Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

Так сядзяць яны на вежы, Ютка і Хведар, размаўляюць сабе паціху, і плывуць над імі няспешна нізкія асеннія аблокі, а пад імі ляжаць Каруны, па якіх бяжыць Юткаў сын Ромка і на ўсю вёску крычыць:

— Бацька! Злазь са сваёй вежы, чаго ты там рассеўся? Фрэнк Морган цябе на вячэру кліча, каб у Амерыку запрасіць!

— Пойдзеш? — спытаўся Хведар.

— Што я там не бачыў, у Амерыцы ягонай, — прабурчэў Ютка, тужліва гледзячы на Ромку. — Але павячэраць да­ вай сходзім, бо мне абрыдла штодня адну зацірку хля­ баць.

— Дык мяне ж ніхто не запрашаў, — сумеўся Хведар.

— Я цябе запрашаю, — сказаў Ютка. — Папалам з’ядзім, што дадуць.

Яны злезлі з вежы, Ютка зайшоў дахаты, пераапрануўся ў святочнае, даў і Хведару чыстую кашулю і порткі, бо той асцерагаўся да сябе ісці, баючыся, што баба ўпрэцца і, чаго добрага, з дому не выпусціць, а Ромка ўсё круціўся вакол бацькі і лісліва зазіраў яму ў вочы, нават адарва­ ны гузік на зялёным Юткавым фрэнчы прышыў — так хацелася Ромку ў Амерыку.

— Не круціся, як г…. ў віры, — асадзіў яго Ютка. — Я калі і паеду, дык цябе не вазьму.

— Як гэта не возьмеш, — адгрызаючы нітку, ледзь не праглынуў яе разам з іголкаю Ромка. — Ты ж мне баць­ ка! Я крэўны твой, адзіны сын! Ты не маеш права!

— Я на ўсё маю права, — адрэзаў Ютка. — Чыя вежа: мая ці твая? Ты хоць адзін каменьчык наверх падняў?.. Ён во падняў, — паказаў Ютка на Хведара. — Ён і паедзе.

— Нікуды я не паеду, — адразу ж не згадзіўся Хве­ дар, стараючыся як мага ніжэй спусціць у поясе Ютка­ вы порткі, якія былі яму караткаватыя. — Мне Рыжу­ лю ў рэкардысткі сёлета выводзіць, на рубеж пяці тысяч літраў. Апошні квартал застаецца, зімні, самы адказны, а я ў Амерыку падамся. Як я пасля Рыжулі ў вочы гля­ ну? Што ёй скажу?

— А ты з ёю едзь, — раптам разважліва сказаў Ромка, у якім, трэба прызнацца, шмат чаго і добрага было, у тым ліку і прастадушнасць, і вясёлы нораў, толькі ўсё гэта не атрымала свайго развіцця, знаходзілася ў першабыт­ ным стане, а вось усё астатняе, што не вельмі падабала­ ся бацьку, цудоўна развілося і мела зусім сталы выгляд абэлтуса і дармаеда. — Сваё малако мець будзеш, менш на яду патрацішся, новыя порткі купіш.

— Малайчына, — пахваліў яго Хведар, азіраючы сябе ў люстэрку. — Я ж табе казаў, Ютка, што ён яшчэ не зусім кон­ чаны чалавек… А ў портках тваіх мне на вуліцу выходзіць нельга. Я ўсё­ткі даяр, кавалер ордэна «Знак Пашаны», а не Карлсан, што жыве на даху. Так што ідзіце без мяне.

— Тады і я не пайду, — заявіў Ютка. — Заціркай павячэраем.

Ромка падняўся, сцягнуў з сябе джынсы фірмы «Le­ vis», зняў кашулю той жа фірмы і, ні слова не кажучы, працягнуў сваю апратку Хведару.

— А ты? — прымяраючы джынсы, спакойна, нібыта нічога іншага ад Ромкі і не чакаў, быццам той і насіў порткі толькі для таго, каб аддаць іх суседу, а самому за­ стацца голым, спытаўся Хведар, якому фірмовыя джын­ сы з кашуляй не толькі спадабаліся, але і прыйшліся самы раз, бо Ромка вылузаўся куды вышэйшы за баць­ ку, які амаль што ўсё жыццё, сам таго не ведаючы, быў вегетарыянцам, еў адно раслінную ежу, бульбу ды яшчэ зацірку, а праз тое не дабраў вітамінаў.

— А я не даяр і не кавалер «Знака Пашаны», я і ў тваім халаце магу пайсці, — сказаў Ромка, выцягваючы з­пад ложка куфэрак і дастаючы адтуль вельветавыя штаны і велюравую кашулю, новенькія, у цэлафанавых мяшэч­ ках. Ён напяў на сябе вельвет, накінуў велюр, адарваў ад адзежы стракатыя этыкеткі і ўручыў іх Ютку з Хве­ дарам, кожнаму па адной.

— Наце, трымайце пропускі на вячэру. Я вам не паеду ў Амерыку, карчы старыя!

— От жа шчанюк, — сплюнуў Ютка. — Пашкадаваў-такі новае.

— Ведаеш што, Ютка, — задумліва сказаў Хведар, кру­ цячы ў пальцах этыкетку ад велюравай кашулі, — усё ў свеце можа стацца. Мажліва, ты нават вежу сваю да неба дабудуеш, але халат мой даярскі падшыванец гэты аніколі ўжо не апране. Надта ты ўжо шчасця для яго хацеў, перастараўся…

— Амэн, — паставіў кропку Ромка і зарагатаў.

Фрэнк Морган сустракаў гасцей каля ўвахода ў гасцініцу, стоячы ў абдымку з Андронам Сыцюком. Ютку спачатку гэта не дужа спадабалася, але пасля ён падумаў, што, можа, яно і на лепшае: Андрон цяпер хоць да вежы ягонай чапляцца не будзе, у чым, як паказалі далейшыя падзеі, Ютка здорава памыляўся.

На вячэру апроч Андрона, Ромкі, Юткі і прыведзена­ га ім Хведара былі запрошаныя таксама дырэктар шко­ лы Ігнат Валошка, галоўны ветэрынар Васіль Блізнюк, аптэкар Саламон Цукерман, аграном Станіслаў Стапуль і ўчастковы міліцыянер Кузьма Сліж, які знаходзіўся тут як бы ў двух іпастасях: і ў гасцях, і пры службовым выкананні, а таму зорка і напружана пазіраў на гасцей, на ўсіх разам і на кожнага паасобку.