Аляксей Карпюк - Сучасны канфлікт [Аповесць, франтавы дзённік, не зусім гродзенскія гісторыі]

— А чаму, калі ты глытаеш, і яблык Адама рухаецца?

Як табе вытлумачыць? Анатомія горла для цябе, мабыць, яшчэ заскладаная. Успамінаецца гатовы адказ для такой сітуацыі нейкага класіка:

— Таму, Віця, бо пер-пен-ды-ку-ля-ар!

— А-а!..

Праз хвіліну спахопліваецца:

— Я ўжо ведаю, чаму мамка не хоча, каб у нас жыў кот.

— Ну?

— Бо ты будзеш спаць, а гар... гыр... яблык дзядзькі Адама заварушыцца, кот падумае: мыш — і цябе загрызе!

Малы кажа з перакананнем ды радасцю, што дадумаўся да такой ісціны. Божа, колькі гэтаму чалавечаму парастку яшчэ з'есці кашы, колькі яшчэ развівацца, каб такое не гарадзіць. Нічога, вырасцеш і ты, хлопча. Успамінаю сваё дзяцінства. Аднойчы ў садку зязюлька пракукавала мне сем раз, і я надта ж узрадаваўся — от доўга буду жыць!..

— Праўда, тата?

— Не, тут ты не маеш рацыі.

— Чаму-у? — пытаецца расчараваны.

— Гм... Бо той самы пер-пен-ды-ку-ля-ар!

I на гэты раз магія незразумелага слова супакойвае цікавасць малога. Уваходзіць Іра.

5.

— Ну, як вы тут? — пытаецца ўзбуджаная жонка.— Яшчэ толькі снедаеце?

— Адно селі.

— А чаму ж ты ў дзетсадзік не пайшоў? — пытае малога.

Вінаваты я, але Іра стрымлівае сябе, стараецца не даць прычын да сваркі ў апошнюю гадзіну.

— Мам, ужо адзінаццаць гадзін!

— Чаму ж не пайшоў раней?

— Бо позна ўжо было ісці раней! — са шчырым перакананнем даводзіць ён.

Я смяюся.

— Во, а ты шчэ і рагочаш! — не вытрывала Іра.— Не мог выправіць? Дарэмна толькі грошы садзім на дзетсад!

— Спецыяльна не пусціў. Няхай апошні дзень хоць пабудзе з бацькам,— пачынаю тлумачыць ды адразу змаўкаю: Іра мяне зусім не слухае.

Я не гаварыў ёй пра Любу Гарошка, бо тады гісторыя жанчыны здалася б менш цікавай. Чамусьці не магу прадоўжыць пісьмо, калі ў яго нехта загляне. Падабаецца паказваць жонцы ўжо гатовыя рукапісы, чытаць іх услых і назіраць у яе твары выраз здзіўленага захаплення. Як жа яна ўзрадавалася б, калі б на гэты раз я паказаў ёй не артыкул, а — цэлы раман!

Зрэшты, сёння, мусіць, каб і хацеў нават, то не змог бы расказаць Іры з-за перамен, якія адбыліся з ёю ў апошнія месяцы. Мяне гэта крыху непакоіць, перамены гэтай чамусьці я баюся, таму цяпер за жонкай так насцярожана сачу.

Спачатку Ірыны туфлі бадзёра прагрукаталі па дошках падлогі, потым замерлі, нібы яна забылася куды ішла. Азіраюся. Яна ўсё яшчэ трымае партфель.

«Запрацавалася, бедная. Пацярпі, Ірынка, праз паўгода пакладу перад табой новую кніжку!..»

I тут я падумаў, што першы перыяд жыцця Паўла з Любай зусім быў падобны да нашага. Гэтаксама Іра з Марынкай жылі адны, гэтаксама я бачыў іх тады толькі, калі прыязджаў у горад па камандзіроўцы...

Як усё проста — пачынай апісваць Макарэвічаў, успамінаючы пра нас!..

Не забыцца ўзяць з сабой пісьмы Іры таго часу, у іх можна будзе тое-сёе перайначыць ды падаць за Любіны...

— Паеш з намі! — бяру ад жонкі ношу. На мяне находзіць хваля чуласці.— Ух, колькі наладавала сшыткаў — вярблюду пад сілу! Падсаджвайся да нас!.. Раніцой, нябось, не надта хацелася табе...

— Ага...

Яна сядае за стол і толькі цяпер вяртаецца аднекуль здалёк. Уздыхае ды заглядвае ў чайнік.

— Не маглі заварыць свежы?!

— Па-салдацку...

Звоніць тэлефон.

— Гэта — мне! — з якімсьці незнаёмым мне імкненнем і новымі рухамі апярэджвае мяне жонка ды зачыняецца ў пакоі.

Скрозь шкляныя дзверы відаць, як гаворыць у трубку. У суседзяў хтосьці барабаніць на піяніна ды заглушае словы. У Ірынай прыгажосці — такой звычайнай, дагэтуль спакойнай і свойскай — з'явілася нешта незнаёмае. У яе з'явілася нейкая жывая разгубленасць, неспакой ды напружанае чаканне чагосьці незвычайнага. Нешта зусім новае, незнаёмае было і ў Ірынай фігуры, нават — у патыліцы.

Як за год асобнага жыцця мяняюцца людзі!

Успамінаецца анекдот, што мне ўчора расказала. Першы раз ад яе пачуў такое — ледзь не вульгарнае, нясмачнае. Расказаць ёй мог толькі мужчына, з якім трэба мець ледзь не інтымныя адносіны...

А яшчэ — учора прыйшла з працы з навіной. Мяне надта здзівіла — дакладна гэта самае пару дзён таму сказаў ёй я, але ж чаму мае словы прапусціла міма вушэй?!

Іра — якаясьці неспакойна прыгожая, з асаблівым бляскам у вачах — вяртаецца:

— Са школы званілі...

Пару мінут маўчым.

— Ты сёння едзеш. Што табе падрыхтаваць?

— Як заўсёды...

— Тата-а, не выкідвай у Маскве катушак, калі ў тваёй машынцы ленты скончацца,— просіць Віця.— Прысылай іх мне, добра?

— Навошта?