Сяргей Грахоўскі - Суровая дабрата

Здесь есть возможность читать онлайн «Сяргей Грахоўскі - Суровая дабрата» весь текст электронной книги совершенно бесплатно (целиком полную версию без сокращений). В некоторых случаях можно слушать аудио, скачать через торрент в формате fb2 и присутствует краткое содержание. Город: Мінск, Год выпуска: 1977, Издательство: Мастацкая літаратура, Жанр: Современная проза, на белорусском языке. Описание произведения, (предисловие) а так же отзывы посетителей доступны на портале библиотеки ЛибКат.

Суровая дабрата: краткое содержание, описание и аннотация

Предлагаем к чтению аннотацию, описание, краткое содержание или предисловие (зависит от того, что написал сам автор книги «Суровая дабрата»). Если вы не нашли необходимую информацию о книге — напишите в комментариях, мы постараемся отыскать её.

У аповесці расказваецца пра жыццё Героя Савецкага Саюза Васіля Захаравіча Каржа — партызана часоў грамадзянскай вайны, удзельніка баёў з фашыстамі ў Іспаніі, камандзіра Пінскага партызанскага злучэння ў гады Вялікай Айчыннай вайны.

Суровая дабрата — читать онлайн бесплатно полную книгу (весь текст) целиком

Ниже представлен текст книги, разбитый по страницам. Система сохранения места последней прочитанной страницы, позволяет с удобством читать онлайн бесплатно книгу «Суровая дабрата», без необходимости каждый раз заново искать на чём Вы остановились. Поставьте закладку, и сможете в любой момент перейти на страницу, на которой закончили чтение.

Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

— А паны?

— Я ж, унучак, пра людзей кажу. А паны? Паны і ёсць.— Азірнуўся і ціха дадаў: — Калі хочаш ведаць, не мужык перад панам павінен шапку скідаць, а пан перад мужыком, і ў ногі кланяцца: шануй таго, хто корміць цябе, хто крывавым мазалём усё гэтае дабро нажыў. А тыя пустабрэхі,— ён кіўнуў на маёнтак,— цвіка ўбіць не ўмеюць, а жэрці, не раўнуючы, як у прорву пруць. З беднага гарэтніка апошнія порткі спусцяць, абы сабе ў заморскім віне купацца.

Так ад дзеда Рыгора спасцігаў мудрасць малы Васілёк. І на ўсё жыццё запомніў іх Герой Савецкага Саюза генерал Васіль Захаравіч Корж. Тая дзедава «палітграмата» змушала самога думаць, сумленна жыць, шукаць і знаходзіць адказы на ўсё, што рупіла і не давала спакою.

Таму Васіль Кори;, выхаваны і загартаваны партыяй камуністаў, вызваленню роднага краю прысвяціў гарачую маладосць, вынес усе пакуты і страты ў партызанскіх лясах і ў гарах Іспаніі, а пазней росквіту палескай зямлі аддаў усю сваю кіпучую энергію, любоў і мудрасць добрай і шчодрай душы.

* * *

Прыцярушаная тонкім іскрыстым снегам сцяжынка прывяла ў калгасны парк. Звіслі ашклелыя ад марозу косы плакучых вербаў, шапоча заінелым лісцем азімак-дуб, блакітам пабліскваюць пасівелыя ад марозу стромкія елкі, клююць мерзлыя гронкі рабіны шустрыя сініцы. Бляклае сонца скрозь тонкую смугу сцеле сінія цені.

У цэнтры парку — прыпарушаны снегам бронзавы бюст. На бетонным пастаменце надпіс:

Герой Савецкага Саюза

КОРЖ ВАСІЛЬ ЗАХАРАВІЧ

партызан часоў грамадзянскай вайны,

удзельнік баёў у рэспубліканскай Іспаніі,

камандзір партызанскага злучэння на Палессі

ў перыяд Вялікай Айчыннай вайны,

старшыня нашага калгаса

«Партызанскі край».

Сюды мы прышпілі з Марыяй Захараўнай. Яна ўважліва глядзіць прыжмуранымі вачыма на бюст, рукавіцаю змятае з пастамента сняжынкі, варушыць абветранымі губамі, нібы нешта пытае ў брата. Павольна, ні да кога не звяртаючыся, пачынае ўспамінаць:

— У нашым сяле лічы ў кожнай другой хаце Каржы жывуць. Можа, некалі і сваякамі былі, ішлі ад аднаго кораню. Цяпер, ат, так, дзесятая вада на кісялі. Але Каржа з Каржом не зблытаюць ніколі: спрадвеку да кожнага мянушка прыліпла. З каго пайшла, ніхто і не ўспомніць. От нас па дзеду «Мудрымі» празываюць. А чаму? Я-то памятаю кепска, а Васіль, царства яму нябеснае, часцяком расказваў.

