Уладзімір Някляеў - Цэнтр Еўропы

Пачуўшы такое прызнанне, Клаўдзія Львоўна наду­ мала па­жаночаму ўскрыўдаваць, але трохі разважыла і перадумала, крыўду адкінула, бо ад пачатку дамовілася з Артурам, што казаць адно аднаму будуць яны толькі праўду. А дамоўленнасць чалавека з катом — гэта не тое, што дамоўленасць чалавека з чалавекам, калі да­ маўляюцца пра адно, думаюць пра другое, а робяць трэ­ цяе і зусім іншае.

— Ён нейкі па­звярынаму шчыры, — заўважыла, як пер­ шую праблему ў новым сямейным жыцці, маці Клаўдзіі Львоўны, якой Артур намяўкнуў, што нездарма людзі кажуць: калі хочаш ведаць, якую займееш жонку, пры­ гледзься ўважліва да будучай цешчы. «Шкада, — сказаў Артур цешчы, — што перш, як ажаніцца, не меў магчымасці на вас хоць зірнуць. Дальбог, дзевяноста дзевяць разоў падумаў бы…»

— Чаму дзевяноста дзевяць? — не зразумела цешча.

— Да ста лічыць не ўмею, — насмешліва і нават нахабнавата дазволіў сабе аджартавацца Артур.

— Ай ды малайчына! — у захапленні ўскінуўся з кана­ пы Леў Міронавіч, бацька Клаўдзіі Львоўны, якому жыць з яе маці даўно абрыдла, але паколькі між імі таксама была дамоўленасць, што казаць яны адно аднаму будуць толькі праўду, дык ён і казаў, што толькі адну адзіную яе кахаў і кахае. — Во гэта кот! Усім катам кот! І дзе ты, Клава, такога знайшла ў нашым сабачніку?

Леў Міронавіч і Артур адразу пасябравалі, за што адразу і выпілі: адзін — каньячку, а другі — валер’яначкі.

Артур, які Льва Міронавіча трошкі пабойваўся, бо ў таго на насценным дыване над канапай вісела імянная зброя, пасля першага кілішка расслабіўся, закінуў лапу на лапу.

— У Клавы іншым разам пытаюцца: а чаму гэта ў ця­ бе кот у мужыках? Дык я вучу яе ў адказ пытацца: а ў прэзідэнтах у нас хто? А хто ў нас ва ўрадзе? А хто ў парламенце?..

— Шакалы! — шалеў Леў Міронавіч. — Свінні! Па­ цукі з мышамі!.. — І ўсё ўскокваў з канапы — і то хапаўся за зброю, то падліваў сабе каньячку, а Артуру валер’яначкі.

Урэшце, падліваючы напоі і ўжо зусім па­бацькоўску пазіраючы на расслабленага і праўдзівага Артура, Леў Міронавіч сам расслабіўся і даверліва прызнаўся кату, што быў некалі першым сакратаром цэнтральнага камітэта партыі.

— Дык вы ж загінулі, — засумняваўся Артур, які ўсё і пра ўсіх ведаў. — Вам жа маскоўскія гэбісты аўтакатастрофу падстроілі, бо вы ў Крэмль мецілі.

— У Крэмль меціць небяспечна, — прайшоўшы да пар­ трэта Кіраўніка Дзяржавы, які вісеў на пачэсным мес­ цы, у кухні над газавай плітой, задуменна пабарабаніў пальцамі па пустой місе Леў Міронавіч.

— Ён, па­мойму, перадумаў, — сказаў Артур. — Але вы як выкруціліся?

Леў Міронавіч вярнуўся на канапу, наліў каньяку, узяў скрылік лімона і выціснуў з яго ў чарку зярнятка, якое плаўна патанула.

— Так вось і выкруціўся… Лёг на дно.

— Не, ну, Леў Міронавіч!.. — нібыта нават трохі закапрызнічаў, як свой у сям’і, Артур.

— А мае хлопцы­партызаны мяне папярэдзілі — і мы падсунулі для аўтакатастрофы двайніка! — паціраючы рукі над кілішкам з каньяком з патанулым зярняткам, шчасліва рассмяяўся Леў Міронавіч. — Рэцыдывіста, якога і так бы расстралялі, дык ён хоць пад скон захацеў паслужыць радзіме. Яго са славай пахавалі — і такое ў мяне слаўнае жыццё пачалося! Нават не думаў, што без улады так хораша жыць можна! Ну, будзь здароў!..

— Ну і ну! — выпіў валер’янкі і выцер вусы Артур. — Я тады зусім кацяня быў — і то, помню, плакаў… Каб толькі пачуць такое, варта было, скажу я вам, з вашаю Клаваю ажаніцца.

— Агентура, — незразумела што і да чаго шэптам сказаў Леў Міронавіч і даліў Артуру валер’янкі. — Ты ад мяне яшчэ не тое пачуеш… Вось ведаеш ты, што цяперашні наш Кіраўнік Дзяржавы таксама двайніком час ад часу падмяняецца?

— Э, — адмахнуўшыся лапай, не даў веры Артур. — Такога падмяніць — што ката на сабаку, адразу б заўва­ жылі.

— А тут так хітра ўсё змайстравана, што не кожны заўважыць, — паказытаў яго, як неразумнае кацяня ма­ лое, Леў Міронавіч. — Словы казаць выстаўляецца адзін чалавек, а справу рабіць — другі. Дык вось тое, што трэ­ба гаварыць, гаворыць ён, а ўсё наадварот робіць іншы. Таму, калі ён кажа пра дабрабыт, дык чакай галечы. А паколькі пра галечу ён не кажа, дык дабрабыту і не чакай. Ты прыгледзься ўважліва да ўсяго гэтага, прынюхайся. Прылавіся ўрэшце, калі катом на белы свет з’явіўся!..

І пачаў Артур прыглядацца, прынюхвацца, аднак ні­ чога такога, пра што казаў Леў Міронавіч, не заўважаў, а прылавіцца як след ніяк не ўдавалася, бо надта ж далёкім, высокім, недасяжным быў той сам­Кіраўнік, ці то ягоны двайнік. Ды яшчэ і ахоўнікаў вакол яго віравала столькі, што куды там кату — мышы не прашмыгнуць. Адной­ чы ў лядовым палацы, дзе Кіраўнік Дзяржавы ў хакей гуляў і клюшку зламаў, Артур да яго з новай клюшкаю кінуўся. Дык ахоўнік схапіў за хвост — і аб лёд галавой! А Кіраўнік ката на клюшку — і ў вароты, як тую шайбу! І пяць тысяч адных ахоўнікаў, бо нікога болей у палац не ўпускалі, як заравуць у адно горла: «Го­о­л!» — і суддзя свішча і крычыць: «Го­о­л!» — і свісток ягоны пішчыць: