Уладзімір Някляеў - Наскрозь

Космас

1
Народжаныя на зямлі
Лазначаны знакам нябёсаў.
Мы тут проста гнёзды звілі,
Забыўшыся, хто мы былі,
Мы тут наняліся ў матросы,
У дойліды і ў кавалі —
I зведаўшы працу зямлі,
Успомнілі прагу нябёсаў.

2
Аднойчы, прачнуўшыся ўночы,
Ты ўспомніш, што ўмееш лятаць,
I стане наіўныя вочы
Халодная бездань смактаць.

I зманлівай згадкай быцця
Цябе працягне аж да поту,—
I ўласнае станеш дзіця
Вучыць не хадзе, а палёту.

Хадок

Уладзіміру Караткевічу

Біклага, кульба, торба на плячах—
Па нашым часе
выгляд маскарадны.
Нікому і ні ў чым непадуладны
Хадок ідзе, таму што выбраў
Шлях.

3 дубровы ў бор, з нізіны на грудок
Ідзе хадок,—
а бэйбусы, барыгі
Крычаць: "Гэй ты! Дзе крыж твой?
Дзе вярыгі?"
Хадок ідзе. Таму што ён
Хадок.

Ён выбраў шлях — і ўжо не зверне ўбок
Ад ісціны, вядомае спрадвеку:
Амаль усё, што трэба чалавеку —
Скарынка хлеба ды вады глыток,

Амаль усё. Амаль, амаль, амаль...
Але не ўсё — калі камяк у горле,
Не ўсе, не ўсё — калі душу агорне
Па незабыўным непазбыўны жаль.

Па кім? Па чым? Ці не па ўсіх і ўсім:
Па наласах тых, што на ўзмежку поля,
Па тым – што праўда, і па тым – што воля,
Па самым любым, самым дарагім,
Па ўсіх, па ўсім — да слёз, да слёз, да слёз,
Па самым крэўным у чужынным свеце,
Што княжым ветрам прашуміць у вецці
Заслаўскіх сосен, полацкіх бяроз
Ці паляўнічым рогам прагудзе
Ля Турава — і адгукнецца ў Крэве...
Хай шлях кружны, нібыта кольцы ў дрэве,
Бясконцы шлях. Але хадок
Ідзе.

Усё сваё з сабой нясе... Яму
Таго даволі — больш, чым неабходна,
Каб зратаваць сасмяглых і галодных,
Каго? — яму вядома аднаму,

Ідзе хадок.
Над ім дажджыць, сняжыць,
Яму не выйсці з гэтай кругаверці:
Ён ведае так мала, каб памерці.
І гэтак многа ведае, каб жыць.

Лінія лёсу

Аэранаўтыкі законы
Найпростыя:
бяры
і клей...

I ўзвіўся над крутым адхонам
Размаляваны пад дракона
Паветраны
Лятучы
Змей!

Неспадзяваны
Шлях крылаты,
Зямны
непрадказальны шлях:
Да вышыні, струной напятай,
Уніз
па ямах,
камянях,
Дзядоўніку набіўшы ў пяты...

I захаплення крык! I страх!
О не ўпадзі, мой лёс,
узняты
Драконам аб шасці хвастах!

У вёскі ўсёй навідавоку
Лунае ён, вогненнабокі,
Рве суравую нітку з рук.
Рубцом
смыліць далонь пякуча,—
Вышэй,
Вышэй,
мой змей лятучы,
За кругам круг,
За кругам круг!

...Супроць нябёс — зямля сырая,
І лёс — кругамі праз агонь.

Трываю. Вышыню трымаю,
Балюча нітка суравая
Ўрасла ў далонь.

На памяць

Партызанскага лагера
Трохі пажоўклае фота...

Вынаходніцтву Дагера
Дзякуй ад шостае роты!

Ад яе камандзіра,
Русачубага, першага справа.
На дзевяты дзень міру
Ён загіне пад Прагай.

Побач — справа другая —
Дарагая яго, сувязная
Застанецца жывая...
Ды ніхто шчэ пра гэта не знае.

I народзіцца сын.
Русачубы.
Ваенным пілотам
Ён праз трыццаць адзін
Год
сустрэнецца з шостаю ротай.
Парадзелай, ссівелай,
Адно і багатай —
на страты...

Стане злева
I будзе глядзець вінавата.

Рота ахне суладна,
Памяць роту ажно захістае:
"Гэткі ж стройны і ладны!
Толькі роты яму не хапае..."

Рота вырашыць справу
Як належыць:
Без музыкі доўгай
Загадае стаць справа,
Першым справа —
па праву і доўгу.

I саступяць гады,
Ажыве і паўторыцца фота:
Камандзір малады...
3 ім ягоная
Шостая рота.

9 мая

Спытае нехта: як жывеш?
I ты ў адказ кіўнеш: нічога.
Пасля спытай сябе самога:
Як
ты жывеш? Ці так жывеш?

Прыйдзі да Вечнага агню
I моўчкі, стаўшы на калені,
Правер агнём сваё сумленне
На праўду і на чысціню.

Калі ж устанеш прысягнуць
Усім, хто не вярнуўся з бою,
Ты не шукай іх за спіною —
Яны наперадзе ідуць.

Рэйсавы аўтобус

Далягляд жаўцее пожнямі.
Дня сухмень. Павек тамленне.
Звыклы шлях...
Шафёр апошнія
Слухае паведамленні.