Быў у нас дзед. Рыгорам празывалі. Да скону так і пражыў з намі. Рукі ў яго, кажуць, залатыя былі. За што ні возьмецца, усё, як лялька, выходзіць: печ складзе — гаспадыня не нахваліцца, кадоўбчык зробіць, як звон, гудзе, вазок ці там якія саначкі акаваць, пан толькі дзеда Рыгора кліча. А што ўжо совесны быў! Ні малога ні старога зроду не пакрыўдзіў. Кожнаму гатовы быў дагадзіць, а няма чым,— параіць ці добрым словам суцешыць. Таму, мусі быць, і мудрым празвалі.

Васіль з ім у маленстве ніколі не разлучаўся. Першая ягадзіна, арэх там які ці баравік — заўсёды іхнія. І авечак пасвіць на бераг Лані разам ганялі. Казкі яму дзед баяў, птушыныя галасы пазнаваць вучыў, звярыныя сляды і сцежкі наказваў.

Лясы ў нас яшчэ за маёю памяццю за саменькаю аселіцаю пачыналіся. Цяперака вунь куды адышлі, а дзе і саўсім звяліся. А даўней — ого! Канца-краю не відаць было.

За ракою панскі двор стаяў. Часам пані з паненкаю праз Лань на парцы гнедых стаеннікаў да касцёла ездзілі. А на выгане селевыя хлопчыкі свіннёй ды гусей пасвілі. Аднойчы дзед з Васілём да вадапою прыгналіся, аж якраз прагрукатаў па мосце фаэтон і спыніўся. Пані гукнула хлапчукоў, сыпнула ў траву жменьку медзякоў і крыкнула: «Лавіце!» Рынуліся малыя, зямлю кіпцікамі дзяруць, ілбамі, не раўнуючы марнелі, адно аднаго збіваюць, а пані з паненкаю аж заходзяцца ад смеху. Памкнуўся было і Васіль туды, а дзед за плячук цоп: «Куды гэта ты? І не брыдка, Васіль, за панскім паўгрошам на карачках поўзаць? Нягожа, унучак, пацяшаць дармаедаў. Ды і ад міласціны тае — радасці аніякай. Паўгроша той нашым крывавым потам умыты. Ніколі, дзетхгі, не кідайся на панскую ласку, не прадавай за ламаны грош душу свою чыстую».

З тае пары Васіль ані шэлега дарам не браў. Усё, што мог, аддаваў людзям. Сам спакою не ведаў і нікому не даваў біць лынды.

Марыя Захараўна абвяла рукою наваколле.

— Куды ні зірнеш, усё, што ёсць на нашай зямельцы, яго клопатам ды людскою сілачкаю здабыта. Унь, бачыце, як разбудаваліся: на дошкі ды на гонту і глядзець не хочуць, шыхвер ім той падавай, а целявізары не дзешавей за «Гарызонт» купляюць. Дрыгву, лічы, ушчэнт звялі. Цяпер там жыта, як гай, з небам гамоніць. Камары і тыя пагінулі...

Читать дальше
Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

Похожие книги на «Суровая дабрата»

Представляем Вашему вниманию похожие книги на «Суровая дабрата» списком для выбора. Мы отобрали схожую по названию и смыслу литературу в надежде предоставить читателям больше вариантов отыскать новые, интересные, ещё непрочитанные произведения.


Сяргей Грахоўскі - Споведзь
Сяргей Грахоўскі
Сяргей Грахоўскі - Сустрэча з самім сабою
Сяргей Грахоўскі
Сяргей Грахоўскі - Недапісаная кніга
Сяргей Грахоўскі
Сяргей Грахоўскі - Табе зайздросціць сонца
Сяргей Грахоўскі
Грахоўскі Сяргей - Ранні снег
Грахоўскі Сяргей
Сяргей Грахоўскі - Рудабельская рэспубліка
Сяргей Грахоўскі
Сяргей Грахоўскі - Дзве аповесці
Сяргей Грахоўскі
Сяргей Грахоўскі - І радасць i боль
Сяргей Грахоўскі
Сяргей Грахоўскі - Горад маладосці
Сяргей Грахоўскі
Отзывы о книге «Суровая дабрата»

Обсуждение, отзывы о книге «Суровая дабрата» и просто собственные мнения читателей. Оставьте ваши комментарии, напишите, что Вы думаете о произведении, его смысле или главных героях. Укажите что конкретно понравилось, а что нет, и почему Вы так считаете.

x