Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

— Магістр жадае сказаць, — распранаючыся, стала пе­ ракладаць сакратарка, і ў ейнай інтанацыі з’явіліся ноткі ўзнёслай урачыстасці, — што па даручэнні тайнай ложы і законнага ўрада Італіі ён мае гонар паведаміць пану старшыні Андрону Сыцюку і ўсім тут прысутным ма­ сонам наступнае:

Першае. Горад Піза, у якім таксама ёсць вежа, хоць і пахіленая, аб’яўляецца горадам­пабрацімам Карун. Афіцыйную карунскую дэлегацыю будуць чакаць у Італіі на Новы год. Італьянскі ўрад прыме ўсе захады для таго, каб да навагодняга свята Пізанская вежа цэліла ў неба гэтак жа прама, як і Карунская.

Другое. Тайная італьянская ложа з Сіцыліі і масонскі ўрад Італіі (так пераклала сакратарка) прызначаюць прэмію 300 мільёнаў лір для любога грамадзяніна любой краіны, нават калі ён знаходзіцца ў турэмным зняволенні або ў доме для вар’ятаў, які зможа вызнаць і паведаміць магістру: нашто Ютка Казубоўскі будуе сваю вежу да неба і якая ў яго канчатковая мэта?

У гэты момант сакратарка засталася абсалютна без анічога, ва ўсім сваім, а таму сэнс апошніх слоў магістра да большасці публікі дайшоў слаба.

— Мат, — сказаў Бобі Фішэр, які даваў сеанс аднача­ совай гульні на васемнаццаці дошках, па колькасці гас­ цей, але гуляў з ім толькі дырэктар школы Ігнат Валош­ ка, дый то не ў шахматы, а ў марскі бой.

Пад выглядам таго, што ёй тэрмінова неабход­ на прасушыць сукенку, залітую халадцом, пачала рас­ пранацца не то ўдава, не то дачка Анасіса, папрасіўшы Васіля Блізнюка дапамагчы ёй вызваліцца ад плаціны і каштоўных камянёў.

— Корсіка, Сіцылія і Каруны вызначалі лёс Еўропы — вось што будзе запісана ў падручніках гісторыі! — тэм­ пераментна ўсклікнуў намеснік міністра замежных спраў Францыі і, падышоўшы да сакратаркі масонаў, падараваў ёй лёгкі пацалунак.

— Мадэмуазель… шарман… — з французскім акцэн­ там сказаў аграном Станіслаў Стапуль, які ўвесь ве­ чар быў заняты думкай пра тое, што калі прышчапіць да фікуса гарбуз, то гэта, мусібыць, і будзе какосавая пальма, якая зможа прыжыцца на паўднёвых схілах карунскіх пагоркаў.

Камандуючы Шостым амерыканскім флотам аб’явіў авіяносец «Амерыка» пабрацімам карабля пана Цыр­ люкевіча, прапанаваў зняцца з якара і плыць на Блізкі Усход, дзе цёплае мора і можна ўсім разам пакупацца, не маючы клопату пра купальнікі.

— Няхай баба апранецца! — абурыўся Хведар Былінскі. — Бо я дахаты пайду!

— А дзе ж той сорам, людцы? — ні да кога не звяртаю­ чыся, прашаптала Хрысціна Сымонаўна. — Што ж гэта робіцца ў белым свеце?..

Магістр масонаў глянуў на незадаволенага Ютку. Той нервова мучыўся, таму што бачыў, як б’ецца ў канвульсіях ягоны сын Ромка. Магістр склаў на грудзях рукі крыж­ накрыж — і сакратарка, абвёўшы ўсіх позіркам не тое каб з пагардай, але ўсё ж з яўнай насмешкай, стала апранацца.

Не то ўдава, не то дачка грэчаскага мільянера Анасіса зграбла ў ахапак ветэрынара Васіля Блізнюка і вынесла яго з банкетнай залы.

Кузьма Сліж глытнуў паветра, выцягнуў з кабуры насоўку і выцер буйна ўспацелы лоб.

— Трыста мільёнаў лір… гэта ж колькі будзе ў дола­ рах? — спытаўся ў міністра сельскай гаспадаркі Ізраіля аптэкар Саламон Цукерман.

Саламона, брат якога з’ехаў за мяжу і згубіў там двух сваіх сыноў на чужой вайне, цікавілі і непакоілі масо­ ны, але мала забаўляла іхняя сакратарка, таму ён добра ўцяміў сэнс апошніх слоў магістра і рабіў папярэднія падлікі. Ды аказалася, што Андрон Сыцюк, які хоць і аб’еўся бананамі, таксама не спаў у шапку.

— Не лічы, Саламон, не намагайся дарма, — сказаў Ан­ дрон бананавым голасам. — Ютка зараз сам расколецца, заграбе прэмію, а на калгас, на ўсіх нас яму напляваць.

Усе ўтаропіліся ў Ютку і чакалі, калі ён стане багацеем.

Ютка падышоў да Хведара, сеў, наліў сабе і яму па кілішку.

— Будзь здароў, Хведар. Апошні раз бедным п’ю. Што ты на тое скажаш?

— На здароўе, Ютка, — сказаў Хведар. — Чаго толькі не было ў нашым жыцці — няхай і гэта будзе.

— Палову прэміі возьмеш? — закусваючы, спытаў Ютка.

— Не, — адмовіўся Хведар, — нашто мне?.. На адзежу нам з бабай хапае, а яда свая.

— От і ў мяне тое самае, — сказаў Ютка. — То, можа, пойдзем адсюль? — спытаўся Хведар. Ютка падумаў і згодна паківаў галавой. Яны падняліся і скрозь усю бан­ кетную залу, што не спускала з іх ніводнага свайго вока, прайшлі да дзвярэй, дзе іх пераняў Фрэнк.

— Гуд бай, — сказаў яму Ютка. — Гульба была ўсялякай, а за хлеб ды соль дзякуй.

— Прыедзь да мяне ў Амерыку, Ютка, — папрасіў Фрэнк. — Ну хоць паабяцай, што прыедзеш. Такіх, як ты, там у нас зусім няма.