Сяргей Грахоўскі - Суровая дабрата

«З сакавіка 1944 г. На поўдні і поўначы Слуцка робяцца ўмацаванні. Па шашы на Сіняўку праз кожны кіламетр будуюцца дзоты. Дарогу Сінкевічы-Леніна-Жыткавічы немцам аднавіць не ўдалося. З 25 па 29 лютага з Мікашэвіч на Лунінец прасунуўся трэці эшалон нямецкага фронту ў складзе дзвюх стралковых дывізій, танкавай брыгады, эскадрона кавалерыі і 700 аўтамашын. Устанаўліваем нумары часцей і паведамім іх дадаткова. Корж».

Імклівае наступленне Савецкай Арміі, непасрэдная сувязь з камандаваннем натхнялі на новыя подзвігі, развівалі ініцыятыву злучэння і асобных партызан.

Аднойчы знік з атрада Віктар Ліфанцьеў. Камандаванне занепакоілася, куды мог падзецца выключна дысцыплінаваны партызан. Запрасілі ўсе брыгады. Віктара нідзе не было. Паслалі некалькі груп на пошукі, і яны не знайшлі. Толькі праз дзень у зямлянцы Васіля Захаравіча з'явіўся змораны, але шчаслівы, з вінтоўкаю і двума аўтаматамі на плячы, Віктар Ліфанцьеў і далажыў:

— Узарваў эшалон, падарваў аўтамашыну з фрыцамі і спаліў тры казармы. Вось трафеі. Астатняе не давалок,— зняў ён з пляча аўтаматы.

— За работу дзякую, а за «самаволку» — пяць сутак арышту,— сурова сказаў камандзір.

— Пасля разгрому фашыстаў гатовы адседзець усе дзесяць, а цяпер, таварыш генерал, ніяк не магу, нагледзеў вельмі важны аб'ект і падыходы падрыхтаваў.

— Ты тут партызаншчыну не разводзь,— абурыўся Корж.

— Дык я ж і ёсць партызан,— усміхнуўся Ліфанцьеў.

— Памятай: партызан са-вец-кі. Дысцыпліна перш за ўсё. Паабедай, фашысты, мабыць, не частавалі, і чашы на «губу»,— памякчэў Васіль Захаравіч.

— Затое я іх добра пачаставаў. Ёсць на «губу», таварыш генерал,— Ліфанцьеў ляснуў стаптанымі абцасамі і пайшоў з зямлянкі.

Увесь сакавік і красавік партызаны трымалі немцаў на паўднёвым беразе Днепра-Бугскага канала. Дзве брыгады выйшлі ў варожы тыл і разам з часцямі Савецкай Арміі грамілі фашысцкія дывізіі. Амаль усю тэрыторыю вобласці і найбольш важныя магістралі кантралявалі партызаны, рыхтавалі засады і пасткі, у якія траплялі варожыя часці.

У чэрвені разам з войскамі арміі генерал-палкоўніка Бялова партызаны ў варожых тылах рэзалі лініі сувязі, пускалі пад адхон саставы з вайсковай тэхнікай, снарадамі, нарабаваным дабром. За некалькі чэрвеньскіх дзён было знішчана паўтары тысячы гітлераўцаў, 4 бронецягнікі, 40 аўтамашын, 7 танкаў, З параходы і некалькі барж, узарвана 4912 рэек, на станцыі Бастынь спалена 25 вагонаў з вайсковым грузам.

Партызаны ўдала разрывалі варожыя баявыя парадкі: дывізіёны і роты трацілі сувязь з камандаваннем і штабамі, а гэта давала магчымасць савецкім войскам акружаць і ліквідаваць раз'яднаныя варожыя часці. Брыгада імя Будзённага кулямётным і аўтаматным агнём закрыла пераправу праз раку Случ. Заціснутая з усіх бакоў войскамі і партызанамі Пцічская групоўка была вымушана капітуляваць. Здаліся ў палон дзесяткі тысяч гітлераўцаў на чале з генерал-палкоўнікам Мілерам. На станцыі Люшча партызаны спынілі бронецягнік і пратрымалі яго, пакуль не падышлі нашы часці.

5 чэрвеня Пінскае партызанскае злучэнне разам з 55-й гвардзейскай стралковай дывізіяй генерал-маёра Турчынскага пераправілася цераз Ясельду і разам з 23-й стралковай дывізіяй разграміла варожую артылерыйскую часць і ачысціла тэрыторыю вобласці ад фашыстаў.

...Мінула тры гады з таго дня, калі загадчык сектара Пінскага абкома партыі са сваім маленькім так-сяк узброеным атрадам каля саўгаса Галена вінтовачнымі залпамі сустрэў акупантаў. Цяпер здалёк партызаны ўбачылі зялёныя купы дрэў, зацягнутыя дымам абрысы пінскіх дамоў. Горад урачыста сустракаў пяцітысячную партызанскую армію. Паперадзе ішоў легендарны генерал Васіль Захаравіч Корж.

Людзі неслі кветкі сваім мужным абаронцам і вызваліцелям. Абдымкі, пацалункі, слёзы радасці расчулілі партызан. Іх запрашалі ў госці, частавалі апошнім, бясконца распытвалі і расказвалі пра жахі акупацыі.

За ноч на плошчы з сырых дошак збілі трыбуну. 21 ліпеня на яе ўзышлі сакратар падпольнага абкома Камуністычнай партыі Беларусі Сяргей Рыгоравіч Вайцяховіч, Васіль Захаравіч Коряг, начальнік штаба злучэння Мікалай Сцяпанавіч Фядотаў, начальнік разведкі Гаўрыла Пятровіч Сцешыц, начальнік асобага аддзела Барыс Сымонавіч Ляўчэня.

Стройнымі шэрагамі стаялі пасвяжэлыя партызаны. Нават не верылася, што настаў шчаслівы дзень вызвалення, да якога вёў доўгі і горкі шлях выпрабаванняў і страт. Успаміналіся баявыя сябры і пабрацімы, што так і не дайшлі да гэтай урачыстай плошчы. Над трыбунаю трапяталі чырвоныя сцягі, а з партрэта ўсміхаўся Уладзімір Ільіч Ленін, і здавалася, узнятай рукой вітаў партызанскае войска. Духавы аркестр іграў вясёлыя маршы даваеннай пары. Іх ніхто не чуў вось ужо тры гады. Таму так калаціліся сэрцы і набягалі слёзы. Дзяўчаты і дзеці падносілі партызанам букеты кветак. Першы выступіў Васіль Захаравіч Корж. Ад хвалявання дрыжалі рукі і часта моргалі павекі. Гэта была справаздача землякам пра трохгадовую дзейнасць злучэння.