Уладзімір Някляеў - Паэмы

Шлях мой зямны, Айчына...
На схіле
кожнай вярсты
Толькі ты за плячыма,
Наперадзе —
Толькі ты.

Існасць мая, Айчына...
Не дзякую за карэнні...
Дзякую за магчымасць
Сумнення
У несумненным.

Праўда мая, Айчына...
З прыцемкаў, сутарэнняў
Бачацца
Далячыні

Светлага разумення.
Споведзь мая, Айчына...
Дадзена
птушцы i зверу
Блакітна крычаць вачыма: —
Веру!
Веру!
Веру!..
Вера мая... Айчына.

1970

1

На тым прыпынку трэцяга трамвая,
Дзе вецер узвіваў газет ашмоцце,
Дзе год амаль
вісела на слупе
Аб'ява:
«Прадаецца піяніна...»

На тым прыпынку трэцяга трамвая,
Дзе пад калонкай бразгацелі вёдры
I доўга біў вады струмень шыпучы,
Пакуль мяне суседкі разглядалі...

На тым прыпынку трэцяга трамвая,
Дзе астравы азёрныя маўчалі
I возера затойвала дыханне,
Калі рука мая ЯЕ руку кранала...

Дзе вецер узвіваў газет ашмоцце,
Дзе пад калонкай бразгацелі вёдры,
Дзе астравы азёрныя маўчалі...
Нідзе цяпер ЯЕ ўжо не сустрэць мне.

* * *

Не ведаю даўно,
які трамвай,
Адкуль і да каго ЯЕ прывозіць,
I, каб спаткаў, цяпер бы ўжо адрозніць
ЯЕ ад іншых і не змог, бадай.

Але калі ўспаміны цераз край
Нахлынуць раптам, сэрца замарозяць,——
Я лёс прашу: які трамвай ні возіць
Цяпер ЯЕ — сустрэнемся няхай.

I хай усё, што стала ў нас былым,
Што расплылося, нібы ў небе дым,
На момант зноў жывую плоць набудзе.

Жыве ў нас памяць, што там ні кажы,
Дапамажыце нам сустрэцца, людзі,
Трамвай, спаткацца нам дапамажы.

2

Трэці трамвай —
юнацтва маё,
Каханне маё —
трамвай.
Хіба ты ўсё і пра ўсіх забываеш?
Што ж ты
не дапамагаеш?
Коціцца, грымкае, звоніць трамвай:
— Я забываю — і ты забывай,
Усё забывай, што з табой ні здараецца!

Не забываецца...

Дзе,
на якім мне прыпынку чакаць?
Трэці трамвай,
Парай, падкажы...
Столькі людзей, для якіх я чужы,
Што немагчыма каханых губляць!
Ды і сярод найбліжэйшых табе
У час, калі дробязна любую страціш,—
Жывеш, нібы на тваім ілбе
Выпалена пракляцце.

Дробязна страціў я...
Дробязна жыў...
Трэці трамвай,
дапамажы!

3

Вынес трамвай ЯЕ.
На! Сустракай!
Вынес, нібы апаліў.
Што ж ты зрабіў са мной,
Трэці трамвай!
Што ж ты зрабіў?
Можа,
ты вынес зусім не ЯЕ?
Можа,
ЯНА не ТАЯ?
Бачыш: зусім не пазнае.
Нават не ўспамінае.
Бачыш ты, карнік!
Яна не адна!
Бачыш:
вунь з тым.
Што ты звоніш і скачаш?!
Бачыш:
яго абдымае яна!
Бачыш?!

— Бачу,— прагрымкаў трамвай,—
і павер,
Дружа мой, гэта не здрада.
Тое сапраўднае ў нас, што цяпер,
А што было, тое ўжо не сапраўднае.
Людзі ўваходзяць,
Выходзяць з мяне —
і забываюць.
Хіба мне хто п ры сустрэчы кіўне!
Не,
не ківаюць.
Хай іх. Мне што?
Я жалезны трамвай.
Усе забываюць — і я забываю.
Але бывае, што нават трамваю
Трэба, каб нехта яго ўспамінаў.
Хай наша памяць — сляды на вадзе,
Хай немагчыма помніць глыбока,
Ды немагчымей,
калі адзінокі
Нехта з трамваяў ці нехта з людзей.
Так што, лічы, я цябе зразумеў,
Сам бы ўцякаў ад нудоты сабачай...
Каб не па рэйках хадзіць умеў,
Толькі б ты,
Дружа,
мяне тут і бачыў.
Але ўспаміны ты
лепш не кранай,
Усе забываюць — і ты забывай.
Усё забывай,
дзе і што ні здараецца!

Не забываецца...
Трэці трамвай...

* * *

Усё больш сяброў — і менш...
Такая справа...
I зойме раптам адзінота дых,
I ты вярнуць хацеў бы нават тых,
Каго вяртаць даўно не маеш права.

Як на слупах пажоўклыя аб'явы,
У памяці размыты твары іх,
Былых каханых і сяброў былых;
I іх вяртаць — балючая забава.

Яны прайшлі, я к вёсны альбо зімы,
Яны ў трамваях пралятаюць міма,
Ніхто з іх нават не зірне назад,

Ніхто не скажа, хто ў тым вінаваты,
Што ўсе мы неяк прадчуваем страты,
Але ніяк не пазбягаем страт.