарэлі,
А ты на ветры скавычы.
Відаць, з адчаю ачмурэлі
Ці звар'яцелі ўцекачы.

A колькі ix? Што за прапажа?
I хто падаўся ў белы свет?
Пра гэта нам ніхто не скажа,
Бо гэта тайна i сакрэт.

Але куды ўцячэш у лютым?
Відаць, здурэў, калі пабег,
Галодны i амаль разуты,
Калі вышэй папружкі снег.

Мы ўсе заходзімся да ночы
I лапцямі чачотку б'ём...
Аўчарка рвецца i якоча,
Папружку цягне ў буралом.

Няўжо знайшлі? Ці не зашыўся,
Каб ноччу ўрэзаць лататы,
Але дзівак, відаць, забыўся,—
Куды ні сунешся,— пасты.

Яны i ў лесе, i на полі,
На вышцы i каля кастра...
Як нас ахоўваюць, ніколі
Так не ахоўвалі цара.

Тваё засведчана аблічча
На картцы ў профіль i анфас,
Цябе, нібы каштоўнасць, лічаць
На дзень, бывае, дзесяць раз.

Калі храпуць на голых нарах
На ўсе лады i галасы,
Ізноў падлічваюць па парах
Галовы, пяты i насы...

Да нар прыпнутага папружкай
Дні па чатыры мерцвяка
Хавалі часам пад дзяружкай
Сабе для лішняга пайка.

«Сюды!» На кліч сабакавода,
Грузаючы, па хмызняках
Ужо спяшаецца падвода
З лекпомам у старых пімах.

Гадаюць хлопцы: «Зацкавалі.
Знявечылі, а можа, горш.
Вось так не аднаго спісалі
Hi за панюшку, ні за грош».

Рассунуў конь дугою вецце,
Атросшы іней з галавы,
«Калі прыбыў памочнік смерці,
Дык, значыць, уцякач жывы.

Хоць бы хутчэй яго прывезлі»,
I хлопцы лаюцца усмак,
Бо кішкі да кішок прымерзлі
I заігралі кракавяк.

Вязуць! Няма, выходзіць, страты.
Ён без наколак i прыкмет,
Сягоння спісаны з брыгады
У лепшы бесканвойны свет.

Ён паўтары адолеў нормы.
Hi ў чым яго не дакарай,
I ўсё ж, нібыта збіты штормам,
Падаўся ў пекла або ў рай.

Ну, вось i ўсё. Адбой канвою,
Настылі пілы на плячах,
I конь з панылай галавою
Павёз у зону «ўцекача».

...Ну, i трывушчы ж мы народ!
За што? За нечыю памылку
Адбухалі па дзесяць год
I трапілі «навечна» ў ссылку.

За годам год дзесяцігоддзі
З бядой i радасцю прайшлі,
Таму ёсць прымаўка ў народзе:
«Нішто не вечна на зямлі».

Не вечны боль, кумір не вечны,
I мне не вечна гараваць,
Але за здраду небяспечней
Несправядлівасць дараваць.

Не забываў я аніколі,
Hi ясным днём, ні па начах,
Hi ў радасці, ні ў горкай долі
Нятленны вобраз Ільіча.

Ён мне свяціў у долі горкай,
I сёння ў радасным жыцці
Ён свеціць пуцяводнай зоркай,
Каб да канца за ёй ісці.

Перагартаўшы памяць зноўку,
Для шчасця ўнукаў i сыноў
Не змоўк раней я i не змоўкну,
Каб час той не вярнуўся зноў,

Каб праўды, розуму i згоды
Агонь у сэрцах не ачах
I каб сумленныя заўсёды
Спакойна спалі па начах.

Каб не палохаў гул машыны
Апоўначы, i стук, i звон,
Каб нават i на паўхвіліны
Кашмарны не вярнуўся сон.

Іду да фінішу паволі
I ўсё выпростваю душу,
I шчаслівейшы, што ніколі
Я не схлусіў i не схлушу.